Sadece şarkıyla radyo yaşamaz

Işıl ÇALIŞKAN

Koca bir ailenin küçücük kutudan gelecek bir şarkıyla şenlenmesi, müziğin ritmiyle gelen huzur, bir sonraki şarkının heyecanı… Artık tüm bunlar için frekansın arasına karışan cızırtı duymaya engel değil. Ülkemizde ilk radyo yayını 6 Mayıs 1927’yi gösterdiğinde başladı. Evet tam 94 yıldır dinleyicinin yoldaşı radyolar. Evde, arabada, her yerde. Müzikte dijital devrim dinleyiciye her an istediği şarkıyı dinleyebilme, istediği bilgiye o an ulaşabilme imkânı sundu. Bir kültür olarak varlıklarını sürdüren radyoların bu teknolojik gelişimde nasıl konumlanacağı ise merak konusu.

“Gelecekteki varlıklarını nasıl ve ne şekilde sürdürecekler?”, “Eskisine nazaran ayakta kalmaları zorlaştı mı?” Tüm bu soruların cevabını radyocularda aradık. Biz sorduk Radyo Eksen Yayın Yönetmeni Gülşah Güray, Açık Radyo Genel Müdür ve Genel Yayın Yönetmeni İbrahim Ömer Madra ve Radyo Alaturka Program Sorumlusu Beyza Koç yanıtladı. Sözü kendilerine bırakalım…

ÖMER MADRA: SIRF EĞLENCE YAYINI İLE AYAKTA KALMAK ZOR

Radyoların dijital çağa geçene kadar hem haber alma açısından hem kültürel gelişim açısından çok önemli bir yerde durduğunu hatırlatıyor Açık Radyo Genel Müdürü ve Genel Yayın Yönetmeni İbrahim Ömer Madra. Madra, dijital devrimin başlangıcında radyonun rolü ile ilgili, “Radyo bazı yerlerde artarak dönüştürücü bir rol oynamaya devam etti” ifadelerini kullanıyor. “Peki bu nasıl oluyor?” sorusunu sorduğumuzda ise Madra, Amerikalı tarihçi Matthew Lasar’ın Radio 2.0 kitabından örnek veriyor: “Teknoloji devrimi birçok şeyi değiştiriyor ama ana şey olduğu gibi kalıyor. Çünkü değişikliği yapanlar insanların, toplumların iradesidir. Teknoloji değiştirmez. Halkın ve insanların istekleri değiştirir.”
Podcast’lerle radyoların erişilebilirliğini artırdıklarını ifade eden Madra, “Çok sayıda oyun, roman, klasiklerin okunması gibi etkinlikleri gerçekleştiriyoruz ve bu başka bir mecrada olamıyor” diye konuşuyor. Podcast’lerin bir önemini genç kesimle kurdukları bağlantının gelişmesi olduğunu söylüyor Madra. Açık Radyo için oldukça önemli bir gelecek öngördüğünü ifade eden Madra, eksilmeden bağımsız bir şekilde dinleyicilerinin verdiği desteklerle devam ettiklerini söylüyor. Ama diyor Madra, “Yerel radyoların öneminde bir azalma olmuş olabilir. Sırf eğlence sektörünün bir parçası olarak görüldüğünde çok parlak bir gelişim göstermediğini söyleyebiliriz.” Madra, dijitalleşmenin radyoculukta en önemli faydasının dünyanın her tarafından dinlenmesini sağlaması olduğunu söyleyen Madra, “Eskiden cızırtı pıtırtı arasında akla karayı seçerdik” diyerek sözlerini sonlandırıyor.

