Latin Amerika’da ‘baskın’ krizi
Ekvador polisinin, Meksika’nın Kito Büyükelçiliği’ne yaptığı baskın sonrası Latin Amerika’da kriz büyüyor. Kıta ülkelerinden Meksika hükümetine destek yağarken iki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler askıya alındı.
DIŞ HABERLER SERVİSİ
Ekvador polisinin, hakkında yolsuzluk soruşturmaları bulunan ve Meksika’nın Kito Büyükelçiliği’nde kalan Eski Ekvador Devlet Başkan Yardımcısı Jorge Glas’ı gözaltına almak için büyükelçiliğe yaptığı baskın sonrası kriz büyüyor. Glas, Kito’daki başsavcılığın ofisinden, güvenlikli bir hapishanede gözaltında tutulmak üzere liman şehri Guayaquil’e götürüldü.
İLİŞKİLER KESİLDİ
Meksika Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, Kito Büyükelçiliği’nin hizmetlerinin süresiz sonlandırıldığı ve 18 Meksikalı diplomatın ticari uçuşla ülkeye dönecekleri bildirildi. Yurtdışında yaşayan Meksika vatandaşlarına kayıt sistemi (Sirme) üzerinden hizmet verilmeye devam edileceği belirtilen açıklamada, Kolombiya, Şili ve Peru’daki büyükelçiliklerden de ihtiyaç durumunda yardım talebinde bulunabilecekleri kaydedildi.
Kıtanın en büyük ülkesi Brezilya ile Küba ve Kolombiya dâhil birçok Latin Amerika ülkesi, Meksika’nın Kito Büyükelçiliği’ne yapılan baskını kınayarak Meksika’ya desteklerini bildirdi. “uluslararası normların açık ihlali” olarak nitelendirdi.
Nikaragua hükümeti Ekvador ile tüm diplomatik ilişkilerin kesildiğini açıklarken Meksika Devlet Başkanı Andres Manuel Lopez Obrador ve hükümetini desteklemeye devam edecekleri ifade edildi.
‘BARBARLIK’
Kolombiya’nın solcu Cumhurbaşkanı Gustavo Petro, sosyal medya hesabındaki açıklamasında ‘‘Viyana Sözleşmesi ve Meksika’nın egemenliği barbarca ihlal edildi. Meksika ile dayanışma içerisindeyiz’’ ifadelerini kullandı. Amerikalılar Arası İnsan Hakları Sistemi ve Amerikan Devletleri Örgütü’ne acil toplantı çağrısında bulunan Petro, ‘‘Kolombiya, evrensel siyasi sığınma hakkına saygı duyuyor. Her türlü desteği vereceğiz’’ değerlendirmesinde bulundu.
Küba Devlet Başkanı Miguel Diaz-Canel de paylaşımında ‘‘Kito’daki büyükelçiliğin kabul edilemez ihlali karşısında Meksika ile dayanışma içerisindeyiz. Uluslararası hukukun önemli bir bileşeni olan Viyana Sözleşmesi’ne herkesin saygı duymasını istiyoruz’’ ifadelerine yer verdi.
Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro, X’teki paylaşımında ‘‘Latin Amerika’da eşi benzeri görülmemiş bir barbarlık yaşandı. Ekvador’un sağcı hükümeti uluslararası hukuku vahşice ihlal etti’’ dedi.
Brezilya, Şili, Bolivya, Honduras, Peru ve Guatemala, Uruguay ve Arjantin hükümetleri de baskını kınayarak Meksika’ya desteklerini açıkladı.
KİTO’DAN TEPKİ
Öte yandan Ekvador’un sağcı Devlet Başkanı Daniel Noboa’nın ofisinden yapılan açıklamada, Meksika’nın diplomatik misyona dokunulmazlık ve ayrıcalıkları "kötüye" kullandığı belirtilerek, Glas’a siyasi sığınma hakkı verilmesinin geleneksel hukuk anlayışına aykırı olduğu bildirildi. Ekvador’da hiçbir suçun cezasız bırakılamayacağı vurgulanan açıklamada, ‘‘Yolsuzlukla mücadelemize Meksika halkının anlayışla yaklaşacağına inancımız tamdır’’ ifadelerini kullanıldı.
∗∗∗
NE OLMUŞTU?
Eski Ekvador Devlet Başkanı Yardımcısı Glas, hakkında yürütülen rüşvet soruşturması kapsamında 3 Ekim 2017’de tutuklanmıştı. Brezilya inşaat firması Oberdecht’in ülkede altyapı ihaleleri kazanmak için yetkililere milyonlarca dolarlık rüşvet verilmesini organize etmekten suçlu bulunan Glas, 7 Kasım 2018’de sağlık durumu nedeniyle hastaneye kaldırılmıştı. Glas, Aralık 2022’de Meksika’nın Kito Büyükelçiliği’ne sığınmıştı. Glas’ın Meksika’ya siyasi sığınma talebinin cuma günü kabul edilmesinin ardından devreye giren Ekvadorlu yetkililer elçiliğe girmek ve Glas’ı tutuklamak için Meksika’dan izin istemişti. Fakat bu talebe olumsuz yanıt verilince elçiliğe zorla baskın düzenlenmişti.