Rekor bütçe açığı
Seçimi kazanmak uğruna alt üst edilen bütçe, ek bütçeyle de toparlanamadı. 2023 yılında 1 trilyon 374 milyar TL’lik bütçe açığı verildi. OVP’ye göre 2023 yılında bütçe açığının milli gelire oranı yüzde 5,4 olarak kaydedildi.
BirGün / ANKARA
Deprem felaketinin yaşandığı ve seçim gündemiyle geçen 2023 yılında 1 trilyon 374 milyar TL’lik bütçe açığı verildi. Ocak-Aralık döneminde 6,59 trilyon lira bütçe gideri, 5,21 trilyon lira bütçe geliri oluştu. Bütçe, başlangıçta öngörülen 660 milyar TL’lik bütçe açığının iki katından fazla açık verdi.
İktidarın seçimi kaybetme korkusuyla dağıttığı kaynaklar, 2023 yılında rekor bütçe açığına neden oldu. OVP’ye göre 2023 yılında bütçe açığının milli gelire oranı yüzde 5,4 olarak kaydedildi. Böylelikle bütçe açığının milli gelire oranı 2003’ten bu yana en yüksek seviyeye çıktı. Merkezi yönetim bütçe dengesi 2022’de 142,7 milyar TL açık verirken, bütçe açığının GSYH’ye oranı yüzde 1 olarak kaydedilmişti.
2022’ye göre bütçe açığı yüzde 864 arttı.
VERGİ GELİRLERİ YÜZDE 105 ARTTI
Temmuzda çıkarılan ek bütçe ile artırılan vergi yükü de dâhil edildiğinde bütçe hedefine göre vergi gelirlerindeki gerçekleşme oranı hedefin yüzde 105 üzerinde oldu. Toplam vergi gelirleri 4 trilyon 500 milyar 866 milyon TL oldu. Vergi gelirlerinin yüzde 53’ü KDV ve ÖTV’nin toplam tahsilatından oluştu. Ek motorlu taşıtlar vergisinden tahsil edilen toplam tutar 30 milyar 74 milyon TL oldu. Hedeflenen tahsilatı yaklaşık 32 milyar TL olan Ek MTV’den 2 milyar TL tahsil edilemedi.
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın bütçe verileri içerisinde “örtülü ödenek” harcamaları “gizli hizmet giderleri” olarak ifade ediliyor. Bu ödenekten nereye ya da ne için harcama yapıldığı gizli tutuluyor. Bakanlığın bütçe verilerine göre “örtülü ödenekten” bu yıl 6 milyar 475 milyon TL tutarında harcama yapıldı. 2022 yılın tamamında “örtülü ödenekten” yapılan harcamanın toplamı 3,4 milyar TL olmuştu.
179 MİLYAR TL GÖREVLENDİRMEYE
2023’ün tamamında kamu teşebbüslerine görevlendirme gideri altında 179,6 milyar TL’lik kaynak transfer edildi. Seçim dönemi propaganda aracı olarak kullanılan teşebbüslerden TMO’ya 21,4 milyar TL, EÜAŞ’a 77,5 milyar TL, BOTAŞ’a 74 milyar TL transfer edildi.
UÇAK KİRASINA 5,6 MİLYAR TL
Kamunun israf harcamaları arasında gösterilen kiralama işlemlerine 2023’te 15,7 milyar lira harcandı. Kiralama giderleri arasında uçak ve taşıt kiralama harcamaları dikkat çekti.
En yüksek kira harcaması 5,6 milyar TL ile uçak kiralarına giderken 2,9 milyar TL tutarında taşıt kirası ödendi.
∗∗∗
ARALIKTA 842,5 MİLYAR TL AÇIK VERİLDİ
2023 yılı Aralık ayında merkezi yönetim bütçe giderleri 1 trilyon 392,5 milyar TL, bütçe gelirleri 549,9 milyar TL ve bütçe açığı 842,5 milyar TL olarak gerçekleşti. Aralık bütçesindeki rekor açıkta ‘Sınıflandırmaya Girmeyen Diğer Kurum, İşletme ve Hane Halkına Yapılan Sermaye Transferleri’ başlığındaki 632 milyar TL’lik transfer dikkat çekti. Son dönemde KKM’nin yükünün Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’na devredilmesinin ardından bankanın 2023 bilançosundaki zarar sinyalleri öne çıkmıştı. Bankanın 2023 yılına ilişkin değerleme hesabında 800 milyar TL’lik eksi bakiye görülmüştü.
