Köyün anahtarları şirketlerin elinde

Gökay BAŞCAN

Bölgedeki maden işletmeleri nedeniyle toprak kaymalarının yaşandığı Rize’nin Çayeli ilçesi Madenköy Mahallesi’nde yeni bir işletme için harekete geçildi. Giresun Şebinkarahisar’daki işletmesinde büyük maden faciasının yaşandığı SSS Yıldızlar Holding’e bağlı şirket; altın, gümüş, bakır, kurşun, çinko madeni açmak için başvuru yaptı. Başvuru onaylanırsa, orman ve çay bahçelerinin ortasına, evlerin dibine kurulacak madende patlatmalar meydana gelecek.

Aralarında 3 S Madencilik, Eti Gümüş A.Ş., Nesko Madencilik, Yıldız Bakır gibi maden tekellerini barındıran, Sabahattin Yıldız’ın SSS Yıldızlar Holding’i AKP döneminin parlayan ‘yıldızlarından.’ En fazla altın madeni ruhsatına sahip sermayedarlardan Yıldız’ın Trabzon’dan Gümüşhane’ye, Kayseri’den Kazdağları’na pek çok yerde maden tesisi bulunuyor.

Son olarak, 3 S Madencilik adına çevresel etki değerlendirme (ÇED) süreci başlattı. Madenköy Mahallesi’nde 1426,47 hektar büyüklüğünde ruhsata sahip şirket, 8 bin 557 metrekarelik alanda kapalı ocak yöntemiyle maden işletmek istiyor.

216 BİN KİLOGRAM DİNAMİT KULLANILACAK

Uzun yıllardır maden şirketleri tarafından kuşatılan bölgede ormanlık alanlar ve çay bahçeleri bulunuyor. Daha önceki madenler nedeniyle ev duvarları çatlayan, topraklarında kaymalar meydana gelen mahallede kurulmak istenen yeni madende yılda 216 bin kilogram dinamit ve binlerce exel ve elektrikli kapsül kullanılacak. Kapalı maden ocağının işletme aşamalarında kontrollü ve kontrolsüz toplamda 4 bin 240 kilogram toz meydana gelecek. Patlamaların meydana geleceği, binlerce tozun meydana çıkacağı madenin yerleşim yerine uzaklığı ise sadece 285 metre.

Ayrıca şirket, yılda 299 bin 376 ton cevher üretimi yapmayı planladığı proje için 3 milyon 100 bin TL harcayacak.

SİYANÜR HAVUZU GÜMÜŞHANE’DE

Şirket bölgeden çıkardığı cevheri, siyanür merkezine çevirdiği Gümüşhane’deki Karamustafa Köyü sınırları içerisinde bulunan, yine aynı holdinge bağlı Yıldız Bakır Madencilik San. A.Ş. tarafından işletilmekte olan zenginleştirme tesisine taşıyacak. Siyanürle ayrıştırma yapılan tesiste 2019 yılında büyük bir felaketin eşiğinden dönüldü. Bozundurma tankından atık barajına taşıma yapan boru kopunca kirli su dereye karıştı. Gümüşhane Valiliği, dereye atık su akışının kesildiğini ve gerekli tüm tedbirlerin ilgili kurumlar tarafından alındığı açıkladı.

FACİALARLA TANINAN HOLDİNG

Öte yandan, AKP döneminin tekelleşen maden şirketleri arasında yer SSS Yıldızlar Holding, kamuoyunun da yakından tanıdığı bir şirket. 2021’de Giresun'a bağlı Şebinkarahisar ilçesinde SSS Yıldızlar Holding’e bağlı Nesko Madencilik A.Ş.’ye ait maden ocağında büyük bir felaket meydana geldi. Kullanılan siyanür atıklarının depolandığı flotasyon tesislerindeki havuzlar patladı. Patlamayla birlikte tesisin çevresinde bulunan dereye karışan atıklar, derenin devamında bulunan Kılıçkaya Barajı'na kadar ulaştı. Köylülerin bahçelerine kadar ulaşan zehirli atıklar endişe yarattı. Bölge halkı, patlama sonrasında bahçelerinin kullanılamaz hale geldiğini belirtti. Aynı yerde 2018’de de benzeri bir felaket yaşanmış, 8 milyon balık ölmüştü.

∗∗∗

TOPRAK KAYMASI YAŞANIYOR

Rize’nin Çayeli ilçesine bağlı Madenli’de, Çayeli Bakır İşletmelerine ait galerilerinin bulunduğu Çamlıca ve Madenköy mahallerinde dinamit patlatmaları nedeniyle toprakta meydana gelen kaymalar uzun süredir gündemde. 1994 yılında Çayeli Bakır madeninin galerileri açıldığı mahallede madende yapılan dinamit patlatmaları sonucu iki mahallede çatlaklar ve toprak kaymaları oluştu. 2018 yılında gazetelere demeç veren yurttaşlar, yaşananlara tepki gösterdi.  Tepkilerini ayrıca köyün belirli yerlerine astıkları yazılarla gösteren köylüler, dönemin Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak’ı da unutmadı. Köyün bazı yerlerine, ‘Enişte Ticari Şirket İçin Arazilerimizi kamulaştırma’ yazan yazılar asıldı.