Müteahhitlere kur farkı kıyağı
AKP, TBMM’ye kamu ile iş yapan müteahhitleri ‘koruyacak’ düzenlemeler içeren bir yasa teklifi sundu. Kamu ihalelerinde TL ile sözleşme yapan şirketlere, 1 Temmuz sonrası için kur artışı dikkate alınarak ‘fiyat farkı’ ödenecek.
BirGün ANKARA
AKP’li vekiller tarafından hazırlanan 18 maddelik torba kanun teklifi, önceki gün TBMM Başkanlığı’na sunuldu.
Kanun teklifinde, dolardaki dalgalanma nedeniyle geniş halk kesimleri daha fazla yoksullaşırken müteahhitlerin kur artışından olumsuz etkilenmesini önleyici düzenlemeler yer aldı. Teklfle Merkez Bankası’nın brüt döviz rezervini yüksek göstermek için diğer ülkelerin Merkez Bankaları ile yaptığı swap anlaşmalarını kolaylaştırıcı hükümler de yer alıyor.
Ayrıca BOTAŞ'a kademeli doğalgaz fiyatlarını il ve bölge bazında belirleme yetkisi de veriliyor.
MÜTEAHHİTLERE FİYAT FARKI
AKP döneminde büyüyen ve her biri büyük ayrıcalıklara sahip olan müteahhitlere yeni olanaklar sağlanacak.
Teklifin yasalaşması durumunda, Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’na geçici madde eklenecek.
Bu maddeyle AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a, kamuyla iş yapan müteahhitlere döviz hareketlerinden kaynaklanan maliyet artışları nedeniyle fiyat farkı ödenmesine ilişkin kararname çıkarma yetkisi verilecek. Fiyat farkı verilecek ihalelerin, TL cinsinden ve 1 Temmuz-31 Aralık 2021 tarihleri arasında yapılması şartı aranacak.
Teklifle, elden çıkarılacağı iddia edilen ve son dönemde çok sayıda değişikliğe konu olan BOTAŞ’a yönelik yeni hükümler de yer aldı. Torba düzenleme ile bakanlık görüşü alınmak kaydıyla BOTAŞ'a il ve bölge bazında kademeli doğal gaz satış fiyatı belirleme yetkisi verilecek. İktidarın ihracatçılara yönelik vergi indirimi müjdesi de teklifte yer aldı. İhracatçılara uygulanacak kurumlar vergisi oranının yüzde 20'den yüzde 19'a düşürülmesi öngörüldü.
Teklifle bireysel emeklilikte devlet katkısı da 5 puan arttırılarak yüzde 30'a yükseltilecek. Sistemden çıkmak isteyen katılımcılara kısmen ödeme yapılması imkanı getirilecek.
Katılımcılar, devlet katkısı hariç, hesabındaki birikim tutarının yüzde 50'sine kadar ödeme alabilecek.
***
Kanun değişikliğini Kore mi istedi?
Merkez Bankası’na (TBMM) sunulan ‘Bireysel emeklilik tasarruf ve yatırım sistemi kanunu ile bazı kanunlarda ve 375 sayılı kanun hükmünde kararnamede değişiklik yapılmasına dair kanun teklifi’nde Merkez Bankası (TCMB) Kanunu’na ilişkin değişiklik teklifi de yer aldı.
Teklife göre, TCMB Kanunun 40’ıncı maddesinin III numaralı fıkrasına eklenen bent dikkat çekti: “Banka nezdinde bulunan yabancı ülke merkez bankalarına ait para, alacak, mal, hak ve varlıklarının haczedilmemesi amaçlanmaktadır.”
Maddenin gerekçesi ise teklifte şöyle ifade edildi: ”Madde ile merkez bankaları arasında kurulan ilişkilerin işin gerektirdiği diplomatik hassasiyet ve ekonomik güven temelinde yürütülmesini teminen diğer merkez bankalarının Banka nezdindeki para, alacak, mal, hak ve varlıklarının haczedilmemesi amaçlanmaktadır.”
Kanun maddesindeki bu değişiklik, böyle bir düzenlemenin yapılmasını hangi ülkenin talep ettiği merak konusu oldu.
TCMB, 12 Ağustos 2021 tarihinde Güney Kore Merkez Bankası ile Türk lirası-Kore wonu ikili para takası (swap) anlaşmasına imza atıldığını duyurmuş ancak o dönem yaklaşık 2 milyar dolara denk gelen büyüklükteki para takası hesaplara aktarılmamıştı.
Anlaşmanın son durumu ile ilgili geçen ay Bloomberg HT’nin sorularını yanıtlayan Kore Merkez Bankası Uluslararası İlişkiler Departmanı Finansal İşbirliği Birimi Başkanı Sanggon Kwak, swap anlaşmasının uygulanması için gerekli prosedürler üzerinde çalıştıklarını, TCMB ile görüşmelerin devam ettiğini söylemişti.