Marteniçka nedir? Marteniçka bilekliğinin anlamı
Balkan kültüründe yaygın bir bahar geleneklerinden biri olan Marteniçka bilekliği kışın sonlarına yaklaşılmasıyla birlikte yurttaşlar tarafından Marteniçka nedir sorusuyla birlikte gündeme getiriliyor. Peki, Marteniçka nedir? İşte Marteniçka bilekliğinin anlamı!
Bahar aylarının yaklaşmasıyla birlikte yurttaşlar marteniçka nedir, marteniçka bilekliğinin anlamı şeklinde araştırmalar yapıyor. Eski bir Balkan geleneği olan marteniçka bileklikleri Mart ayının başında takılmaya başlanır. Bugün, birçok Balkan ülkesinde marteniçka bilekliği takma geleneği hala devam ediyor. Peki, Marteniçka nedir? İşte Marteniçka bilekliğinin anlamı!
Marteniçka nedir?
Marteniçka, Martipi ya da Martenitsa, Balkan ve Trakya coğrafyasında 1 Mart'tan itibaren Mart ayı boyunca bileklere takılan bilekliklere ve süslemelere verilen isimdir. Eski bir Bulgar geleneği olarak bilinse de Marteniçka, tüm Balkan coğrafyasında bilinen hatta Türkiye'de de Balkan göçmenleri sebebiyle her sene kutlanan bir bahar ritüelidir.
Marteniçka bilekliğinin anlamı
Mart ayında senenin ilk leyleği görüldüğü zaman bileklerden çıkarılıp meyve veren bir ağaca bağlanıyor. Mart ayında leylek görülürse marteniçka takılırken dilenen dileklerin gerçekleşeceğine inanılıyor. Bulgaristan folkloründe Marteniçkaya dair çeşitli efsaneler anlatılır. Bunlardan biri de Baba Marta'dır. Bulgarlar 1 Mart'tan itibaren Baba Marta (Marta Nine) günlerinin başladığına inanırlar.
Baba Marta - Marta Nine, günümüze kadar korunmuş en saygın geleneklerden biridir. Bu takılar, meyve ağaçlarına, evlere, ev hayvanlarına da takılırlar. Bu şekilde yeni başlayan tarım yılının da bereketli ve verimli olması için dilekler tutulur.
İlk martenitsalar, başka takı ve detaylar kullanmadan, sadece kırmızı beyaz ipliklerden yapılırmış ve nazardan korunmak için insanlara ve hayvanlara takılırmış. Bazı bölgelerde bu bükülmüş kırmızı-beyaz sicime altın veya gümüş para bağlanırmış, bu da hastalıklardan korunmak için bir simge olarak kullanılırmış.
Otantik bir sanat niteliğinde olan halkın güzellik ve estetik duygusu daha geç dönemlerde martenitsalarda da kendini gösterir. Önceleri kırmızı-beyaz yünden yapılan martenitsalara, püskül, top, insan gibi değişik şekiller verilir. Martenitsaların gelmiş geçmiş tarihinde en önemli yere sahip olan şekiller ise; "Pijo ve Penda" adıyla bilinen kırmızı ve beyaz ipten yapılmış kuklalardır.
Martenitsalarda kullanılan beyaz renk uzun ömrü, kırmızı renk ise sağlık ve gücü temsil eder.