Madımak hâlâ adalet bekliyor

İNAN GEDİK
Sivas'ta, herkesin gözünün önünde, 37 kişinin yakılarak kadedilmesinin üzerinden 13 yıl geçti. Katliamın elebaşılarından Cafer Erçakmak'a olayın üzerinden 13 yıl geçmesine karşın halen yakalanamadı. Er-çakmak'ın nerede olduğuna dair hiçbir ipucu bulunmazken yargılamanın çeşidi aşamalarında firar eden 8 kişinin Almanya'da ve İsviçre'de olduğu iddia ediliyor. Almanya'da olduğu tespit edilen Muhammed Nuh Kılıç hakkında Türkiye'nin iade talebi Almanya tarafından belgelerin eksik olduğu gerekçesiyle kabul edilmedi.

UTANÇ GÜNÜ
Tarihe "utanç günü" olarak geçen, 2 Temmuz 1993'te Sivas'ta yapılmak istenen şenlik provake edilmek istenmiş, kentte dağıtılan bildirilerle katiiamın hazırlığı yapılmış ancak tüm devlet yetkilileri bunlara duyarsız kalmıştı. Hukuken çözülen ancak vicdanlarda ve belleklerde çözülmeyen katiiamın anısına Madımak Oteli'nin müze yapılmayı bekliyor. Madımak Oteli'nin müzeye dönüştürülmesi için TBMM'ye 62 milletvekilinin imzasıyla sunulan teklifin doğrudan TBMM Genel Kurulu gündemine alınması, geçen hafta AKP'li milletvekillerinin oylarıyla reddidilmişti. Otel halen "kebap salonu" olarak hizmet veriyor. Dün, Alevi Bektaşi Federasyonu Genel Başkanı Özel ve Pir Sultan Abdal Kültür Derneği Genel Başkanı Kazım Genc'in aralarında bulunduğu beş kişi, verilen izin doğrultusunda, güvenlik güçlerinin binaya yakın bir noktada oluşturduğu bariyerden geçerek, İl Başkanlığı önüne siyah çelenk bıraktı.

MADIMAK ATEŞE VERİLDİ
2 Temmuz 1993 günü organize biçimde öğle saatlerinde Paşa ve Meydan camilerinden çıkan kalabalık "Cumhuriyet bu kentte doğdu burada yıkılacak" sloganları atarak ve tekbir getirerek şenliklerin yapıldığı Kültür Merke-zi'ne doğru yürüyüşe geçtiler. Birgün önce dikilen Pir Sultan anıtını tahrip eden güruhla şenliklere katılanlar arasındaki çatışma polis tarafından önlendi.

Kalabalık daha sonra şenlikler için kente gelen misafirlerin kaldığı Madımak Oteli'ne doğru yürüyüşe geçti. Akşam saatlerine doğru onbinleri aşan kalabalık, önce "yak yak" sloganları arasında otelin önündeki arabaları, ardından da oteli ateşe verdiler. Çıkan yangında 33 aydın ve iki otel görevlisi yaşamını yitirdi. Daha sonra olaylar sırasında katliama katılan iki kişinin de öldüğü tespit edildi.

HUKUKİ SÜREÇ
Sivas Katliamı'yla ilgili hukuki süreç olayların hemen ardından 190 kişinin gözaltına alınmasıyla başladı. 190 kişi arasından 124 kişi hakkında açılan davalar güvenlik gerekçesiyle Ankara'ya sevk edildi. Üç ayrı mahkemede açılan ve Ankara Devlet Güvenlik Mahkemesi'nin (DGM) de görevsizlik kararı verdiği dosyanın görülmesine ancak Yargıtay'ın kararının ardından başlanabildi. Ankara 1 No'lu DGM diğer mahkemelerde açılan dosyaları birleştirdi ve olaylara karıştıkları tespit edilen 124 sanığı yargılamaya başladı. Yargılama sonunda ilk karar 26 Aralık 1994'te verildi. 26 sanık hakkında idam cezası veren mahkeme daha sonra bu cezaları "tahrik" gerekçesiyle 15 yıla kadar indirdi. Mahkeme, 60 sanık hakkında da Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu'na muhalefet ettikleri gerekçesiyle üç yıl hapis cezası verdi. Mahkemenin sıradan adam öldürmek olarak değerlendirdiği bu karar Yargıtay tarafından bozuldu. Yargıtay'ın kararı ardından Sivas dosyası yerinden Ankara DGM'ye gönderildi. Son karar 4 Nisan 2002'de verildi, Yargıtay tarafından da 26 Eylül' de onandı.

Karara göre 38 kişi TCK'nın 146/1 maddesine göre idam cezasına çarptırıldı. İdam cezası verilenlerin dördünün cezası yaş küçüklüğü nedeniyle 20 yıla, bir kişinin cezası da akli dengesi bozuk olduğu gerekçesiyle 15 yıla indirildi. İdam cezaları daha sonra ağırlaştırılmış müebbet hapse çevrildi. 38 kişi TCK'nın 146/3 maddesine göre 7 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırıldı.

» 2 Temmuz'da miting var
Katliamın yıldönümünde Siyasi partilerin, sendikaların ve sivil toplum örgütlerinin ortaklaşa düzenledikleri anma ve protesto etkinlikleri çerçevesinde 2 Temmuz'da Madımak Oteli önüne karanfil bırakılacak ve olaylarda yaşamını yitiren sanatçı Hasret Gültekin'in Sivas'ın Han Köyü'nde bulunan mezarı başında anma etkinliği gerçekleştirilecek. Aynı gün Ankara'da ve İstanbul'da da miting düzenlenecek. Anma etkinlikleri öncesi basın açıklamaları yapan DİSK ve TMMOB 2 Temmuz'da tüm örgütlülükleriyle birlikte anma etkinliklerine katılacaklarını açıkladılar. TMMOB Başkanı Mehmet Soğancı, Sivas'ta yaşanan acıların ilk günkü kadar taze ve akılda olduğunu söyledi ve TMMOB'nin tüm örgütleriyle beraber anma programına katılacağını açıkladı. DİSK Genel Sekreteri Musa Çam da, "Geçmişi kapatmaya ve unutturmaya çalışmakla değil, onunla yüzleşerek toplumsal barışı sağlayabileceğimiz unutulmamalıdır," dedi. Ankara Barosu da katliam anısına bir toplantı düzenledi. Toplantının açılışında konuşan Baro Başkanı Vedat Ahsen Coşar, Sivas katliamını gerçekleştirenlerin vicdan ve ahlak sahibi olamayacağını belirterek, "Bu ve benzeri insanlık utancını bizlere yaşatanların hepsine lanet ediyor, aziz ölülerimizin anısı önünde saygı ile eğiliyorum," dedi.

AKP'ye siyah çelenk
Alevi Bektaşi Federasyonu üyeleri, Madımak Oteli'nin müze yapılmasına ilişkin yasa teklifinin TBMM Genel Kurulu gündemine alınmasının reddedilmesi nedeniyle AKP il Başkanlığı binası önüne siyah çelenk bıraktı. Federasyon Genel Başkanı Özel, burada yaptığı açıklamada, Sivas olaylarının yaşandığı Madımak Oteli'nin müzeye dönüştürülmesi için 62 milletvekilinin imzasıyla sunulan teklifin doğrudan TBMM Genel Kurulu gündemine alınmasının geçen hafta "AKP'li milletvekillerinin oylarıyla reddedildiğini" ifade etti. Özel, binanın "kebap salonu" olarak hizmet vermesinin canlarını yaktığını belirtti. Basın açıklamasının ardından il binasının önüne siyah çelenk bırakıldı.