MKE holdingleşti, işler değişti

Havva GÜMÜKAYA

Beş işçinin yaşamını yitirdiği MKE Roket ve Patlayıcı Madde Fabrikası’nın bulunduğu Ankara’ya bağlı Elmadağ’da yas hâkim. Ölen işçilerden Mehmet Kutlu, İbrahim Özdemir ve İhsan Küçükerdem’in evi Elmadağ’da bulunuyor. Cenazeleri patlamadan 3 gün sonra toprağa verildi. İşçilerin evlerinin önünde taziye çadırları kurulu, evlerin balkonlarında ise Türk bayrakları asılı.

Nüfusun yaklaşık 45 bin olduğu ilçe, Ankara merkeze 40 dakikalık uzaklıkta bulunuyor. İlçede hemen her ailede MKE’de çalışan biri bulunuyor veya buradan emekli. Bu nedenle herkes fabrikadaki gelişmeleri biliyor.

Patlamada ölen işçilerin en kıdemlisi 25 yıldır fabrikada çalışan Mehmet Kutlu’nun babası Arif Kutlu da MKE’den emekli. Taziye evinde ziyaret ettiğimiz Kutlu, fabrikada eskiden beri patlamaların olduğunu söyleyerek “Her 10-15 senede vurup geçiyor” dedi. Fabrikanın holdingleşmesinden sonra işlerin değiştiğini anlatan Kutlu, “Mehmet, yanında çalışan elemanların acemi olduğunu söylüyordu. Fabrikada kadrolar değişti hep. En deneyimli olarak oğlum kalmıştı. Şirket olduktan sonra işler değişti” ifadelerini kullandı.

Mehmet Kutlu’nun temmuzda emekliye ayrılmayı planladığını söyleyen baba Kutlu, “Fabrikadaki herkes değişince. usta elemanlar gidince Mehmet de artık emekli olmak istedi. Kaza işte ne oldu, ne bitti bilmiyoruz” dedi. İki ay önce fabrika işe başlayan 27 yaşındaki İhsan Küçükerdem’in babası Davut Küçükerdem de oğlunun nişanlanmak üzere olduğunu söyledi: “Önümüzdeki ay nişan yapacaktık. Ev alma hayali vardı. Daha önce uzman çavuş olarak çalışıyordu. Sonra kendisi buraya gelmek istedi.”

Yaşamını yitiren işçilerden 24 yaşındaki İbrahim Özdemir’in babası Habib Özdemir ise henüz acısının çok taze olduğunu belirterek konuşamayacağını aktardı.

ÇALIŞMA SAATLERİ ARTTI

MKE’den 2009 yılında emekli olan Satılmış Küçükşahin de fabrikayı iyi bildiğini belirtti. Küçükşahin de emekli olduktan sonra fabrikanın özelleştiğini, burada çalışan işçilerin başka yerlere dağıtıldığını ifade etti. Küçükşahin, “İşçiler dağıtıldıktan sonra son iki yılda AKP referanslarıyla yeni işçiler almaya başladılar. Burası parlayıcı, patlayıcı maddelerin olduğu bir yer. Ona göre işçi alınması gerekirdi. Temel eğitimlerin alınması lazımdı. Ama patlamanın olduğu yerde bir tane deneyimli çalışan vardı. Geri kalanların içerisinde en kıdemlisi iki yıllık çalışandı” ifadelerini kullandı.

15-20 sene fabrikada çalıştığını söyleyen Küçükşahin, “Daha önce hiç teleks mikser makinasının patladığını, parladığını görmedim” diye konuştu.

Son dönemde çalışma saatlerinin artırıldığını kaydeden Küçükşahin, “Sabah 7 buçukta mesaiye başlayan işçiler gece 11’e kadar çalıştırılıyordu. Son zamanlarda 11 saat çalıştırmaya başlamışlardı” dedi.

MKE’nin Elmadağ’da çok ciddi bir istihdam kapısı olduğunu söyleyen Küçükşahin, şunları dile getirdi: “Emekli olanların yüzde 80’i makine kimyadan emekli olmuştur. Kömür ocaklarında patlama olduktan sonra yine insanlar işe girmek için sıraya giriyorsa, burada da aynı durum var. Ama son dönemde işler o kadar değişti ki teknisyeni işletme müdürü yaptılar. Kader, alın yazısı değil bu. Fakat yarın yine 60 kişi alacağız diye açıklansa insanlar yine kuyruğa girer. Sonuç maalesef bu.”

MKE’de eskiden bu yana patlamaların olduğunu belirten Küçükşahin, “Şimdi ölenler için şehit oldu diyorlar. Ama bu patlama ilk değil ki. Daha önceki patlamalarda ölenler, kolunu, bacağını kaybedenler var. O zaman onlara da şehit ve gazi denilmeli. Geçmişe dönük hakları verilmeli” şeklinde konuştu.

***

ÜRETİME GEÇİLMEDİ

TMMOB’ye bağlı Kimya Mühendisleri Odası’nın (KMO) patlamanın ardından yaptığı açıklamada fabrikanın askeriyeye üretim yapmasının yanında dinamit gibi sivil patlayıcı üretimi yapıldığına dikkat çekildi. Tesiste üretilen dinamit hamurunun yüzde 30 oranında nitrogliserin içerdiği belirtilen açıklamada şu ifadelere yer verildi: “Nitrogliserin, çok hassas, kontrol edilmesi zor ve güçlü bir patlayıcıdır. Nitrogliserin kullanımı gelişmiş ülkelerde bırakılmıştır. Yerine üretimi ve kullanımı tehlikeli olmayan sıvı patlayıcılara geçilmiştir. Bu amaçla MKE tarafından ihalesi yapılan sıvı patlayıcı tesisi "İtalyan Previzani" firmasınca 2009 yılında kurulmuştu. Ancak üretime geçilmesi gerçekleştirilemediği için eski yöntemdeki nitrogliserinli dinamit üretimine devam edilmiştir. Bu konu yetkililerden yanıt bekleyen yaşamsal önem taşımaktadır.”