Örneklem oyununa rağmen eşitsizliği gizleyemediler

MUSTAFA M. BİLDİRCİN

Uluslararası Matematik ve Fen Eğilimleri Araştırması TIMSS 2019'un Türkiye sonuçları da eğitim sistemindeki sorunları ve bölgeler arasındaki fırsat eşitsizliğini gösterdi. Dördüncü sınıf düzeyindeki uygulamaya beşinci sınıf öğrencileriyle katılan Türkiye, başarı puanını 2015 yılına göre artırsa da öğrencilerin yalnızca yüzde 15’i matematik alanında, “İleri düzey” yeterliliğe ulaşabildi. Türkiye’nin 58 ülkenin dördüncü sınıf öğrencilerinin matematik başarı puan ortalamasına göre sıralandığı listedeki yeri ise 23 oldu.

BEŞİNCİ SINIFLAR KATILDI

Türkiye, “Dördüncü sınıf öğrencilerinin yaş ortalaması düşük” gerekçesiyle 2019 yılında ilk kez, dördüncü sınıf düzeyindeki uygulamaya beşinci sınıf öğrencileriyle katıldı. Türkiye, dördüncü sınıf matematik alanında 58 ülke arasında 23’üncülüğe, fen alanında ise 26’ncılığa yerleşti. Dördüncü sınıf matematik alanında 500 ortalama puanın üzerine çıkan Türkiye’nin bu alandaki puanı da 523 oldu.

YÜZDE 15 İLERİ DÜZEYDE

Dördüncü sınıf matematik başarısı açısından uluslararası yeterlilik düzeyine ulaşan öğrencilerin oranı dikkati çekti. Buna göre, Türkiye’de, “İleri düzey” yeterlilik gösteren öğrencilerin oranı yüzde 15’te kalırken öğrencilerin yüzde 12’si alt düzeye bile ulaşamadı. Öğrencilerin yeterlilik düzeyinin yoğunlaştığı aralık ise yüzde 70 oranında, “Orta düzey” oldu.

SEKİZİNCİ SINIFLARDA TABLO KÖTÜ

Sekizinci sınıf Matematik başarı puanında ise ortalamanın altında kalındı. Türkiye, 496 puan ile 39 ülkenin sekizinci sınıf matematik başarısına göre sıralandığı listede kendisine 20’nci sırada yer bulabildi. Listenin ilk üç basamağına ise sırasıyla Singapur, Tayvan ve Güney Kore yerleşti.

Sekizinci sınıf düzeyindeki öğrencilerin yalnızca yüzde 12’si matematikte ileri düzey yeterlilik gösterebildi. Öğrencilerin yüzde 20’si alt yeterlilik düzeyine dahi ulaşamazken yüzde 56 oranında orta düzey yeterlilik gösterildi.

FENDE DE TABLO AYNI

Türkiye’nin beşinci sınıf öğrencileri ile katıldığı, “Dördüncü sınıf Fen” uygulamasındaki puanı 526, başarı sırası ise 19 ile ifade edildi. Fen’de, “İleri düzey” yeterliliğe sahip öğrencilerin oranı yüzde 12, “Alt düzey” yeterliliğe sahip olanların oranı ise yüzde 90 olarak rapora geçirildi.

Fen alanında benzer bir tablo, sekizinci sınıf düzeyinde de yaşandı. Sekizinci sınıf Fen başarı dağılımında 515 puan alan ve 15’inciliğe oturan Türkiye’de, ileri düzey yeterliliğe ulaşabilen öğrencilerin oranının yüzde 13 olduğu belirtildi. Öğrencilerin yüzde 88’i alt düzey, yüzde 66’sı ise orta düzeyde kaldı.

BÖLGELER ARASI PUAN FARKI

Sonuçlar, bölgeler arasındaki eşitsizliği de ortaya koydu. Sekizinci sınıf Fen’de Güneydoğu Anadolu bölgesinin puan ortalaması 479, Marmara’nın ise 529 oldu. Benzer fark, dördüncü sınıf Fen uygulamasında da yaşanırken bu alanda Marmara ve Güneydoğu Anadolu’nun puan farkı 90’a dayandı. Yine hem dört hem de sekizinci sınıf Matematik uygulamasında da Türkiye’nin doğusu ile batısı arasında ciddi başarı puanı farklılığı olduğu görüldü.

***

SONUÇLAR TÜRKİYE’Yİ YANSITMIYOR

Üniversite Araştırmaları Laboratuvarı da TIMSS 2019 Türkiye sonuçlarına ilişkin açıklama yaptı. Açıklamada, TIMSS 2019 örnekleminin Türkiye’yi yansıtmadığı belirtilerek, ''PISA’daki oyunumuz TIMSS'de de gösterimde. Türkiye'de öğrenci başarısını en çok etkileyen değişken öğrencinin sosyo ekonomik statüsü'' denildi. Üniversite Araştırmaları Laboratuvar'ın açıklamasında özetle şunlar kaydedildi:

''PISA'da Fen Liselerinden olması gerekenden daha çok, Meslek Liselerinden ise daha az öğrenci katarak arttırdığımız başarımızı TIMSS'de ise daha üst sosyo ekonomik statülü öğrencileri araştırmaya dahil ederek başardık.''