Mağaranın suyu madenlere teslim
Çatlaklar, faylar boyunca ilerleyen ve Murat Dağı’nın eteklerinde bulunan Çokrağan Mağarası’ndan yüzeye çıkan yeraltı suları tehdit altında. Dağı kuşatan maden şirketleri dinamitlerle suların akış yönünü değiştiriyor.
Gökay BAŞCAN
Yeraltı sularının çıkış noktası, Murat Dağı’nın eteklerinde bulunan Çokrağan Mağarası maden ocaklarının tehdidi altında. Çeşitli yerlerde bulunan maden ocaklarındaki patlatmalar yeraltı sularının akış yönünü değiştirerek kaybolmasına neden oluyor. Çokrağan Mağarası’nda incelemeler yapan İzmir Mağara Araştırma Derneği (İZMAD) Üyesi Tahsin Kaymak, “Çokrağan Mağarası ve kaynağı, bölgenin düşük su potansiyeline sahip olmasından dolayı önemli bir su kaynağı konumunda” dedi.
KUŞATILMIŞ DURUMDA
Uşak ile Kütahya arasında sınır oluşturan Murat Dağı, biyoçeşitlilik ve yeraltı, yerüstü kaynakları açısından çok zengin bir bölge. TEMA’nın hazırladığı raporlara göre, Kütahya’nın yüzde 91’i, Uşak’ın yüzde 80’i madenlere ruhsatlı olduğunu düşününce Murat Dağı’nın şirketler tarafından kuşatıldığı söylemek yanlış olmaz. Öte yandan resmi olmayan bilgilere göre, Murat Dağı’nın sadece Uşak sınırlarında kalan bölgesinde 80-180 arasında maden ruhsatı olduğu bölge halkı tarafından dillendiriliyor.
Fotoğraf: BirGün
ARSENİK ÇIKTI
Turgut Özal’ın yeğeni Bahattin Özal'ın sahibi olduğu Odaş Enerji'ye bağlı Anadolu Export, United Global, Zorlu Grubu’nun sahibi olduğu Meta Nikel ve beraberindeki birçok şirket dağı kuşatmış durumda. Uşak Tabip Odası’nın yaptırdığı tahlillere göre Gediz Nehri içme sularındaki arsenik oranı kritik sınır olan 10 miligramın üstünde çıkmıştı.
SU KITLIĞI
Aynı zamanda Murat Dağı ve bölgede bulunan mağaralardan çıkan yeraltı suları Uşak’ın ve çevresinin su ihtiyacının büyük bir bölümünü karşılıyor. Bunlardan biri de Uşak’ın Banaz ilçesinde bulunan Çokrağan Mağarası. Binlerce yıllık mağarada incelemeler yapan İZMAD Üyesi Tahsin Kaymak, madenciliğin mağaralara ve dolayısıyla yeraltı sularına zarar verdiğine dikkat çekti. Akdeniz havzasında geleceğe yönelik iklim değişikliği ilgili yapılan çalışmaların bölgenin su kıtlığı çekeceğini gösterdiğini hatırlatan Kaymak, “Su azlığı çeken ülkemizin her damla suyu geleceğimiz için önem arz etmektedir. Su kaynaklarının sürdürülebilir yönetimi her şeyden önce etkin bir korumayı gerektirmektedir. Bu nedenle, Çokrağan Mağarası ve kaynağı, bölgenin düşük su potansiyeline sahip olmasından dolayı önemli bir su kaynağı konumundadır. Çokrağan gibi karstik kaynaklar, diğer su kaynaklarına göre insan faaliyetlerinden daha çabuk etkilendiklerinden ve bu olumsuz etkiler çok bir kısa sürede geniş alanlara yayılabildiğinden dolayı Çokrağan Mağarası iyi korunmalıdır” ifadelerini kullandı.
“Çatlaklar ve faylar boyunca ilerleyen ve Çokrağan kaynağından yeryüzüne çıkan yeraltı suları, maden aramaları için bölgede gerçekleştirilecek patlatmalar sonucunda akış yönünü değiştirip su kayıplarına neden olacaktır” diyen Kaymak şöyle konuştu: “Ayrıca Murat Dağı’nda gerçekleştirilecek madencilik faaliyetleri nedeniyle kirleticilerin konumu belirlenemeden dolayısıyla kirlilik için önlem alınamadan su kaynakları ve Çokrağan Mağarası kirlenmiş olacaktır. Çok geç olmadan, su kaynaklarımızı ve doğal güzelliklerimizi yok edecek uygulamalardan vazgeçilmelidir. Milyonlarca yılda oluşan Çokrağan Mağarası, çocuklarımızdan bizlere emanettir.”