Plansız dersbaşı

Mustafa KÖMÜŞ

Depremlerden etkilenmeyen 71 ilde dün eğitim-öğretim yeniden başladı. Özellikle plansız bir şekilde tahliye kararı verilen okulların bazılarında sorunlar oluştu. Dün sabah itibarıyla 93 okul ve eğitim kurumundaki öğrenciler güvenli okullara nakledilmeye başlandı. Küçükçekmece Kanarya Ortaokulu da bunlardan biri oldu. Bin 700 öğrenci başka okullara nakledildi. Veli Cemal Danışman, "Sabah çok yoğun bir kalabalık vardı veliler ve öğrenciler iç içe bir durumdaydı. Öğrencilerin bir tarafa alınması velilerin başka bir tarafa alınması gerekiyordu. Servisler de çok küçük, büyük otobüslerin olması daha iyi olurdu. Okul uzak olduğu için gidip gelmesi zor" dedi.

Hakkında tahliye kararı bulunan Sultangazi’deki 75. Yıl İlköğretim Okulu yönetimi karardan haberdar olmayan veli ile öğrencilere duyuru yapabilmek için sabah kapılarını açtı. Depremden etkilenen kentlerde yaşayıp başka illere göç eden çocuklar da ders başı yaptı. Muğla’da tam 3 bin depremzede çocuk dün okullara giderken İstanbul Valisi Ali Yerlikaya da “Yurtlarımızda misafir ettiğimiz 476 yavrumuz ders başı yaptı” dedi.

İZMİR’DE DE TAHLİYE KARARI

İstanbul Valiliği’nin 93 okulu alelacele boşaltma kararının ardından benzer bir durum da İzmir’de yaşandı. İzmir Valisi Yavuz Selim Köşger de 2022-2023 eğitim öğretim yılının ikinci yarısı öncesi 8 okulun boşaltılacağını açıkladı.

Köşger, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, 2020 yılında İzmir’ de meydana gelen deprem öncesi 83 okulun yıkım kapsamına alındığını, okulların tahliye edilerek yapım ihale işlerine hemen başlatıldığını, 30 Ekim 2022 depremi sonrası 30 okulda hasar tespiti yapıldığını ve bu okullarda da tahliye işlemlerinin gerçekleştiğini kaydetti.

Alelacele alınan bu kararlar ‘deprem olmasaydı’ cümlesini akla getirirken boşaltılan okulların akıbetinin ne olacağı da merak ediliyor. Halihazırda daha önce okullar için açılan birçok ihale ‘ödenek yetersizliği’ ve ‘teklif veren çıkmaması’ gibi nedenlerle iptal olmuştu.

Sadece İstanbul’da geçen yıl mayıs ayına kadar 32 okulun yapım ihalesi iptal edilmişti. Geçen yıl okullar kapandıktan sonra açılan ihaleler de bir bir iptal edildi. İstanbul’da mayıs ayından bu yana iptal edilen ihalelerin sayısı 42. Ülke genelinde okullara ilişkin açılan yapım, onarım veya güçlendirme ihalelerindeki iptal sayısı ise toplam 121. İstanbul’un 15’er ihale iptaliyle depremden en çok etkilenen kentlerden olan Hatay’la Manisa takip ediyor.

YIKILAN OKULLAR YENİDEN YAPILMIYOR

Öte yandan deprem riski gerekçesiyle yıkılan okulların birçoğu hâlâ yapılmadı. Bursa’da 2017-2018 eğitim-öğretim yılının başında yıkılan 40 okuldan bugüne kadar sadece 4’ü yeniden yapılabildi. Okulların 2 yıl içinde yeniden yapılacağı söylenmişti.

İzmir’de ise 30 Ekim 2020’de gerçekleşen depremin ardından 128 okul yıkıldı. 36 okul yeniden yapıldı. 47 okul inşaatı sürerken, 20 okulun projeleri tamamlandı. Kalan 25 okulla ilgili herhangi bir yapım işlemi yok. Ayrıca 8 okul daha tahliye edilecek. Güçlendirme kapsamında ise 15 okulun güçlendirme çalışmaları tamamlandı. 29 okulun güçlendirme çalışmaları devam ederken, 70 okulun ise güçlendirme için projesi ve ihale süreci devam ediyor.

Benzer bir durum İstanbul’da da söz konusu. Deprem riski nedeniyle yıkılan okulların önemli bir kısmı yapılamadı ve ikili eğitime geçildi. CHP İstanbul Milletvekili Sibel Özdemir’in geçen aylarda konuya ilişkin verdiği soru önergesine Bakan Özer şu cevabı vermişti: “Depremsellik analizi yapılarak güçlendirilmesi ya da yıkılıp yeniden yapılmasına bilimsel raporlarla karar verilen okulların öğrencilerinin, eğitim öğretimlerine söz konusu okula en yakın ve uygun başka bir okulda devam ettiği, bu kapsamda bazı okullarda ikili eğitime geçildi. Temel eğitim seviyesindeki çocukların okula kayıtlarıyla ilgili ilçe millî eğitim müdürlüklerinde Kayıt Komisyonları kuruldu. Bu komisyonlar, okulların fiziki kapasite ve ulaşım imkânlarını da dikkate alarak okulların öğrenci alacakları kayıt alanlarını belirledi, bu şekilde ilin tüm mahallelerindeki çocukların eğitim öğretimlerine devam edebileceği ilkokul ve ortaokullar bulunuyor.”

***

Rant kapısı yaratacak

Öğrenci Veli Derneği (Veli-Der) tahliye kararı olan okulların rant kapısına dönüşeceğini açıkladı. Yapılan açıklamada şunlar denildi: “Eğitimin online olarak yapıldığı pandemi döneminin, okullarımızın depreme uygun hale getirilmesi için tarihi bir fırsat olduğunu, riskli okulların bir an önce yenilenmesini Veli-Der olarak talep ettik. Maalesef Milli Eğitim Bakanlığı velilerin bu talebini görmezden geldi ve görevini yerine getirmeyerek okulların hem çocuklarımız hem de eğitim çalışanları için riskli alanlar olarak kalmasına seyirci kalarak suç işledi. Alınan karar, Milli Eğitim Bakanlığı’nın çocuklarımızın risk altındaki okullarda eğitim almasına göz yumduğunun ispatıdır. Veliler olarak soruyoruz bugüne kadar neden çocuklarımızın riskli binalarda eğitim almaları ile ilgili hiçbir şey yapmadınız. Bir oldubittiye getirilerek yıkılıp, yeniden yapılacak okulların daha önceki tecrübelerimize ve gözlemlerimize dayanarak, yeni rant kapıları yaratmak dışında sorunlara kalıcı çözümler yaratmaktan uzak olacağını söyleyebiliriz.”

***

121 ihale iptal

Elektronik Kamu Alımları Platformu verilerine göre okul binalarına ilişkin açılan güçlendirme, onarım, yapım ve ikmal ihalelerinden kentlere göre iptal edilenlerin sayısı şöyle: