Otonomlardan eşitlik talebi yükseliyor

ÖMÜR ŞAHİN KEYİF

ABD’de ülke çapında yayılan eylemler sırasında, Seattle’da polisin terk ettiği bir mahallede ‘otonom bölge’ kuruldu. Seattle’ın sanat merkezi olarak anılan Capitol Hill’de yaklaşık iki haftadır halk ‘kendi kendini yönetiyor’. Ücretsiz sağlık hizmeti veriliyor, ihtiyacı olanlara yemek dağıtılıyor, güvenlik ve temizlik gibi işler, mahallelinin yarattığı mekanizmalarca yürütülüyor. Halk her gün etkinlikler düzenliyor, serbest kürsüde konuşmalar yapılıyor. Bölge halkı kentteki evsizleri de mahalleye davet etti. Talep ise eşitlik ve adalet.

Minneapolis kentinde George Floyd’un öldürülmesi sonrası ülke genelinde olduğu gibi Washington eyaletinin liman kenti Seattle’da da ırkçılık karşıtı protestolar başladı. Polisin Capitol Hill’deki eylemcilerin yürüyüş haklarını gasp etmeye çalışmasının ardından, yürüyüş büyüdü. Polis, saldırıların şiddetini yükselterek, plastik mermi, biber gazı ve göz yaşartıcı gaz kullanmaya başladı. Bölgede polis şiddetinin çok yükseldiği, Belediye Başkanı’nın istifaya çağrıldığı bir noktada, eylemlerin sekizinci gününde, Capitol Hill’de yer alan Seattle Doğu Bölgesi Polis binası ansızın boşaltıldı, polisler mahalleden çekildi. Bölge halkı önce bunun bir tuzak olduğunu, polisin çok daha güçlü şekilde geri geleceğini düşündü. Ancak böyle olmadı. Kısa sürede ise mahallenin girişine, Capitol Hill Otonom Bölgesi (Capitol Hill Autonomous Zone, CHAZ) tabelası asıldı. Mahallenin giriş çıkışları kapatıldı. Kısa bir süre sonra durumun niteliği üzerine yürütülen tartışmalar sonucunda, Capitol Hill Örgütlü Protestosu (Capitol Hill Organized Protest) CHAP adı tercih edildi. Bölgeden artık CHAZ/CHAP diye bahsediliyor. Yaklaşık 10 gün kadar polisin uğramadığı bölgenin sınırında, iki gün önce ilk kez polis konuşlandırılması dikkat çekti.

CHAZ/CHAP’ta olup bitenleri an be an dünyayla paylaşan bir yurttaş gazeteci var: Omari Salisbury… Covid-19 salgını sırasında siyahların bu konuda yeterince bilgilendirilmediği düşüncesiyle, internette sabah programlarına başladı. Yayınları Operasyon Direktörü olduğu Converge Medya isimli internet platformundan yapan Salisbury, en başından itibaren Seattle’da ki protestoların içindeydi. Capitol Hill’de yaşananları her gün yayınlamaya devam ediyor. Salisbury, CHAZ/CHAP’ı BirGün’e anlattı…

KİMSE BURAYI ‘ALMADI’

ABD Başkanı Donald Trump, Seattle Valisi ve Belediye Başkanı’nı hedef alan bir tweetinde, “Kentinizi geri alın. Yapmazsanız ben yaparım” demiş, eylemcileri “terörist” ilan etmişti. Salisbury’nin anlattıklarına bakılırsa, CHAZ/CHAP, mahalle sakinleri tarafından oluşturuldu: “Elbette dışarıdan gelen kişiler de var, ama bu eylemler burada yaşayan insanlarca alevlendirildi ve sürdürülüyor. Yani kimse burayı almadı.” Salisbury, eylemlerin devam etmesini de buna bağlıyor: “Burası bir ikamet yeri. Protestoların devam edebilmesinin sebebi de bu, evlerine gidip gelmiyorlar, zaten oradalar. Eylemler şehir merkezinde olsaydı, insanlar eyleme gidip gelselerdi, bilemiyorum, bu noktaya gelinir miydi.”

