Küresel uçurum

Haber Merkezi

Neo liberal kapitalist sistemin temsilcileri İsviçre Davos’taki Dünya Ekonomik Forumu’nda (WEF) bir araya geldi. Bu yıl "Parçalanmış Bir Dünyada İşbirliği" temasıyla düzenlenen zirveye 50'si devlet ya da hükümet başkanı 2 bin 700'den fazla kişi katılıyor.

Foruma Almanya Başbakanı Olaf Scholz, AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol, Güney Afrika Devlet Başkanı Cyril Ramaphosa, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Kolombiya Cumhurbaşkanı Gustavo Petro foruma katılacak liderlerden bazılar. Türkiye'den hükümet kanadından katılım olmazken, DEVA lideri Ali Babacan zirveye katılacağını açıkladı.

Davos Zirvesi olarak bilinen WEF, gerçekleştirileceği kasabada adeta olağanüstü hal ilan edilirken İsviçre kolluk kuvvetleri adeta kuşuçurtmuyor. Pandemi sebebiyle üç yıl aradan sonra ilk defa yüzyüze yapılacak foruma çok sayıda uluslararası organizasyon ve iş dünyası temsilcisinin de katılacağı forum, 20 Ocak'a kadar sürecek.

SAVAŞ, KRİZ VE SALGIN

Forum kapsamında ekonomi başta olmak üzere Rusya-Ukrayna Savaşı, Covid-19 salgını, teknoloji, enerji, iklim krizi, sağlık, göç ve uluslararası kriz konuları değerlendirilecek. Oturum başlıkları arasında "mevcut enerji ve gıda krizlerini yeni bir enerji, iklim sistemi bağlamında ele alma", "yatırım, ticaret ve altyapı sistemiyle ilişkili mevcut yüksek enflasyon", "özel sektör inovasyonu ve direnci için öncü teknolojilerden yararlanmaya yönelik yeni bir sistem", "yeni bir iş ve beceri sistemi bağlamında mevcut sosyal güvenlik açıkları", "çok kutuplu dünyada yeni diyalog ve işbirliği sistemi çerçevesinde mevcut jeopolitik riskler" bulunuyor.

KRİZ ZENGİNLERE YARADI

Neo liberal sistem küresel adaletsizliği derinleştirirken İngiliz yardım kuruluşu Oxfam, Davos öncesi yayınladığı raporda dünyada giderek artan gelir eşitsizliği ve yoksulluğa dikkat çekti.

Korona salgını ve enerji krizinin şirketler ile aşırı zenginlere yaradığı belirtilen raporda geçen yıl gıda ve enerji fiyatlarındaki keskin artışın zenginlerin servetlerini daha da artırmasına yol açtığı ifade edildi.

Zenginler daha da zenginleşirken salgın hastalıklar, çatışmalar ve özellikle de Rusya'nın saldırı savaşı bizi yoksulluk, açlık, sağlık ve eğitim alanlarında yıllarca geriye götürdü.

"Survival of the Richest" (En Zenginlerin Hayatta Kalması) raporuna göre, dünya çapında 95 gıda ve enerji şirketi 2022 yılında kârlarını iki katından fazla arttırdı. En zenginler gelirlerini daha da artırdı. Raporda, dünya nüfusunun en zenginlerini oluşturan yüzde 1’lik kesimin, pandeminin başlangıcından bu yana, küresel servet artışının yaklaşık üçte ikisini tek başına elde ettiği belirtildi.

DAHA DA ZENGİNLEŞTİLER

Dünya genelinde tüm milyarderlerin toplam serveti 2020'den bu yana günde ortalama 2,7 milyar doları arttı. Buna karşılık yüksek enflasyon işçi kesimini daha da yoksullaştırdı. Raporda, dünyada en az 1,7 milyar işçinin enflasyonun ücret artışından daha yüksek olduğu ülkelerde yaşadığı belirtilirken, yeryüzündeki her on kişiden birinin açlıkla karşı karşıya olduğu kaydedildi.

Oxfam tarafından hazırlanan raporda zenginler ve şirketlere on yıllardır uygulanan vergi indirimlerinin eşitsizliği daha da derinleştirdiği belirtilerek, krizden çıkış yolu olarak zenginlere daha fazla vergi uygulanması talep edildi. Raporda, bazı ülkelerde yoksulların milyarderlerden daha yüksek vergi ödemek zorunda kaldıklarına da vurgu yapıldı. Oxfam'a göre, dünya genelinde vergi gelirlerinin yalnızca yüzde dördü servet üzerinden alınan vergilerden elde ediliyor. Oxfam verilerine göre Türkiye’de de durum vahim. En zengin 13 milyarderin 38,9 milyar dolara ulaşan serveti, nüfusun yarısının toplam servetinden (38,5 milyar dolar) daha fazla. Türkiye’deki en zengin yüzde 1’lik kesiminin serveti, en alttaki yüzde 90’lık kesimin servetinin 1,4 katı.

VERGİLENDİRME ŞART

Oxfam raporunda, servetin yeniden dağıtılması konusunda şunlar vurgulandı. Kolombiya Maliye Bakanı José Antonio Ocampo rapora yazdığı önsözde "En zenginleri vergilendirmek artık bir seçenek değil, bir zorunluluk. Küresel eşitsizlik tırmandı ve eşitsizlikle mücadelede serveti yeniden dağıtmaktan daha iyi bir yol yok" dedi.

***

İŞSİZ SAYISI 208 MİLYONA YÜKSELECEK

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), küresel ölçekteki işsiz sayısının bu yıl 3 milyonluk artışla 208 milyona yükselmesini öngördü. ILO raporuna göre; 2022’de yüzde 2 artan küresel istihdamın, bu yıl yüzde 1,5 artması bekleniyordu. Ancak söz konusu raporda, küresel istihdam artışının bu yıl yüzde 1 olacağı tahmin edildi. Beklentide yaşanan düşüşün nedeni olarak parasal sıkılaştırma, Rusya-Ukrayna savaşının sonuçları ve artan enflasyon gösterildi. Raporda, istihdam artışında yaşanan gerilemeyle beraber işçilerin, daha düşük maaşlara ve daha az kaliteli işleri kabul etmek zorunda kalacağı belirtildi. ILO, istihdamdaki görünümün, küresel ekonomide yaşanacak yavaşlamaya göre daha da kötüleşebileceği uyarısını yaptı.