Mevzu altın ise her yol mübah!
Enerji Bakanlığı’nın altın madenleri için verdiği ‘kamulaştırma’ kararları, şirketlerin önünün nasıl açıldığını gösteriyor. Anagold Madencilik’in İliç’teki başvurusu da ‘kamu yararı’ gerekçesiyle kabul edilmiş.
Uğur ŞAHİN
Erzincan İliç’te Anagold Madencilik’in işlettiği maden ocağında meydana gelen facianın ardından ülkede yürütülen altın madenciliği, hem iş güvenliği hem de çevre tahribatı nedeniyle tartışma konusu. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na bağlı Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü’nün (MAPEG) altın madenleri için verdiği “kamulaştırma” kararları ise iktidarın sermayenin önünü açtığına yönelik eleştirilerin haklılığını gözler önüne seriyor. BirGün’ün ulaştığı Taşınmaz Komisyonu’nun kararlarında, çok sayıda maden şirketinin başvurusuna “olumlu” yanıt verildiği görülüyor. Üstelik bu kararlar, “kamu yararı” gerekçesiyle alınıyor.
ANAGOLD’A ONAY
Kanadalı SSR Mining ile Çalık Holding ortaklığında kurulan Anagold Madencilik’in Erzincan İliç’teki iki kamulaştırma başvurusunun da kabul edildiği görülüyor. Şirket, Çöpler Altın Madeni’nde 13 Şubat’ta yığın liç alanının kayması sonucu yaşanan faciayla gündemde.
“Uygun” bulunan taleplerin bir diğeri ise Zenit Madencilik’in Kütahya’daki madeni için geldi. Simav’a ilişkin yapılan başvuru, “olumlu” sonuçlandı. Şirket, Tavşanlı ve Simav ilçelerini kapsayan 717 hektarlık bir alanda altın ve gümüş madeni kurmak istiyor. Daha önce proje için yöre sakinlerinin arazilerini acele kamulaştırma kapsamına alan Cumhurbaşkanı Kararı’nın iptal edildiği basına yansımıştı. Bu arada Zenit Madencilik, Balıkesir’in Sındırgı ilçesinde bulunan Kızıltepe Altın ve Gümüş Madeni’ni işletiyor. Söz konusu şirketin, buradaki madeni için de 8 Şubat’ta kamu yararı gerekçesiyle kamulaştırma kararı alındığı görülüyor.
Kayyum yönetiminde olan Koza Altın İşletmeleri’nin Ağrı Diyadin’deki projesi için yaptığı kamu yararı başvurusu da, geçen yıl 7 Mart tarihinde onaylandı. Bölgede altın arama çalışmalarına başladığı belirtilen şirketin, buradaki altın madeni projesinin büyüklüğü, 657 futbol sahasına eşit. “Yerli ve milli altın madenciliği” güzellemesi yapılan şirket, FETÖ davası hükümlüsü Akın İpek’e aitti. Şirkete “teröre finans desteği sağladığı” gerekçesiyle 2015 yılında kayyum atanmıştı.
Esan Eczacıbaşı’nın Niğde Çamardı’daki altın gümüş madeni için yaptığı kamu yararı talepli başvuru da 29 Kasım 2023’te onaylandı. AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın katılımıyla geçen yıl açılan Söğüt Altın Madeni’ni işleten de GÜBRETAŞ’ın Bilecik’e dair başvurusu da 20 Nisan 2021’de kabul edildi. GPM Maden’in Çanakkale Yenice’ye dair kamu yararı talebi de 10 Mayıs 2023 tarihinde uygun bulundu.
ECZACIBAŞI, KOZA...
Maden Kanunu’nun 46’ncı maddesi uyarınca arama sahası olan özel mülkiyete konu araziler için kamulaştırma talep edilebiliyor. Söz konusu araziler için taraflar arasında anlaşmazlık çıkması durumunda bakanlık, kamu yararı gerekçesiyle kamulaştırma kararı verebiliyor.
∗∗∗
ŞİRKETİN ÇIKARINA
Eski TMMOB Maden Mühendisleri Odası Başkanı Mehmet Torun, konuya ilişkin BirGün’e yaptığı açıklamada, “Kamu yararı deniyor ama şirketin yararına gibi görülüyor. Bu iki kavram birbirine karışmış durumda. Bu konuda Danıştay’ın verdiği önemli kararlar var. Fakat özellikle yabancı şirketler altın madenleri ve diğer değerli metallere ilişkin devreye girince, bu kararlar çok rahat verilebiliyor. Şirket ve şahıs anlaşamayınca bakanlık devreye giriyor. Hatta artık acil bir durum varmış gibi göstererek acele kamulaştırmalar yapılıyor” ifadelerini kullandı. Öte yandan 12. Kalkınma Planı’nda maden arama çalışmaları, “kamu yararına faaliyet” olarak tanımlanmıştı.