‘SEÇİLMİŞLERE’ DESTEK YOK

Salisbury, bölgede, sanatçıların yanı sıra, teknoloji çalışanlarının, sağlık personeli ve akademisyenlerin yaşadığını belirtiyor. Bölgeyi, “ilerici” diye tanımlıyor. Eylemlerden çıkacak enerjinin kasımda yapılacak Başkanlık seçimleri öncesi Demokrat Parti’ye mi akacağını soruyorum. Şöyle anlatıyor: “Protestocuların çoğu seçilmiş görevlilerden memnun değil. Seçilmişler, sadece Seattle’da değil tüm ABD’deki protestoların gücünü ve enerjisini kendilerine yontmak isteyeceklerdir. Fakat uzun süredir görevdeler ve hiçbir şey yapmadılar. Halk yerleşik siyaseti desteklemeyecektir.”

TURİSTİK ÇEKİM MERKEZİ

Eylemlere mahalle sakinleri dışından da destek var. CHAZ/CHAP her gün çok sayıda ziyaretçi alıyor: “Burası artık bir turistik çekim merkezi. Bunun dışında, sosyal adalet konularında ideolojik olarak benzer düşünen kişiler geliyor…”

‘ANLAŞARAK HALLEDİYORLAR’

Bölgede polisin olmama halinin başlarda ‘ilginç’ olarak karşılandığını şu anda ise durumun ‘normalleştiğini’ belirtiyor Salisbury: “İlk önce ilginçti. Medyada radikal bir grubun buraya geldiğiyle ilgili haberler yapıldı, ilk gece tedirginlik hâkimdi. Şimdi bir haftayı geçti, gayet normal… Polisin olmadığını fark etmiyorsun bile. İnsanlar her şeyi anlaşarak hallediyorlar.”

Omari Salisbury​

‘UMUT BARIŞÇIL ÇÖZÜM’

Ücretsiz yemek dağıtılan ve Covid-19 taraması dahil, sağlık hizmeti verilen mahallede, güvenlik, temizlik gibi ihtiyaçlar dayanışmayla kurulan mekanizmalarla karşılanıyor: “Burası çok temiz. Halk çöplerin toplanması işini şirketlerle görüşerek hallediyor. Seyyar tuvaletler var. Yemek dağıtılıyor. Temizliği burada ikamet eden kişiler yapıyor…” Salisbury, bölgedeki güvenlik biriminin olası bir saldırıya karşı da hazırlıklı olduğunu ifade ediyor: “Güvenlik birimi ihtiyaç olduğunda silahlı. Fakat buradaki insanların çoğu silahların arasında kendini rahat hissetmiyor. Bu nedenle barışçıl bir çözüm umut ediliyor. İdeolojik protesto yürütülen bölge savunma ya da saldırı için oluşturulmadı.”

YÖNETİM MÜZAKERE İSTİYOR

CHAZ/CHAP’ta yavaş yavaş bir liderliğin ortaya çıktığını belirtiyor Salisbury. Ona göre bu eylemlerin bir harekete dönüşme potansiyeli de yüksek. Anlattığına göre kent yönetimi de protestocularla müzakere etmek istiyor.

Protestocuların Kent Konseyi ve Belediye Başkanı’ndan talepleri var. 8 Haziran’da açıklanan talepler adalet sistemi, sağlık hizmetleri, ekonomi ve eğitim başlıklarıyla dörde ayrılıyor. Öne çıkan taleplerin başında, Seattle polis teşkilatının lağvedilmesi geliyor. Polisin bütçesinin sosyal sağlık hizmetleri, ücretiz barınma imkânı, ücretsiz eğitim hizmetleri ve ABD’de kağıtsız yaşayan göçmenlerin vatandaşlığa alınması için kullanılması isteniyor.

***

Evsiz yurttaşlar eylemde

Phildelphia kentinde evsiz yurttaşlar, karşılanabilir ve kalıcı barınma hakkı talebiyle otonom bir bölge kuruyor. Eylem Devrimci İşçi Kolektifleri ve Occupy PHA (Philadelphia Barınma Merciini İşgal Et) hareketlerinin öncülüğünde başladı. Evi olmayan 100 kadar yurttaş şehrin merkezindeki Von Colin Anı Parkı’nda kurdukları çadırlarda kalıyor, yurttaşlara eşlik eden gönüllüler, bölgenin günlük organizasyonuna yardım ediyor. Yurttaşlar, barınma taleplerinin daha önce kent yönetimi tarafından geri çevrildiğini belirtiyor.