Küresel Haklar Endeksi: Türkiye çalışanlar için en kötü 10 ülkeden biri
Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu Küresel Haklar Endeksi açıklandı. Türkiye bir kez daha işçi hakları açısından en kötü on ülke arasında yer aldı. Türkiye, geçtiğimiz yılda da işçi hakları açısından en kötü on ülke arasında yer almıştı.
Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu'nun (ITUC) 148 ülkeyi kapsayan Küresel Haklar Endeksi'ne göre Türkiye, 2023 yılında da çalışanlar için en kötü 10 ülkeden birisi oldu.
Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu’nun geleneksel yıllık raporu, 149 ülkede işçi haklarının durumunu gözler önüne seriyor.
İşçi hakları ve çalışma hayatına dair uygulamalara bakılarak hazırlanan rapora göre, 2023'te çalışanlar için en kötü 10 ülke, Bangladeş, Beyaz Rusya, Ekvador, Mısır, Esvatini, Guatemala, Myanmar, Tunus, Filipinler ve Türkiye olarak kayda geçti.
Raporda yer alan yüksek düzeydeki ihlaller özetle şöyle:
• 10 ülkeden 9'u grev hakkını ihlal etti. Kanada, Togo, İran, Kamboçya ve İspanya'daki işçiler, grev kararlarının ardından cezai kovuşturmaya veya işten çıkarmaya maruz kaldı.
• Ülkelerin yüzde 77'si çalışan insanları sendika kurma veya sendikaya üye olma hakkından dışladı. Göçmen, yerli ve geçici işçiler, kayıt dışı ekonomide çalışanlar, platform çalışanları ve Özel Ekonomik Bölgelerdeki işçilerin örgütlenme özgürlüğü hakkı reddedildi. Burundi, Haiti, Hindistan, Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri, işçileri sendikal temsilden dışlayan ülkeler arasında yer aldı.
• İfade ve toplanma özgürlüğü hakkı, ülkelerin yüzde 42'sinde kısıtlandı ve bu, genellikle işçilerin polis şiddetiyle karşı karşıya kaldığı protestolarla sonuçlandı. Fransa'da yasal protestolar, acımasız polis dayakları, ayrım gözetmeyen tutuklamalar ve göz yaşartıcı gazla karşılandı. İran'da öğretmenler, 1 Mayıs gösterilerine katıldıkları için tutuklandı ve polis tarafından dövüldü.
• 10 ülkeden 8'i toplu sözleşme hakkını ihlal etti. Hollanda, Kuzey Makedonya, Zimbabwe, Honduras, Endonezya, Karadağ ve Sırbistan'daki işçilerin toplu sözleşme haklarının ciddi şekilde azaldığı görüldü.
• Beyaz Rusya, Myanmar, Hong Kong, Orta Afrika Cumhuriyeti ve Guatemala da dahil olmak üzere ülkelerin yüzde 73'ü sendikaların tescilini engelledi veya yasakladı.
• 69 ülkede işçiler tutuklandı ve gözaltına alındı; Myanmar, Hong Kong, Dominik Cumhuriyeti, Hindistan ve Türkiye'de önde gelen sendika liderleri hedef alındı.
• Ülkelerin yüzde 65'inde çalışan insanların adalete erişimi yoktu veya kısıtlıydı. Zimbabve, Çin ve Kazakistan'daki sendika liderleri ve işçi hakları savunucuları uydurma suçlamalarla yargılandı ve davaları genellikle yasal sürecin hiçe sayılmasıyla kuşatıldı.
GREVLER BASTIRILDI
Raporun Türkiye ile ilgili bölümünde şunlara yer verildi: “Grevler bastırıldı, sendikacılar tutuklandı ve gözaltına alındı, sendikalara saldırıldı. Bu yıl işçi özgürlükleri ve haklarına saldırılar devam etti. Polis, protestoları baskı altına aldı ve sendika liderleri keyfi olarak tutuklandı, gözaltına alındı. Buna ek olarak, işverenler örgütlenmeye çalışan işçilere müdahalede bulundu. Bu yıl çalışanlar için en kötü 10 ülke: Bangladeş, Beyaz Rusya, Ekvador, Mısır, Esvatini, Guatemala, Myanmar, Tunus, Filipinler ve Türkiye.
Raporda, 26 Şubat 2023'te İstanbul'da düzenlenen protesto gösterisinde gözaltına alınan sendika liderleri ve üyelerine de yer verildi. DİSK ve KESK tarafından depremzedelere yardım çabalarının engellenmesine yönelik düzenlenen eylemde, DİSK Genel Sekreter Yardımcısı Fahrettin Engin Erdoğan ile birlikte 100’den fazla kişinin gözaltına alındığına değinildi.
Ayrıca raporda, Türk Tabipleri Birliği Başkanı Şebnem Korur Fincancı’nın geçen yıl ‘terör örgütü propagandası yapmak’ ve ‘Türk Milletini, Cumhuriyet devletini ve kurumlarını alenen aşağılamak’ iddialarıyla tutuklandığı da belirtildi.
"DEMOKRASİ TEMELLERİ SALDIRI ALTINDA"
ITUC Genel Sekreter Vekili Luc Triangle rapora ilişkin şu değerlendirmelerde bulundu:
"2023 ITUC Küresel Haklar Endeksi, demokrasinin temellerinin saldırı altında olduğuna dair şok edici kanıtlar sunuyor. İşçi haklarının korunması ile herhangi bir demokrasinin gücü arasında açık bir bağlantı vardır. Birinin erozyonu, diğerinin bozulması anlamına gelir.
Bu, Endeksin 10. baskısı ve 2023 sonuçları bunun ne kadar gerekli olduğunu gösteriyor. Hem yüksek gelirli hem de düşük gelirli ülkelerde, çalışan insanlar tarihi bir yaşam maliyeti kriziyle ve kurumsal açgözlülüğün yol açtığı sarmal enflasyonla karşı karşıya kalırken, hükümetler ücret artışlarını toplu olarak müzakere etme ve grev eylemi yapma hakkına baskı yaptı.
Eswatini'den Myanmar'a, Peru'dan Fransa'ya, İran'dan Kore'ye, işçilerin çalışma haklarının korunmasına yönelik talepleri, işverenlerin muhalefetiyle ve hükümetin kayıtsızlığıyla karşılandı ve muhalefetleri, devlet güçlerinin giderek artan acımasız tepkileriyle karşılandı."
