Libya'da seçim belirsizliği

DIŞ HABERLER SERVİSİ

Libya'da 24 Aralık'ta yapılması planlanan devlet başkanlığı seçimlerinin ertelenmesi ülkedeki siyasi krizi derinleştirdi. Libya Parlamentosu’nun Seçim Komisyonu dün yaptığı açıklamada, başkanlık seçimlerinin "imkânsız hale geldiğini" belirtirken seçim için yeni bir tarih vermedi. Ülkede silahlı çatışmaların yeniden başlama ihtimali endişeye yol açtı.

24 ARALIK OYLAMASI İMKÂNSIZ HALE GELDİ

Seçimleri izlemekten sorumlu komisyonun başkan vekili Hadi el Sagir, Libya Temsilciler Meclisi (TM) Başkanı Akile Salih'e gönderdiği mektupta, başında bulunduğu komisyonun, "seçimin 24 Aralık'ta planlandığı gibi yapılmasının imkânsız hale geldiği" kanaatine vardığını bildirdi. Sagir mektubunda, oylama için yeni bir tarih belirlenip belirlenmediğini veya tamamen iptal edilip edilmediği konusunda detay vermedi. Seçimlere girecek olan adayları belirleyen Yüksek Seçim Komisyonu ise 24 Aralık’ta yapılması planlanan başkanlık seçimlerinin 24 Ocak 2022'ye ertelenmesi önerisinde bulundu. Komisyon tarafından yapılan açıklamada, "yönetimin barışçıl bir şekilde el değiştirebilmesi için özgür ve şeffaf bir seçim yapılması gerektiği" kaydedildi.

Yüksek Seçim Komisyonu Başkanı İmad el Sayih, 21 Aralık'ta seçim hazırlıklarına destek için bölgelerde oluşturulan seçim komitelerini feshetme talimatı vermişti. Ancak komisyonun seçime girecek adayların listesini açıklamaması ülkede seçim krizini derinleştiren kritik unsur olmuştu. General Halife Hafter, eski Devlet Başkanı Muammer Kaddafi'nin oğlu Seyfülislam Kaddafi ve geçici Başbakan Abdulhamid Dibeybe'nin adaylıkları ülkede farklı gruplar arasında güç kavgası yaratmış, üç adaylığın da iptal edilmesi kararı Yüksek Mahkeme'den geri dönmüş ancak yine de aday listeleri açıklanmamıştı.

HAFTER TRABLUS'TA RAKİBİYLE GÖRÜŞTÜ

Hafter ise önceki gün ülkenin doğusundaki Bingazi kentinde kritik bir görüşme yaptı. Karşı cephede yer alan Ulusal Mutabakat Hükümeti'nin eski İçişleri Bakanı Fethi Başağa ile görüşen Hafter, Trablus'ta eğitim, sağlık kurumları ve devlet dairelerinin kapanmasına yol açan silahlı milis grupların hareketliliğini değerlendirdi. Taraflar seçimin ertelenmesi nedeniyle siyasi boşluğun giderilmesi için gerekli mekanizmaların kurulmasını da ele alırken Başağa'nın açıklamasında "Libyalıların isteklerine saygı duyulması gerektiği ve ‘birliği sağlamak’ amacıyla bu girişimin genişletilmesi noktasında mutabık kalındığı" vurgulandı.

BM MİSYONU'NDAN ÇATIŞMA UYARISI

Ülkede Birleşmiş Milletler (BM) desteğiyle Ekim 2020'de imzalanan ateşkesle kurulan geçici ulusal birlik hükümetinin resmi görev süresi ise yarın doluyor. BM Libya Destek Misyonu (UNSMIL) tarafından yapılan açıklamada, ülkedeki gelişmelerin "istikrarı korumak ve özgür, adil seçimler için koşulları oluşturmak" için iyiye işaret olmadığı konusunda uyarı yapıldı. Açıklamada, "Farklı gruplara bağlı güçlerin mevcut seferberliği gerginlik yaratıyor ve çatışmaya dönüşebilecek çatışma riskini artırıyor" denildi. UNSMIL'in Trablus’taki ofisini tahliye ettiği yönündeki haberlerin ise yalanlandığı açıklamada, tüm anlaşmazlıkların diyalog yoluyla çözülmesi gerektiği belirtildi.

***

Oylama yapılmazsa sonuçları felaket olur

Libya'da istikrar hedefi olan seçimlerin ertelenmesi Batı ve Körfez basınında geniş yer buldu. ABD merkezli yayın New York Times'ta Mona El-Naggar imzasıyla dün yayımlanan yazıda, "Libya, bir yılı aşkın bir süredir seçimler için çalışıyor. Ancak son günlerde bazı öne çıkan adayların meşruiyeti ve seçimin yasal temeli etrafında dönen sorularla birlikte bir gecikme kaçınılmaz görünüyordu. Şimdi merak edilenler ise seçimlerin ne zaman yapılacağı ve bu süreçte Libya'yı kimin kontrol edeceği yönünde. Batılı liderler ve BM yetkilileri ise büyük ölçüde ikiye bölünmüş ve 10 yılı aşkındır süren ölümcül savaştan sersemlemiş bir ülke için en iyi umudun seçim olduğu görüşünde" ifadelerine yer verildi. İngiltere merkezli yayın The Guardian'da Patrick Wintour imzasıyla dün yayımlanan yazıda ise ülkede seçim tarihinin ertelenmesinin aynı zamanda siyasi boşluk yarattığı hatırlatıldı. Yazıda, "Avrupa ve ABD, cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimleri için 24 Aralık tarihini onaylasa da seçimlerin yasal çerçevesi konusunda Libya'da hiçbir uzlaşma sağlanamadı. Seçim yapmak için gerekli koşullarla ilgili önemli meselelerin hiçbiri tam olarak çözülmedi. Sonuç olarak, seçimlerin tartışmalı bir sonuca yol açması giderek daha olası hale geldi. Binlerce yabancı savaşçı da dahil olmak üzere ülkenin birçok silahlı grup tarafından kontrol edildiği göz önüne alındığında seçim ortaklığının sağlanmaması felakete yol açacak" ifadeleri yer aldı. Katar merkezli yayın El Cezire'de Malik Traina imzasıyla yer alan haberde ise seçimlerin gecikmesi "ülkedeki kaosu sona erdirme çabalarına vurulan bir darbe" olarak yorumlandı. Haberde, "Seçim, istikrarı yeniden sağlamayı amaçlayan BM destekli bir planın parçası. Ancak adayların uygunluğu konusunda şiddetli anlaşmazlıklar varken seçim süreci durdu ve bu şekilde devam edemez" denildi.