Milyonlar açlık sınırında yaşamaya mahkûm edildi: Asgari ücret azami sefalet

Yaklaşık 7 milyon ücretliyi doğrudan ilgilendiren asgari ücret, dün belirlendi. Asgari ücret tespit komisyonu 5 aralık’tan bu yana gerçekleştirdiği son toplantısını dün yaptı. Komisyonun kararını Aile, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk açıkladı. Buna göre emekçinin eline geçen aylık net asgari ücret 1603 liradan 2020 liraya çıkarıldı. Yapılan zam ücretlinin gelirini kağıt üzerinde artırsa da geçen yıldan bu yana ücretlinin alım gücü zamma rağmen eridi.

Aylık 538 TL kesinti

Öte yandan vergi ve prim kesintileri yapılmadan hesaplanan brüt asgari ücret 2 bin 558 lira olarak belirlendi. Bu tutarın 538 lirası her ay işçiden gelir vergisi, damga vergisi, işsizlik sigortası kesintisi ve sigorta primi olarak kesilecek. Böylece işçinin eline geçen net asgari ücret 2020 lira olacak. İşçinin ödeyeceği vergiler bununla da bitmiyor. 2020 lirasının tümünü harcayan işçi, harcamaları üzerinden kendisine yansıtılan verileri de yüklenmek zorunda kalıyor.

Tüketim vergileri hariç 2020 lira

2019 bütçesinde harcamalar üzerinden 506 milyar lira vergi alınacağı belirlendi. Tüketim vergileri özellikle gelirlerinin tümünü tüketen asgari ücretlinin reel gelirini azaltıyor. 2019’da yurttaşların her biri aylık ortalama 527 lira vergi yüklenecekler. Bu tutar asgari ücretlinin gelirinin yaklaşık yüzde 20’sine eşdeğer.

Bu tutarlarla düşünüldüğünde;

♦ İşverenin cebinden çıkan tutar: 3005 lira

♦ Brüt asgari ücret 2558 lira

♦ Net asgari ücret 2020 lira

♦ Brüt geliri üzerinden yapılan kesinti: 538 lira

♦ Net geliri üzerinden ödediği vergi: 527 lira

2018 yılında 1427 asgari ücretlinin 1 ayda aldığı ücreti, Cumhurbaşkanlığı 1 günde harcıyordu. 2019 zammıyla beraber düşünüldüğünde Cumhurbaşkanlığı bir günde ortalama 7,7 milyon TL harcıyor. Böylece Cumhurbaşkanlığı’nın 1 günde harcadığı tutar 3811 asgari ücretlinin 1 ayda kazandığı paraya eşdeğer oldu.

Milyonlar aç milyonlar işsiz

Türkiye’de bu koşullar altında asgari ücret alabilenler dahi durumuna şükrediyor. DİSK’in Asgari Ücret 2019 raporuna göre 10 milyon işçi asgari ücret civarında bir gelirle yaşamını idame ediyor. Öte yandan güvencesizlik sarmalı AKP’li yıllarda işçi sınıfının kabusu oldu. İşkollarındaki denetimsizlik yüzünden birçok işçi asgari ücret dahi alamıyor. DİSK’in raporuna göre 1 milyon 800 bin işçi asgari ücretin altında bir gelir elde ediyor.

Türk-İş’e tepki

Türk-İş, yıllardır her ay hazırladığı açlık yoksulluk verileriyle çelişen asgari ücrete imza attı. Türk-İş’e göre kasım ayı içinde 4 kişilik ailenin yoksulluk sınırı 6328 TL iken, asgari mutfak harcamalarından oluşan açlık sınırı 1943 TL. Evli olmayan-çocuksuz bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ ise aylık 2.385 TL olarak hesaplandı. Böylece Türk-İş kendi hesapladığı yaşama maliyetinin altına imza atmış oldu. Bu duruma ilişkin Birleşik Metal-İş Sendikası Türk-İş’e tepki gösteren bir açıklama yayımladı. Açıklamada, “Asgari Ücret Tespit Komisyonu’na işçiler adına katılan Türk-İş Başkanı’nın daha önceki açıklamalarında telaffuz ettiği 2500 TL’nin oldukça uzağında kalan bu asgari ücret ile bir kez daha görülmüştür ki seçim şartlarında bile siyasi iktidar çalışanları, emekçileri ancak bu kadar ciddiye alabilmektedir. Gerçekten de çalışanlar için yaşam her geçen gün biraz daha ağırlaşmaktadır. Hele ki zorlu kış koşullarının giderek acımasızlaştığı bugünlerde yüzde 40’ları aşan elektrik ve doğalgaz zamlarından sonra en temel ihtiyaç olan barınma ve ısınma ihtiyaçlarının karşılanması artık asgari ücretli için olanaksız hale gelmiştir” denildi.