Açık Radyo Genel Müdürü ve Genel Yayın Yönetmeni

GÜLŞAH GÜRAY: GÖSTERİ DEVAM ETMELİ

Dijitalleşen dünyada radyolar dediğimizde Radyo Eksen Yayın Yönetmeni Gülşah Güray, “’Gösteri devam etmeli’ kuralına uyacağı bir konumda durmalı” diyor ve düşüncelerini şöyle aktarıyor: Hepimiz gösterinin bir parçası haline geldik. Şayet bu gösteride dijitalleşme söz konusu ise biz de adımlarımızı ona göre atacağız. Biz 21 yılda içimize çok sinen bir sahne tasarladık, ama üzerinde durmak için yeniliklere sırtımızı dönüp bu oldu - bitti diyemeyiz. Dikte edilmiş standartların sıkıcılığını kimseye yansıtmak zorunda değiliz. Devir çok değişti artık. Sistem çok hızlı ilerliyor. Yetişemezseniz sahneden düşersiniz. Ve sahnede olmayan artık ölmüş demektir.”

Radyoların ayakta kalması için en önemli kriterin içerik olduğunu aktaran Güray, “İçerik kaliteli, tatmin edici, faydalı, kendine özgü ve en önemlisi farklı olduktan sonra, arka arkayı şarkıları dizelim gerisine karışmayalım zihniyetinden kurtulduktan sonra, bir radyonun ayakta durması sanıldığı kadar zor değil” diye konuşuyor. İşin maddi kısmının da içerik kadar önemli olduğuna vurgu yapan Güray, “Bunun için de iyi bir satış ekibinizin olması gerektiğini düşünüyorum. İyi içeriği takip eden markalar her zaman var. Önemli olan doğru yerde, doğru zamanda, doğru projeyi çıkartmak” diye konuşuyor.

Pandemi sürecinde daha fazla üretmeye başladıklarını anlatan Güray, sözlerini şöyle sonlandırıyor: “Dijital dünya ile radyonun birleştiği noktalara önem verdik. Instagram’da bmw home studıo, jack talks gibi konuklu programlar yaptık. Tüm konuklar kendi evinden bağlandı sohbete. Belki bir süre de böyle devam edecek. Ama mevcut duruma ayak uydurmalıyız”

Radyo Eksen Yayın Yönetmeni

BEYZA KOÇ: FREKANS ENGELİ ORTADAN KALKTI

Radyo Alaturka Program Sorumlusu Beyza Koç da frekans aramakta zorlanan yüksek ve engebeli yerlerde konuçlanan frekanstaki radyoların dinleyici kaybına uğradığı dönemde, teknolojinin ilerlemesiyle FM bandında yayın yapan radyoların da şekil değiştirdiğini ifade ediyor. İnternetin sınırsızca dinlenilen şarkılardan ibaret olduğunu belirten Koç, “Fakat radyo kültürüne aşina olan iyi bir dinleyici bir programcı sesi arar bir dost, bir arkadaş, acısını, derdini, ayrılığını, mutluluğunu paylaşmak için. Bu anlamda radyolar dijitalleşen dünyada yerini ve saygınlığını korumaya devam ediyor” diye konuşuyor. Dinamiği canlı tutmanın inceliklerini ise şöyle anlatıyor Koç: “Güncel medya değişiklikleri, olumsuz hayat şartları elbette ki dinleyiciyi etkiliyor. 20’nci yüzyıla damgasını vuran radyo günden güne kendini geliştiriyor. Zaman zaman kitle de radyoyu biçimlendiriyor çünkü.” Teknolojinin nimetlerinden faydalandıklarını ifade eden Koç sözlerini şöyle sürdürüyor: “Artık radyolar, daha net ve daha kaliteli bir ses sunuyor. Durum böyle olunca radyo severler, teknoloji geliştikçe radyoya daha büyük bir tutkuyla bağlanıyor. Televizyonun olmadığı zamanlarda insanlar haberleri radyodan takip etmekteydi. Dolayısıyla bu insanların yaşamında radyo, belki televizyondan bile daha büyük bir öneme sahiptir.”

Radyoların pandemiden nasıl etkilendiğini sorduğumuzda Koç şöyle yanıtlıyor: “Elbette reklam satış ve pazarlama anlamında durağan bir dönemdeyiz. Bu süreç bizleri de ticari anlamda etkiliyor. Temennimiz daha sağlıklı ve güzel günlere erişmek öncesinde.”

Radyo Alaturka Program Sorumlusu