Paket Anayasa’ya aykırı

HABER MERKEZİ

İş yaşamında esnekliği ve güvencesizliği artıran, kayıt dışı işçi çalıştırmaya af getiren, patronlara teşvik üstüne teşvik verirken ülkedeki her 4 işçiden birini iş güvencesi ile kıdem tazminatı hakkından mahrum bırakmayı hedefleyen torba yasa teklifi, dün TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşüldü.

Komisyonun CHP, HDP ve İYİ Partili üyeleri 43 maddeden oluşan ‘İşsizlik Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi’nin istihdam değil, istismar paketi olduğunu vurguladı. Üç büyük işçi konfederasyonu da ayrı ayrı açıklamalar yaparak teklife sert tepki gösterdi.

SOSYAL DEVLETİN GEREĞİYMİŞ!

Komisyonda teklif sahipleri adına konuşan AKP Giresun Milletvekili Cemal Öztürk, “salgının istihdam üzerindeki olumsuz etkilerinin azaltılması, salgın nedeniyle işçi ve işverenler üzerinde oluşan yükün sosyal devlet ilkesi gereğince paylaşılması ve giderilmesi, devlet desteğiyle istihdamda devamlılığın sağlanabilmesi” amacıyla bu teklifi hazırladıklarını savundu. Muhalefet partilerinden milletvekilleri ise iktidarın soruna eksik ve yanlış teşhis koyduğunu belirterek, ekonomik krizin tek nedeninin pandemi olmadığına dikkat çekti.

İŞSİZLİK YOK MUYDU?

CHP Milletvekili Bülent Kuşoğlu, “Öncelikle bir yanlışlık var. Sadece pandemi nedeniyle ekonomi üzerinde olumsuzluk var deniyor. Pandemiden önce de Türkiye’de rekor düzeyde işsizlik yok muydu?” diye sordu. Teklif hazırlanırken sosyal tarafların görüşlerinin alınmadığını belirten Kuşoğlu, “Yapılan işler günü kurtarmaya yönelik. Alelacele getirilen bir kanun teklifiyle bir şeyler yapılmaya çalışılıyor. Üretim artmadan istihdamda artış sağlanması mümkün değil” dedi.

CHP Milletvekili Süleyman Girgin de bu paketin “istihdam değil, istismar paketi” olduğunu vurguladı. Paketin işçiler için yeni hak kayıpları getireceğine dikkat çeken Girgin, “Bu teklif en çok emeklilikte yaşa takılan (EYT) işçileri etkileyecektir. EYT’liler belirli sürelerle ve daha zor koşullarda çalışmaya zorlanacaktır. Hükümet EYT’lilerin sorunlarını çözmek yerine katlamıştır” diye konuştu.

BOŞA KÜREK SALLAMAK

HDP Milletvekili Erol Katırcıoğlu ise ekonomik krizin nedeninin sadece Covid-19 salgını olmadığını ifade etti. Katırcıoğlu, şunları kaydetti: “Bu kanun ile iktidar ne yapmak istiyor? Yanlış bir perspektiften olayları okuyor. Boşa kürek sallama… Esas olarak iki şey yapmaya çalışıyor: Birincisi emek yasasını esnekleştirmek, ikincisi de birtakım teşvik ve önlemlerle kayıpların giderilmesini sağlamak. Bu teklif sadece işverenin işine gelen bir düzenleme.”

Komisyonun İYİ Partili üyesi Durmuş Yılmaz, “El yordamıyla gidiyoruz ve her defasında hüsranla sonuçlanıyor” dedi. CHP Milletvekili İbrahim Kaboğlu ise teklifin Anayasa’ya uygun olmadığını ifade ederek, yeniden düzenlendikten sonra komisyona getirilmesini talep etti.

Komisyonda teklifin tümü üzerine yapılan görüşmeler tamamlandı. Gazetemizin baskıya gittiği saatlerde maddeler üzerindeki müzakereler sürüyordu. n

***

BU teklif DİNAMİTTEN FARKSIZ

Komisyonda görüşülen istihdam paketinde patronlara bol kepçeden teşvik ve destek verilirken, işçiler için ciddi hak kayıpları doğuracak düzenlemeler yer alıyor. Bu düzenlemeler özetle şöyle:

İŞSİZLİK FONU YAĞMALANIYOR: Teklif yasalaşırsa, asıl amacı işsizleri korumak olan İşsizlik Sigortası Fonu’ndan işverenlere daha da çok kaynak aktarılacak. Cumhurbaşkanına kurumlar vergisini 5 puana kadar indirme yetkisi verilecek. Öte yandan pakette işçiler için gelir vergisi indirimi yer almıyor.

Komisyonda teklife vergi ve SGK prim borçlarının yapılandırılmasıyla ilgili bir düzenlemenin de eklenmesi planlanıyor.

KIDEM TAZMİNATINA TIRPAN: Teklif, 25 yaş altı ve 50 yaş üstü işçiler için belirli süreli iş sözleşmelerinin koşulsuz olarak yapılabilmesine olanak tanıyor. Mevcut yasalara göre bu sözleşmelerin yapılabilmesi için “işin belirli süreli olması veya işin konusunun belirli bir işin tamamlanması şeklinde olması” gibi objektif koşulların bulunması gerekiyor. Belirli süreli sözleşmelerle çalışanlar iş güvencesine ilişkin yasa hükümlerinden yararlanamıyor ve sözleşmeleri bittiğinde kıdem ve ihbar tazminatı alamıyor.

