Kuru ekmeğe talim

Deniz GÜNGÖR

İğneden ipliğe gelen zamlar ve artan yaşam maliyeti nedeniyle toplumun hemen her kesimi ekonomik zorluk içinde geçim sıkıntısı çekerken bundan en büyük payı ise emekliler alıyor. Ortalama maaşları 7 bin 500 lira olan 16 milyon emeklinin parası ne gıdaya ne kiraya ne de faturalara yetiyor. İstanbul Planlama Ajansı’nın (İPA) emeklilerin yaşam krizi incelemesine göre, bir haneye iki adet en düşük emekli aylığı girse bile, toplam gelir megakentte bir dairenin kirasını karşılamıyor. İPA’nın hazırladığı “İstanbul’da Yaşam Maliyeti” araştırmasına göre ise kentte yaşamanın maliyeti, geçtiğimiz yılın aynı ayına göre yüzde 73,74 arttı. İstanbul’da dört kişilik bir ailenin ortalama yaşam maliyeti 38 bin 828 TL olarak hesaplandı.

İPA'nın yaptığı incelemede, “Temmuz 2023 itibarıyla iki en düşük emekli maaşı kazanan bir ailenin bile İstanbul’da ortalama bir daire kirasını karşılayamadığı görülüyor’’ ifadelerine yer verildi.

EMEKLİLER ASGARİ ÜCRETİN ALTINDA

İPA’nın yayınladığı incelemede emeklilik sisteminde en düşük emekli maaşının asgari ücret eşiğinin gerisinde kaldığına dikkat çekildi. İncelemede, emekli maaşlarının magakentte konut kiralarını karşılama oranın her yıl azaldığı vurgulandı. İPA yaptığı açıklamada, ‘‘2010’dan günümüze en düşük emekli maaşının dolar karşısında önemli bir düşüş yaşadığı gözleniyor. Buna ek olarak doların yaşadığı 13 yıllık enflasyon da hesaba katılırsa en düşük emekli maaşının alım gücünün düşüşündeki ciddiyet daha iyi anlaşılacaktır” dendi. Emekli maaşlarının keskin bir düşüş yaşadığına değinilen incelemede, İstanbul’da yaşamanın maliyeti 38 bin 828 TL olarak hesaplandı.

YAŞAMA TUTUNMA KAVGASI VERİYORUZ

Tüm Emeklilerin Sendikası İstanbul Kadıköy Şube Başkanı Mustafa Durna, emeklilerin iktidar tarafından toplumun en ötekileştirilmiş, en çok mağdur edilmiş kesimi olduğunu vurguladı. Durna, ‘‘Emekliler hazinenin sırtında yük olarak görülüyor. İstanbul’da bir emeklinin evi veya artı geliri yoksa yaşaması artık mümkün değil. Kaliteli yaşamak, hayat standartlarının yükselmesi büyükşehirlerde artık imkânsız’’ dedi. İlerleyen süreçlerde yetersiz beslenme nedeniyle emeklilerin giderek hastalanacağına dikkat çeken Durna şunları aktardı: ‘‘Emeklilerde açlıktan ölenleri görebiliriz. Bu tablo giderek karanlıklaşacak ve derinleşecek. Biz bunun mücadelesini veriyoruz. Ekonomik sistem kendini toplarken bunun sebebi emeklilere yüklenecek. Bize bu maaşı reva gören o bürokratlar da emekli olacaklar, elbet o gün anlayacaklar. Ancak onlar için de mücadele ediyor, yaşama tutunma kavgası veriyoruz. Yoksulluk kader değil, ekmeğimizi çalanların yakasına yapışacak kadar da güçlüyüz.’’

‘ÖLÜME VE AÇLIĞA MAHKÛM EDİLDİK’

Ankara’da ise Tüm Emeklilerin Sendikası’na üye emekliler, artan enflasyon karşında geçinemediklerini belirterek eylem yaptı. “Ne yazık ki açlıkla ölüme mahkûm olduk” diyen emekliler, kuru ekmek yiyerek hükümeti protesto etti. Emekliler “Geçinemiyoruz, kiramızı ödeyemiyoruz, sağlıklı beslenemiyoruz” pankartlarını taşıdı. Gerçekleştirilen basın açıklamasını okuyan Tüm Emeklilerin Sendikası Çankaya Şubesi Başkanı Ayşe Akgül, “Beklentimiz emeklilerin enflasyona ezdirilmeden, insani yaşam koşullarına uygun maaş artışının yapılmasıydı. Temmuz artışlarından hiç yararlanamadılar, 1 lira dahi maaşları artmadı. Kök ücrete yüzde 25 artış yapılıyor denerek aynı ücrette sabit kalındı’’ dedi. ‘‘Her şeye amansız zamlar yapılırken emekliler görmezden gelinemez’’ diyen Akgül şunları aktardı: ‘‘Yasa gereği kamu çalışanlarına verilen artış memur emeklilerine verilmesi gerekirken onu da kestiler. 8 bin 77 liralık artışları emeklilere vermediler. Burada iktidara sesleniyoruz 1 Temmuz’dan geçerli olmak üzere en düşük emekli maaşı 15 bin TL olmalıdır. Memurlara verilen 8 bin 77 liralık ek zam bütün emeklilere verilmelidir. Biz emekliler insanca yaşamak istiyoruz.’’

KARŞILAYAMIYORLAR

Emekli maaşlarının İstanbul'da konut kiralarını karşılama oranı her sene azalıyor. Temmuz itibarıyla iki en düşük emekli maaşı kazanan bir aile bile İstanbul'da ortalama bir daire kirasını karşılayamıyor.

‘MEMLEKETİ TERK EDİP GİDECEĞİZ’

Osmaniye'de motorine gelen 1 lira 80 kuruşluk zamma tepki gösteren emekli Zeki Çıngır, "Her gün zam, bu nedir ya? Terk edip gideceğiz bu memleketi. Bıktık usandık bin lira çektirmişim, 24 litre mazot. Nedir bu milletin çektiği? Bir gün önce Elbistan'dan almışım 37,75 liraya şimdi olmuş 39 bilmem kaç kuruş. Verdikleri 3 kuruş, emekliye zam veriyorlar, gelen zam bunun 100 katı bin katı ya" dedi.

İNSANCA YAŞAMAK İSTİYORUZ

Birleşik Kamu İş Konfederasyonu Genel Sekreteri Özgür Aras, yaptığı açıklamada emekli kamu emekçilerinin ayakta kalamadığına dikkat çekti. Ücret, enflasyon, işsizlik verilerinin gerçeği yansıtmadığını belirten Aras şunları kaydetti: “Emekli olup da ayakta kalmaya çalışan ya da ücretiyle ay sonuna getirmekte zorlanan kamu emekçileri insanca yaşam istemektedirler. İşçi ve kamu emekçileri açısından enflasyona endeksli maaş düzenlemesi uygulamasının anlamını yitirdiği anlaşıldı. Ücret artışları belirlenirken açlık ve yoksulluk sınırı ve yaşam maliyetini esas alan bir yöntem uygulanmadıkça emekçiler enflasyon karşısında ezilecektir.’’

EKONOMİK SOYKIRIM

Emeklilerin iktidarın yanlış politikaları nedeniyle ezildiğini söyleyen CHP Balıkesir Milletvekili Serkan Sarı, “2 bin emeklinin aylığını bir günde harcayan Erdoğan nasıl anlasın emeklinin ekonomik soykırımda neler çektiğini?" diye sordu.