‘Orta direk’ bile kahvaltıdan kıstı
SODEV’in yayımladığı rapora göre ekonomik kriz ve enflasyon nedeniyle ‘orta sınıf’ yoksullaştı. Araştırmaya katılanlar yalnızca temel ihtiyaçlarını giderebildiğini aktarırken yüzde 56’sı ise kahvaltı yapmadığını belirtti.
Öncü DURMUŞ
Sosyal Demokrasi Vakfı’nın (SODEV) dün online olarak açıkladığı rapor, orta ve üst sosyoekonomik statü grubunun giderek yoksullaştığını ortaya koydu. Vakfın ‘Orta ve Üst Sosyoekonomik Statü Grubunun Yoksullaşması’ raporuna göre AKP son 20 yılda sosyal geçişi ortadan kaldırarak orta ve üst sınıfı, yalnızca temel ihtiyaçlarını karşılayabilecek duruma getirdi.
Online olarak gerçekleştirilen basın açıklamasıyla orta ve üst sosyoekonomik statü grubunun yoksullaşmasını analiz ettiği raporla ilgili SODEV Başkanı Rasim Şişman, konuştu. Şişman, AKP iktidarının halkın son 20 yılını yoksullaştırdığını, fırsat eşitliğinin yok edildiğini, sosyal geçişin ortadan kaldırıldığını ve ailesinden daha eğitimli ama daha yoksul bir toplumun yaratıldığını belirtti. Orta gelir grubunun olmadığı yerde toplumsal adaletin, refahın olmayacağının da altını çizen Şişman, raporla birlikte çıkan en geniş sonucun orta ve üst sınıfın yoksullaşmasının artmasıyla yalnızca temel ihtiyaçlarını karşılama noktasına geldiğini aktardı.
EN BÜYÜK SORUN EKONOMİ
Orta ve üst gelir grubundaki kişilerle yapılan araştırmadan öne çıkan bulgular şöyle:
•Türkiye’nin en önemli sorunu sorusuna katılanların yüzde 48,8’i ekonomi olarak cevap verdi. Araştırmaya katılanların yüzde 10,1’i enflasyon derken yüzde 8’i adalet olduğunu belirtti.
•Mutluluk düzeyi verilerinde de araştırmaya katılanların yüzde 72,3’ü azaldı ve çok azaldı görüşünü belirtti. Yaş skalası arttıkça bu oranın artması ise dikkat çekti. 65 yaş ve üzeri katılımcılarda bu oran 81,5’a kadar yükseldi.
•“Araştırmanın orta ve üst gelir grubu ile yapılmasına rağmen hangi gelir grubunda hissediyorsunuz” sorusuna yüzde 60,9’u düşük ve çok düşük cevabını verdi.
•Yüzde 26,5’i araba almayı hayal olarak görürken, ev almayı hayal görenler yüzde 17,8, tatile çıkmayı hayal görenler yüzde 13,2 oldu.
Araştırmada sağlık, giyim, ayakkabı, fatura, ulaşım, kültür-eğlence, eğitim ve kişisel bakım gibi harcamaların karşılanmasının zor olduğu belirtildi. Raporda, en büyük harcama kaleminin eğitim olduğu vurgulanırken diğer ihtiyaçlardan da öne çıkan kısılmalar olduğu vurgulandı. Kısılan harcamalardan dikkat çekenler, şöyle oldu:
•Yüzde 56,1’i kahvaltı öğününü çok azalttığını veya bıraktığını belirtti.
•Yüzde 68,6’sı kıyafet alışverişini çok azalttığını veya bıraktığını söyledi
•Yüzde 67,7’si kırmızı et tüketimini azalttığını veya bıraktığını belirtti.
•Kişisel bakım ve kozmetik harcamalarında da yüzde 67,4’ü zorlandığını ve çok zorlandığını ifade etti.
•Eğitimde ise 18-24 yaş aralığının yüzde 75,3’ü çok zorlanıyorum veya zorlanıyorum derken katılanlarda toplam oran yüzde 62,4 oldu.
•Kültür eğlence ve sağlıkta bu gelir grubunun çok zorlandıkları arasında. Katılanların yüzde 61,5’i kültür ve eğlencede zorlandığını veya çok zorlandığını söylerken, sağlıkta bu oran yüzde 71,3 oldu.
•“Çocukların ihtiyaçlarında da çok zorlanıyorum” diyenler yüzde 29,7 olurken zorlanıyorum diyenler yüzde 38,5 oldu.
***
3 KİŞİDEN BİRİNDE YOKSULLUK RİSKİ
TÜİK, 2022 yılına ilişkin geçen günlerde açıkladığı ‘Yoksulluk ve Yaşam Koşulları İstatistikleri’ne göre ülkede her 3 kişiden biri yoksulluk riski altında. Türkiye’de 2022’de eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 50’si dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sınırına göre yoksulluk oranı yüzde 14,4 olarak belirlendi. 2022 yılı sonuçlarına göre fertlerin yüzde 32,6’sı yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında kaldı. Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi’nin araştırmaya göre İstanbul’da çalışanların yüzde 17,4’ü çalıştığı işinden memnun değil. Memnun olmayanların yüzde 69’u iş ararken iş aramayanların yüzde 59’u daha elverişli bir iş bulma umudu taşımadığı yanıtını verdi. Kadınların memnuniyetsizlik nedeni olarak yüzde 39,3 ile aldıkları ücret ilk sırada yer aldı. Öte yandan UNICEF’in raporunda 1 milyardan fazla kadın ve genç kızın yetersiz beslenmeden mustarip olduğuna dikkat çekilmişti.
