Mühürleme yetmez, en önemli problem denetleme

AYCAN KARADAĞ

AKP ve MHP’lilerin oylarıyla Meclis'ten geçen, ancak tepkiler üzerine geri adım atılan termik santral düzenlemesiyle 'filtresiz' santrallar mühürlenmeye başlandı. Kahramanmaraş Afşin A, Kütahya Seyitömer, Kütahya Tunçbilek, Sivas Kangal ve Zonguldak Çatalağzı termik santralleri tamamen, Manisa Soma Termik Santralı ise kısmi olarak kapatıldı. Bursa Orhaneli, Muğla Yatağan, Kahramanmaraş Afşin B ve Ankara Çayırhan termik santrallarına ise geçici faaliyet belgesi verildi. Bu süreçte Muğla Kemerköy, Muğla Yeniköy ve Çanakkale 18 Mart Çan Termik Santralları çevre mevzuatı kapsamında gerekenleri yerine getirdiği için çevre iznini aldı.

“SOMA ISINMAK İÇİN ZEHİRLENMEYE DEVAM EDECEK”

Yaşanan gelişmelerin ardından İzmir Çevre Mühendisleri Odası Başkanı Helil İnay Kıray, bir taraftan çevre izni alınması zorunluluğu ve ilgili süre kısıtı kullanılırken, diğer taraftan mevcut koşullarında çevre izni alınmasının kolaylaştırılmasına yönelik düzenlemelerin devam ettiğini belirtti. Kıray, “2019 Yılı sonuna kadar verilen süre içerisinde bu sürede tesislerin atık sahalarının, su yönetimlerinin, bacagazı çıkış sınır değerlerinin mevzuata uygun hale getirilmesi, bunun için de gerekli yatırımların yapılması zorunluluktu. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yapılan açıklamalarda 1 Ocak itibari ile sorumluluklarını yerine getirmeyen tesislere yönelik kapatma yaptırımının uygulandığı bilgisi paylaşıldı. Ancak Soma Termik Santrali'nde Soma'nın ısınma kaynaklı ihtiyacının termik santral soğutma suyundan sağlanması nedeni ile 4 ünitenin kış şartlarında çalışmasına devam edeceği bilgisi de ilave edildi. Bu noktada Soma ısınmak için zehirlenmeye devam edecek” diye konuştu.

“GEREKLERİN YERİNE GETİRİLMESİ GEREKİR”

Kınay son olarak şunları ifade etti: “Ülkemizdeki mevcut özelleştirilen termik santrallerin tüm muafiyetlere rağmen hala çevresel yatırımlarını gerçekleştirmemiş olmaları kabul edilemez olduğunu ifade etmiştik. Muafiyet sürelerinin tüm bu olumsuzluklara rağmen uzatılması ve zaten çevresel olarak sorunlu olan bu tesislere tekrar tekrar kirletme hakkı verilmesine yönelik kamuoyu tepkisi ve yürütülen mücadelenin ilgili Kurumlar tarafından da gereğinin yapılmasına yönelik süreç olumlu olmakla birlikte; söz konusu tesislerin çevresel yükümlülüklerini yerine getirmek ve yapmak zorunda oldukları yatırımlar için yasal düzenlemelerin esnetilmesine yönelik uygulama ve çalışmaların takipçisi olduğumuzu, çevre ve halk sağlığı için bir an önce bakanlık tarafından gerekli izleme ve denetim süreçleri ile gereklerin yerine getirilmesi gerektiği noktasındaki kararlılığımızı ifade ediyoruz.”

“EN ÖNEMLİ PROBLEM DENETLEME”

Ziraat Mühendisleri Odası İzmir Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Tevfik Türk ise, “Bu alanlarda santrallerden çıkan gazlar asit yağmurlarına sebep olabiliyor. Bu da doğal çevre üzerine bir etkisi oluyor. Bacalara filtre takılmadığı zaman, bitkilere ciddi zararları oluyor. Birçok yer mühürlendi. Standartlara uygun olarak denetlenmesi gerekiyor. Burada en önemli konu bacalardaki filtrelerin standartlara uygun olarak yapılması ve sürekli denetlenerek filtrelerin aktif halde tutulması gerekiyor. Aktif halde tutulmazsa eski haline dönüşecektir. Burada istikrarlı bir şekilde denetim gerekli. Ne yazık ki bizde en önemli problem denetleme… Rutin denetlemelerin yapılması çok önemli. Yoksa bu yapılan uygulamanın bir önemi kalmıyor” şeklinde konuştu.

YATAĞAN HALKI TEPKİLİ

Öte yandan Muğla Kemerköy ve Yeniköy Termik Santralleri'nin çevre mevzuatı kapsamında gerekenleri yerine getirdiği için çevre iznini almasına Yatağan halkı tepki gösterdi. Turgut Çevre Derneği öncülüğünde Muğla Valiliğine dilekçe verecek olan bölge halkı santrallerin izinlerinin iptalini isteyecek.

“ZEHİR SAÇMAKTAYDI”

CHP Zonguldak Milletvekilli Deniz Yavuzyılmaz da, “Çates 2x150 MW (megawatt) iki üniteden oluşuyor. Santralin yakıt giriş bantı sabah saat 04.00'de sayın kaymakamın da iştirakiyle mühürlendi. Santralin faaliyetleri geçici olarak durduruldu. Santral tekrar faaliyete geçene kadar ki sürede, santralin bir ünitesine filtre tesisi yapılacak, filtre bulunan diğer ünitenin emisyon salınım değerleri yasal sınır limitlerinin altına çekilmek için ölçümler yapılıp rehabilite edilecek, çevre yatırımları yapılacaktır. Bilindiği üzere Çates'in özelleştirilmesinden önce bir ünitesinin filtre sistemi Çinli bir firma ortaklığı tarafından yapılmış, özellikle filtresi bulunmayan diğer ünitesi yıllardır zehir saçmaktaydı. İyi bir planlamayla bir enerji açığı ve istihdam sorunu oluşturulmadan, Çates'teki yasal yükümlülükler yerine getirilerek doğaya zarar vermesi engellenerek faaliyete tekrar başlayacaktır. Zehir saçan bu termik santraller TEİAŞ'tan 2018 ve 2019 yıllarında 1 milyar 100 milyon TL teşvik aldığında, bu çevre yatırımlarını yapmalıydı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 6 yıl süresince konu bu raddeye kadar gelmeden önce kontrollerini yapmalı, bu santrallere filtrelerini taktırmalıydı. 6 yıldır yetkililer tarafından yapılan bu görevi ihmaller zinciri, bugün bu santrallerde geçici faaliyet durdurmaya neden olmuştur” ifadelerine yer verdi.