Mélenchon, ‘yararlı oy’ ve Fransa seçimi
İlk üç sıradaki adaylar ırkçı Le Pen, liberal Macron ve sosyalist Mélenchon seçimi belirleyecek ‘yararlı oy’ peşinde. Fransa’nın, emekten ve ezilenlerden yana solcu bir lidere ihtiyacı var. Sol, sosyalist, ilerici güçler Mélenchon etrafında birleşmeli.
Prof. Dr. Ali ARAYICI / Paris
Fransa'da pazar günü yapılacak cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turuna iki gün kala yarışın rengi de belli olmaya başladı. İkinci tura kalma şansı olan aşırı sağcı, faşist Ulusal Birleşme Cephesi adayı Marine Le Pen, Halk Birliği ve Boyun Eğmeyenler'in adayı Jean-Luc Mélenchon ve Cumhuriyet Yürüyüşü’nden Emmanuel Macron seçimi etkileyebilecek “yararlı oy” peşine düşmüş durumdalar.
Son günlerde üç adayın her biri kendi kampında, diğer adayların oylarından yararlanabilme olanaklarını araştırıyor. İlk turda oy oranlarını yükseltme çabası içindeler. Özellikle de, en son anketlerde üçüncü sırada yer alan Mélenchon, soldaki rakiplerinin seçmenlerine ulaşmak kendisini desteklemeleri için kampanyasını sürdürüyor. 40 yıldan beridir aşırı sağın yükselişine ve ikinci tura kalmasına engel olmak için, ilk tur seçim yaklaştıkça “yararlı oy” çağrısı yapıyor.
Le Pen de şimdiden ikinci turu hayal ederek “yararlı oy” peşine düştü. Bu sefer solun seçmenleri için “yararlı oyu” alabileceğini düşünüyor. Emeklilik yaşını 65'e çekmek isteyen Macron'a değil, 62 yaşında emekliliği savunan kendisine oy vermeyi tercih edeceklerine inanıyor. Eğer, sol seçmen sandıkta oy kullanmazsa, bu Le Pen'in çıkarına olacak. 2017'de, sol aşırı sağdaki baraj adına ezici bir çoğunlukla Macron'a oy vermişti. “Yararlı oy” bir adayın tercih ettiği adaya değil, daha fazla seçilme şansına sahip olduğu varsayılan bir adaya oy vermesi gerçeğidir. Macron, aylardır programını açıklamamak için her türlü yola başvuruyor. İlk tur öncesi canlı yayında açık oturuma bile karşı çıkıyor.
MELENCHON'UN ŞANSI
Siyaset Bilimleri Araştırma Merkezi ile Jean Jaurès Vakfı'nın Ipsos-Sopra Steria’ya yaptırdığı son ankete göre Mélenchon, mart ortasından bu yana iki puanlık bir artışla yüzde 14'e ulaştı. Böylece 1 puan kaybeden merkez sağcı Cumhuriyetçiler'in adayı Valérie Pécresse (yüzde 12) ve 1,5 puan kaybeden aşırı sağcı, faşist Fetih Hareketi'nin adayı Eric Zemmour'u (yüzde 11,5) geçti. Aşırı sağcı, ırkçı Marine Le Pen ikinci sırada (%17,5) ve ilerlemeyi sürdürüyor. 1 puanlık düşüşe geçen sağ liberal Macron ise yüzde 28 ile hâlâ daha ilk sırada yer alıyor.
Sonuçlar Mélenchon'un 10 Nisan'da ikinci tura kalma olasılığının olduğunu gösteriyor. Macron ve Le Pen'in ardından üçüncü sırada yer alıyor. Soldaki rakiplerinin oylarını “yararlı bir oy” haline dönüştürmek istiyor. Şubat ortasından bu yana etkili oylama için ajitasyon yapıyor: “Bana oy verirseniz, ilk turda aşırı sağ elenebilir şeklinde.
Yeşiller Partisi'nin adayı Yannick Jadot, Sosyalist Partisi adayı Anne Hidalgo ve Komünist Partisi adayı Fabien Roussel'in adaylıklarının yararsız olacağı gerekçesiyle, seçmenlerin reddettiği gerçek “yararlı” oylamanın kendileri olduğuna inanıyor.
Bu adaylar, ikinci tura kalma şansı olan Mélenchon lehine yapılacak “yararlı bir oy” kullanma hakkında garanti vermeyi ve bu konuda konuşmayı şimdilik reddediyor. Soldaki rakipler ve özellikle de çevreciler çok rahatsız. Kampanyası durgun geçen Yannick Jadot, mutsuzluğunu hissettiriyor. Sol adayların ikinci tura kalma şansları zayıf olsa bile seçmenleri Mélenchon lehine oy kullanmaları konusunda sessizliklerini koruyor.
Bu adayların uluslararası siyaset, nükleer ve laiklik konularında Mélenchon ile anlaşmazlıkları oldukları biliniyor. Bu konuda, Boyun Eğmeyenler kampının daha gerçekçi olduğu söylenebilir. Ne için oy verme niyetlerinin olduğunu açıkça söylüyor. Mélenchon ile Le Pen şu an için ikinci tura kalma konusunda çekişiyor. Ama tabi Le Pen’in üç puanlık farkını kapatmak sürprizlere gebe. Boyun Eğmeyenler farkı kapatmak için bastırıyor, tüm kartlarını oynuyor.
SOL İÇİN BİR ŞANS
Mélenchon'un, “yararlı bir oy” kullanma uyarısı sol seçmenler tarafından dikkate alınmalı. Mélenchon'un ikinci tura kalması, komünist, sosyalist ve Yeşiller Partisi seçmenlerinden gelecek “yararlı oy” almasına bağlı. Bu nedenle Mélenchon bir yandan kendi programının ekolojistler ve komünistlerin programıyla örtüştüğünü, diğer yandan Macron ve Le Pen'in engellenmesi gerektiğini vurgulayarak çalışmasını sürdürüyor.
Mélenchon, bir yıldan fazla bir süredir bu politikayı izliyor. “Yararlı oy” kartını sık sık kullanması anlamlı. Seçimin son günlerinde, kendisine güvenilmesini istiyor. İlk tur öncesi kendisini "akıllı bir kaplumbağa" olarak tanımlıyor. Son ankette Macron ve Le Pen'den sonra üçüncü sıraya yerleştiren bir dinamikten yararlanıyor. Ezilen kesimlere ve işçi sınıflarına yönelik, hegemonyasız bir birleşme teklifinin oluşmasını savunuyor.
Seçim kampanyası süresince ırkçılık, yabancı düşmanlığı, egemenlik, emek-sermaye ilişkisi, bunların ulusal ve uluslararası yansımaları ihmal edildi. Fransa'nın, emekten ve ezilen kesimden yana solcu bir cumhurbaşkanına, yeni pozisyonlara ve bakış açılarına gereksinmesi var. Aşırı sağı, faşist ve ırkçı adayları yenmek için, herkesin seferber olması gerek.