***

TÜİK 2 bin 213 DEMİŞTİ: Asgari ücrete tepki yağdı

CHP Genel Başkan Yardımcısı Aykut Erdoğdu: Türk-İş’in yaptığı araştırmaya göre, kasım ayında ekonomik ve sosyal koşullarda sadece tek bir çalışan için hesaplanan yaşama maliyeti 2 bin 385 TL. Mevcut asgari ücret dört kişilik bir ailenin aylık harcamasına ancak bir hafta yetiyordu. Dört kişilik bir ailenin açlık sınırı ise 1942 TL.

Ülkenin ekonomik ve sosyal durumunun yetersizliği gerekçe gösterilerek sürekli çalışan kesimden fedakârlık beklenmesi haksızlık. Açlık sınırının 1943 TL olduğu bir ülkede 2020 TL’lik ücret insafsızlıktır. Anayasasında sosyal devlet ilkesi olan her devlet yurttaşlarına insanca yaşamaya yeterli bir geliri sağlamak zorunda. Bu bir ihsan, lütuf değil, çalışan milyonların yurttaşlık hakkıdır.

DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu: Asgari ücretli bir kez daha ekonomik büyümeden pay alamamıştır. Son 20 yılda reel asgari ücret, kişi başına reel milli gelire göre yüzde 20 oranında gerilerken, işçiler aleyhine eşitsizlik büyümüştür. Bir kez daha büyümeden işçilere pay vermeyen 2019 asgari ücreti ile eşitsizlikler daha da büyüyecektir.

Nüfusunun dörtte üçünün ücret gelirleriyle yaşadığı bir ülkede, işçilerin yararına olanın ülkenin de yararına olduğunu, yaşanabilir bir memleketin ancak ve ancak yaşanabilir bir ücret ile mümkün olduğunu bir kez daha ifade ediyoruz. 2019 asgari ücreti yaşanabilir bir ücret değildir.

Çalışma Yaşamı Uzmanı-BirGün yazarı Doç. Dr. Aziz Çelik: 2020 TL geçinme ücretinden çok uzak. Asgari ücretin yüzde kaç arttığı değil, geçinme ücreti olup olmadığı önemli. 6400 TL civarındaki yoksulluk sınırı dikkate alınırsa ve bir ailede iki kişinin çalıştığı varsayımıyla bir işçi için geçinme ücreti 3000 TL’nin üzerindedir.

Asgari ücret artışında geçmişte olduğu gibi ülkenin ekonomik büyümesi dikkate alınmadı. Dahası asgari ücretin Asgari Geçim İndirimi (AGİ) dahil 2020 TL olarak açıklandığını, AGİ hariç miktarın 1829 TL’ye düştüğü unutulmamalı.

Türkiye İşveren Sendikaları (TİSK) Genel Sekreteri Akansel Koç: Beklentilerimizin üzerinde olduğunu ifade etmek istiyorum. İlk toplantıdan itibaren hedef enflasyonla birlikte 2019 Yeni Ekonomik Program’da olan hedeflerin dikkate alınmasını talep etmiştik.

Bunlar taleplerimizin üzerinde oldu. Alınan kararın işverenlerimize ve çalışanlarımıza hayırlı uğurlu olmasını diliyoruz. Türk işverenler olarak ülkemizin büyümesine ve kalkınmasına yönelik tüm çabaları desteklemeye ve üretmeye devam edeceğimizi bir kez daha vurgulamak istiyorum.

TÜRK-İŞ Genel Başkanı Ergün Atalay: Bu çok muhteşem bir şey mi, yok, ama kabul edilebilir bir şey. Burada hedef 2 bin lira eşiğini aşmaktı. Kamuoyunun memnun olacağı bir rakam olduğunu umut ediyorum.

Çünkü yüzde 26’lık bir zam oldu. Asgari ücret talebini iletirken, ‘Türk-İş Başkanı insanları sokağa davet ediyor’ diyorlar. Ne yapacağız, plaja mı davet edeceğiz? Sıkıntının ve problemin olduğu zaman sıkıntı ve problemimizi yasalar çerçevesinde kırmadan dökmeden dile getireceğiz.

***

Siyasiler ne dedi?

Kemal Kılıçdaroğlu: Niye 2200 lira değil, hangi gerekçeyle değil. 2200 lirayı CHP’li belediyelerde 1 Ocak’tan itibaren uygulayacağız.

Meral Akşener: Aylar önce söylediğimiz, ısrarla peşine düştüğümüz asgari ücrete yönelik % 26 zam oranı kabul edildi. Bunun gibi diğer dediklerimizi de yaparsanız, vatanı milleti kurtarma yolunda hayırlı işlere imza atarsınız. İYİ Parti’yi dikkatli takip edin.

Garo Paylan: Asgari ücret açıklandığında 2016’da 442 Dolar, 2017’de 398 Dolar, 2018’de 425 Dolar karşılığıydı. 2019 için 379 Dolar. Asgari ücret artmıyor! Azalıyor.