Bu teklif patronlara, hiçbir sınırlamaya tabi olmadan söz konusu yaş gruplarından işçilerle belirli süreli sözleşme yapma hakkı tanıyor. Bu yaş gruplarındaki işçiler, ülkedeki tüm işçilerin neredeyse dörtte birine tekabül ediyor. Buna göre ülkede neredeyse her dört işçiden biri iş güvencesi ile kıdem-ihbar tazminatını hakkını kaybedecek.

18 yaşında bir işçi 25 yaşına kadar iki yıllık sürelerle işveren farklı gösterilerek çalıştırılabilecek. 50 yaş ve üzeri işçiler için bu süre daha da uzayacak. 50 yaş ve üzeri işçiler iki yıl bittiğinde kâğıt üzerinde başka işverenin yanında çalışıyormuş gibi gösterilerek emekli olana kadar iş güvencesinden ve kıdem tazminatından yoksun çalıştırılacak. Bu düzenleme en çok EYT’li işçileri etkileyecek.

KAYITDIŞI ÇALIŞTIRMAYA AF VE ÖDÜL: Yasa teklifinin 8’inci maddesinde yer alan düzenleme, kayıt dışı işçi çalıştıran patronlara af ve ödül getiriyor. Bu maddeye göre kayıt dışı işçi çalıştıran patron, yasa dışı çalıştırma olduğunu kabul ederse işsizlik fonundan destek alacak. Kayıt dışı işçi çalıştırdığını kabul eden işverenin aldığı ödül, prim ödeme gün sayıları 44,15 TL ile çarpılarak hesaplanacak ve bu teşvik her ay bu patronların SGK’ye ödeyecekleri tüm primlerden mahsup edilecek.

Üstelik kayıt dışı işçi çalıştırdığı için bu patronlara idari para cezası verilmeyecek, bunlar sigorta prim indirimi, teşvik ve desteklerden yararlanmaya devam edecek. Kayıt dışı çalıştırıldıklarını devlete bildiren işçiler ise, patronun bunu kabul etmesi karşılığında, kayıt dışı çalıştıkları döneme ait işçilik alacakları dışında tüm haklarından feragat etmiş sayılacak.

EMEKLİLİK HAKKINA DARBE: Teklife göre, 25 yaş altında ve ay içerisinde çalıştığı saatler toplamı 10 günden az olan işçinin işvereni, yaşlılık aylığı primi ödemek zorunda olmayacak. 25 yaş altındaki işçi, bir ayda birden fazla patronun yanında 10’ar günün altında ama toplamda 30 gün çalışsa da bu patronların hiçbiri yaşlılık aylığı primi yatırmayacak. Böylece bu işçinin emeklilik ve sosyal güvenlik hakkı tırpanlanacak.

***

Elinizi çekin!

Ülkenin en büyük üç işçi konfederasyonu torba teklife tepkili. Türk-İş, DİSK ve Hak-İş’ten ayrı ayrı yapılan açıklamalarda teklifin yasalaşması durumunda ciddi hak kayıplarına yol açacağı vurgulandı.

DİSK’ten yapılan açıklamada “İşverenlere vergi ve prim teşvikleri artırılırken, kayıt dışı işçi çalıştıran işverenler dahi ödüllendirilirken işçilerin kıdem tazminatlarının ve emeklilik haklarının parça parça kaldırılmasını hedeflemek haksızlıktır, hukuksuzluktur, vicdansızlıktır” dendi. Açıklamada şunlar kaydedildi: ���İktidar işçi sınıfını yaşa göre bölerek, 25 yaş altı ve 50 yaş üstü işçilerin kıdem tazminatı ve emeklilik haklarını gasp etmeye çalışmaktadır. Biz biliyoruz ki, kıdem tazminatı ve emeklilik hakkı bize çocuklarımızın emanetidir ve çocuklarımızın bu hakkını savunmak tüm işçi sınıfının görevidir. İktidarı bir kez daha uyarıyoruz: Çocuklarımızın emanetinin ve geleceğimizin gasp edilmesine sessiz kalmayacağız!”

Türk-İş de torba yasa teklifine dair görüşlerini TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’na iletti. Komisyona gönderilen metinde şu ifadeler yer aldı: “Teklif edilen düzenleme ile çalışanların neredeyse yüzde 25’i başta kıdem tazminatı hakkı olmak üzere İş Kanunu’nun koruyucu hükümlerinden mahrum edilmektedir. İlk defa 16 yaşında sigortalı olan bir işçi 25 yaşına kadar uzun dönemli sigorta kollarının primi ödenmeden çalıştırılabilecektir.” Türk-İş kayıt dışı çalıştırmayı ödüllendiren düzenlemenin Anayasa’ya aykırı olduğunu da vurguladı.

Hak-İş Genel Başkanı Mahmut Arslan ise dün konfederasyonun 45’inci yıldönümü nedeniyle düzenlenen toplantıda şu açıklamayı yaptı: “Bizim açımızdan esnek çalışma, güvenceli esnek çalışma modeliyle desteklenirse bir anlam ifade eder. Eğer bu güvenceli esneklik kavramının içini dolduramazsak, tek taraflı olarak bunlar yapılırsa yeni kayıplarla, telafisi mümkün olmayan yeni durumlarla karşı karşıya kalabiliriz.”

***

Gazeteciler Meclis’te

Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) gazetecilerin yıpranma hakkının yasal güvence altına alınması için Meclis’te temaslarda bulundu. Sendika; TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunun dün görüşmeye başladığı kanun teklifindeki, gazetecilere yönelik yıpranma hakkına ilişkin maddenin kapsamının genişletilmesini istedi.