Perdeler KDV’nin yükünü taşıyamaz

Işıl ÇALIŞKAN

Pandeminin ardından ülkeyi yasa boğan deprem felaketi nedeniyle perdelerini açamayan özel tiyatrolar yeni sezon için endişeli. Perde açmaya hazırlanan tiyatrolar, şimdi de ekonomik krizin yükü altında eziliyor. Ekonomik kriz nedeniyle kapanan onlarca tiyatro sahnesine eklenen Müjdat Gezen Tiyatrosu’nun yankıları hâlâ sürüyor. 

Artan vergi oranları bir yana bilet fiyatlarındaki KDV’nin yüzde 8’den 1’e düşürülmesini talep eden tiyatrolar KDV’nin yüzde 10’a çıkartılmasına tepkili. Özel tiyatro toplulukları şartların elzem olarak iyileştirilmesini talep ediyor. Tiyatro Kooperatifi Başkanı Yeşim Özsoy ve Tiyatromuz Yaşasın İnisiyatifi Yürütücü Kurul Üyesi Gizem Duman Şeşen ile konuştuk. 

Pandemiden bu yana özel tiyatroların yaşadığı sıkıntıları aktaran Tiyatro Kooperatifi Başkanı Yeşim Özsoy, “Pandemi sırasında neredeyse 1 buçuk sene kapalı kalan tiyatrolarımızın yaralarını sarma mücadelesi devam ederken, 2022-23 sezonu nispeten ‘normal’ bir sezon olarak başladı. Derken hepimizi kahreden deprem felaketiyle birlikte, sezonu neredeyse kapatmış olduk. Bunun üzerine ekonomik kriz ve son gelen vergi artırımları her an yıkılmaya müsait kırılgan bir alan olan tiyatrolarımızı derinden etkiledi ve önümüzdeki süreçte de etkileyecek” dedi.  

YÜZDE 1 BEKLERKEN 10 OLDU

Eylül 2022’de Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Öztürk ile yaptıkları toplantıda, mevzuat ve vergi düzenlemeleri özelinde Bakanlığa sundukları dosyadan öncelikli olarak talep ettikleri çözümler sorulduğunda tiyatro bileti fiyatlarındaki KDV oranını yüzde 8’den yüzde 1’e çekilmesini talep ettiklerini ancak KDV’nin yüzde 2’lik bir artışla yüzde 10’a çıkarıldığını belirtti. Bu artışın çoğu tiyatronun varoluşunu derinden sarsacak olduğunun endişesini taşıdığını kaydeden Özsoy, şöyle devam etti: “Hâlâ kendi varoluşları, fonlar, bakanlık ve belediyeler nezdinde devlet, şehir ve belediye tiyatroları gibi garanti altına alınmayan özel tiyatroların bilet satışına olan mahkumiyeti ve genel olarak destek eksikliği sebebiyle kriz anında en büyük zararı görecek olanlardan biri yine tiyatrolar olacaktır. Tüm toplumu etkileyen bu krizin karşısında alanımızın korunması ve hayatta kalması için alınan kurumlar vergisi artırım kararının ve KDV’deki artışın tiyatroların yıkılmaması ve istihdam edilen sanatçı ve ekiplerin korunması, seyircinin ayağının kesilmemesi için kesinlikle yeniden değerlendirilmesi ve iptal edilmesi şart.” 

Anayasanın 64’üncü maddesinde yer alan “sanatın ve sanatçının korunması” gerekliliğinin altını çizen Özsoy, “Kırılgan alanımızın korunması için şartların elzem olarak iyileştirilmesini talep ediyoruz” dedi.

BORÇ BATAĞINDAYIZ

Tiyatromuz Yaşasın İnisiyatifi Yürütücü Kurul Üyesi Gizem Duman Şeşen, Tiyatromuz Yaşasın İnisiyatifi'nin yola çıkış nedenlerinden biri ve en önemlisinin vergiden muaf olmak olduğunu vurguladı. İlk günden beri bellerini büken vergi oranlarını her platformda ve toplantıda bıkmadan usanmadan dile getirdiklerini belirten Şeşen, “Geçtiğimiz yıllarda kazancımızın yüzde altmışını vergi olarak ödüyorduk. Üstelik başka sektörlerde ki şirketler gibi birçok teşvik ve hibeden yararlanamıyorduk. Hepimiz bulunduğumuz ilin ticaret odasına ve vergi dairesine kayıtlıyız. Doğal taşlar, botanik gibi alanlarda uygulanan vergi muafiyeti bizler için uygun bulunmadı” diyerek sitemini dile getirdi.

Özel tiyatroların derhal vergiden muaf olmaları gerektiğinin altını çizen Şeşen, şu ifadeleri kullandı: “Yerel yönetimler bizlerden oyun aldığı zaman en yüksek KDV oranıyla fatura kesiyoruz. Bizim giderlerimizin her kalemi kabul edilmiyor. Dolayısıyla kazancımızın çok büyük bir kısmı vergiye gidiyor. İstihdam sağlayamıyoruz. Bir kişinin dahi sigorta masrafını oniki ay boyunca düzenli yatırmamız imkansızlaştı. Kültür Bakanlığı'nın özel tiyatrolar sanat sezonu başvurularına bile başvurabilmek için borçsuz olmamız bekleniyor. Hepimizin gırtlağına kadar borcu var. Bizim derhal vergiden muaf olmamız gerekiyor. Bu dönemde Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın, vergi muafiyeti ve kayıt dışı, hayatta kalmaya çalışan sanat emekçilerini korumaktan başka acil bir gündemi olmamalı. Bu çağrıya derhal birilerinin kulak vermesi gerekiyor. Aksi halde sorunlar dönüşü olmayan yerlere varacak. Özel Tiyatro bitecek.”