Rekabetçi kur patlak cari denge
Kontrolden çıkan cari açık turizmden ilk üç ayda gelen 4,5 milyar dolara rağmen ilk çeyrekte geçen yıla göre yüzde 140 artarak 18,1 milyar dolara çıktı. OVP’de yıl sonu cari açık beklentisi 18,6 milyar dolardı.
Ekonomi Servisi
Hükümet yüksek döviz kuruyla ihracatı artırıp cari fazla verme hayali mart ayında da gerçekleşmedi. 2022 yılının ilk 3 ayındaki toplam cari açık geçen yılın aynı dönemine göre 10,5 milyar dolar ve yüzde 140’lık artışla 18,1 milyar dolara yükseldi. Artıştaki en büyük etken ise enerji ithalatı oldu. Enerji ithalatının 3 aylık maliyeti geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 213’lük artışla 7,1 milyar dolardan 22,1 milyar dolara ulaştı.
Cari açık 2022 Mart’ta 5,55 milyar dolar oldu. Reuters anketinde beklenti 5,37 milyar dolar açık olacağı yönündeydi.
TCMB verilerine göre, 12 aylık birikimli cari işlemler açığı 2022 Şubat’taki 22 milyar dolardan martta 24,22 milyar dolara yükseldi. Bu rakam son 8 ayın en yüksek seviyesi.
TCMB verilerine göre Resmi rezervlerde mart ayında 4,5 milyar dolar net azalış gözlendi.
Öte yandan Reuters anketleri 12 aylık kümülatif açığın artmaya devam edeceği ve 2022’de toplam açığın 38,4 milyar dolara ulaşacağı yönünde.
İHRACATIN İTHALATI KARŞILAMA ORANI DÜŞTÜ
TÜİK verilerine göre mart ayında ihracat yıllık bazda yüzde 19,8 artarak 22,7 milyar dolar, ithalat yüzde 30,7 yükselerek 30,9 milyar dolar oldu. Böylece, dış ticaret açığı martta yıllık bazda yüzde 75,1 artarak 8,2 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti.
Bu dönemde, Rusya Ukrayna savaşının etkisiyle yükselişini sürdüren enerji ve emtia fiyatları dış ticaret açığındaki artışta rol oynamaya devam etti. Mart 2021’de yüzde 80,2 düzeyinde bulunan ihracatın ithalatı karşılama oranı 2022 yılının aynı ayında yüzde 73,5’e geriledi.
TURİZM GELİRİ ENERJİ İTHALATINI KARŞILAMAZ
Mart 2021’de 3,3 milyar dolar olan Türkiye’nin enerji ithalatı bu yıl Mart ayında 8,4 milyar dolara ulaştı. İlk çeyrekte enerji faturası 25 milyar dolara ulaşırken 2021 aynı dönemde bu tutar sadece 8,7 milyar dolardı.
Verilere göre, turizmi de içinde barındıran hizmetler dengesi kaynaklı net girişler Mart’ta bir önceki yılın aynı ayına göre 1,47 milyar dolar artarak 2,33 milyar dolar oldu.
TCMB eski başekonomisti Prof. Dr. Hakan Kara, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda turizm gelirlerinin artmasının enerji ithalatını karşılamaktan uzak olduğuna dikkat çekti: “Bu yıl turizm tarihi rekor kırabilir ancak buradan gelecek döviz hızla artan enerji ithalatını karşılamaktan çok uzak. Yılın kalanında ekonomide sert bir yavaşlama olmadığı takdirde cari açık artmaya devam edecek.”
“Enerji hariç cari fazlaya geçtik” söylemlerini de eleştiren Kara, “Enerji fiyatlarındaki artış körfez ülkelerinin talebini artırdığından turizm ve ihracatımızı olumlu etkiliyor. Bu etkileri kontrol etmeden salt enerjiyi dışarda bırakıp önceki yılla kıyaslamak eksik bir yaklaşım” yorumunda bulundu.