Orman Bakanlığı’nın talimatı ile yurt genelinde 11 milyon fidan dikildi: 'Geleceğe Nefes' olmaktan uzak
Demet SARGIN
Orman Bakanlığı’nın ‘Geleceğe Nefes’ adını verdiği ağaçlandırma kampanyası kapsamında dün yurt genelinde 11 milyon fidan ekimi yapıldı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından ‘Milli Ağaçlandırma Günü’ de ilan edilen 11 Kasım ve söz konusu fidan dikimleriyle ilgili BirGün’e konuşan İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Orman Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Doğanay Tolunay, önemli açıklamalarda bulundu. Söz konusu fidanların ekilmesi için tarihin yanlış olduğunu söyleyen Tolunay, fidanların büyük çoğunluğunun yaşamayacağını ifade etti. Tolunay’ın açıklamasında öne çıkan başlıklar şöyle:
OGM her yıl zaten 60-80 milyon fidan dikiyor
Türkiye’de her yıl zaten Orman Genel Müdürlüğü (OGM) rutin olarak 40 bin hektar bir alanda ağaçlandırma yapıyor. Buraya da yaklaşık 60-80 milyon civarında fidan dikimi yapılıyor. Yani 11 milyon fidan sanıldığı kadar çok değil. Bu sayının Türkiye’nin orman varlığına bir katkısı olmayacak.
Ormanlaştırma çalışması değil
Fidan dikimi yapılan alanların bir kısmı orman alanında ama büyük bir kısmı da orman dışında. Yol kenarında ya da okul bahçelerinde dikimler yapıldı. Ağaçlandırma deyince aklımıza orman kurmak geliyor ama bunun adı ormanlaştırma değil. Yapılan bu 11 milyon fidan dikim çalışması sadece bir ağaçlandırma çalışmasıdır. Her bitki dikilince orman olmuyor.
Sadece ağaç fidanı değil çalılar da ekildi
Ormanlaştırma çalışması olmadığı için orman ağacı olmayan fidanların ekildiğini gördük. Kaldı ki çalılar bile dikiliyor. Buna anca “iyi olmaya çalışan bir yeşillendirme çalışması” diyebiliriz.
İzmir’de yanan ormandan küçük
11 milyon sayısı oldukça az. Bu fidanların tamamı ormana dikilse bile 5 bin hektar kadar orman olacaktı. Bunu şöyle göz önüne getirebiliriz; İzmir’de yanan orman 6 bin 500 hektardı. Bu ağaçlandırmayla o yanan yer kadar bile orman yapamazdık zaten.
Zamanlama yanlış
Bir ağaçlandırma kampanyası için doğru bir zaman değil. Yağmurun yağması toprağın ne çok ıslak ne de kuru olmaması gerekirdi. Kasım itibariyle fidan dikimine başlar ormancılar ama artık iklim krizi var. Hava koşulları değişti, hâlâ yağış yok. Toprak uygun değil.
Herkes fidan dikemez. Tekniğine uygun dikilmeyen fidanlar yaşamaz
Fidanların teknik olarak da doğru bir şekilde dikilmesi lazım. Eğer doğru şekilde dikilmezse o fidan yaşamaz. Çok detayları var ve herkes fidan dikemez. Bunların yapılıp yapılmadığı bilinmiyor. Yaptığımız çalışmalarda şunu gördük. Halkla birlikte dikilen fidanların tutma başarısı düşük oluyor. Çünkü uzmanlığı var. İncelenmesi takip edilmesi gerekiyor. Bu 11 bin fidanın da büyük çoğunluğu yaşamayacaktır. “Ektim oldu” da diyemeyiz, devamında kontrollerin yapılması, tutmayanların yerine yenilerinin dikilmesi gerekiyor. (Türkiye Ormancılar Derneği Genel Başkanı Orman Mühendisi Hüseyin Çetin de İndependent’e yaptığı açıklamada 11 milyon fidanın en az 8-9 milyonun zayi olacağını söyledi.)
Sabun ağacı istilacı tür olabilir, uzun yıllar araştırılmalıydı
Ekilen fidanlar arasında sabun ağacı, yani Latince ismiyle sapindus mukorossi var. Bu Asya kökenli yani tropikal bölge kökenli bir ağaç türü. Meyveleri zehirli ama içindeki madde öğütülerek sabun yapılabiliyor. Geçen sene oradan tohum ithal etmiş OGM ve daha sonra onlardan fidan üretmiş. Yurt dışından ülkeye herhangi bir bitki ya da hayvan türü getirilirken çok dikkatli olunması gerekiyor. Çünkü belli bir yerde doğal olarak yetişen tür yeni bir ekosisteme girdiğinde yeni koşullar sebebiyle istilacı tür olabilir, böcekler ya da mantar hastalıkları getirebilir. Bunlar hassas konular, herhangi bir hayvanı ya da bitkiyi ülkeye getirirken önemli araştırmalar yapmak gerekiyor. Uzun yıllar araştırılıp herhangi bir istilacı tür özelliği var mı diye bakılmalı. Bunlardan sonra olabilir anca. Ayrıca bu ağaç, “odun dışı orman ürünleri” kategorisinde sayılabilir. Özellikleri nedeniyle kozmetik ve sabun sanayinde kullanılmak üzere getirildiği düşünülüyor. Orman ağacı değil.