Sağ da tek adama tepki gösteriyor

AKP’nin iktidarı boyunca yapılan genel ve yerel seçimlerde konsolide etmeyi başardığı sağ oylar, ilk kez anayasa referandumu sürecinde belirgin bir şekilde bölündü. AKP’de kemikleşen tabana ve sürecin ortağı konumundaki MHP’nin varlığına karşılık değişiklik, muhafazakâr ve dindar kesimi ikna edemedi. Referandum sonucunu belirleyeceği konuşulan AKP ve MHP’ye oy vermiş seçmen kitlesinin de büyük oranda karşı çıktığı başkanlık sistemine, merkez sağ çizgisindeki partiler de peş peşe ‘Hayır’ diyeceğini açıkladı.

Bu eğilimin ardında, AKP ve özelde Erdoğan’ın uygulamalarına karşı giderek yükselen hoşnutsuzluk, bunca yetkinin tek kişide toplanacak olmasına dair tepki, Kürt politikaları konusundaki eleştiriler gibi pek çok neden yatıyor.

MHP tabanı ‘Hayır’dan yana
»Merkez sağdaki ilk çatlak, AKP ile birlikte Anayasa değişikliği paketini hazırlayan ve sonra Meclis’te kabul edilmesini sağlayarak referandum yolunu açan MHP’de yaşandı. Bu süreçten önce de, Devlet Bahçeli yönetiminin AKP’ye yakınlığından rahatsızlık duyarak merkeze muhalefet eden Meral Akşener, Sinan Oğan, Ümit Özdağ, Koray Aydın, Yusuf Halaçoğlu başta olmak üzere birçok isim, ‘Hayır’ diyeceklerini duyurdu. Çoğu partiden ihraç edilen bu isimler, tüm engellemelere ve hatta saldırılara rağmen, il il dolaşarak ‘Hayır’ kampanyası yürütüyor. İl ve ilçe teşkilatlarında, genel merkezin ‘Evet’ kararını protesto etmek için peş peşe istifalar yaşandı. Ülkü Ocakları eski genel başkanları da ortak bir bildiriyle, başkanlık sistemine ‘Hayır’ oyu vereceklerini açıkladı. Partinin kurucu lideri Alpaslan Türkeş’in kızı Çağrı Türkeş de ‘Hayır’ diyeceğini açıkladı.
Bahçeli’nin ikna edemediği MHP tabanının da değişikliğe karşı olduğu biliniyor, bu kesimin yüzde 60’tan fazlasının ‘Hayır’ demesi bekleniyor. Referandum sonrasında partiyi bölünme tartışmalarının beklediği bir sürecin yaşanabileceği konuşuluyor.

BBP’de çatlak yarattı
»MHP’deki sürecin daha bir benzeri de BBP’de yaşandı. Başkanlık sisteminde arıza gördüklerini açıklayan, bu nedenle de ‘Hayır’ demesi beklenen Genel Başkan Mustafa Destici, AKP’nin yakın markajı sonucu ‘Evet’ diyeceklerini duyurdu. Bu karara tepki gösteren teşkilatlarda pek çok istifa yaşandı. BBP’nin önde gelen isimlerinden eski Milletvekili Ökkeş Şendiller de Destici’nin kararının kendisini bağlayacağını söyledi. BBP Maraş İl Başkanı Hasan Kızıldağ da parti içindeki istişarelerde yüzde 98’lik kesimin ‘Hayır’ dediğini savundu.

Saadet’ten ‘etkili’ tavır
»AKP’nin ‘bağrından koptuğu’ Milli Görüş hareketinin siyasi partisi olarak bilinen Saadet Partisi, 2010 Referandumu’ndan farklı olarak bu kez ‘Evet’ demeyeceğini açıkladı. Genel Başkan Temel Karamollaoğlu, ‘Hayır’ kampanyası yürütmeyeceğini açıklasa da, tavrını ‘Hayır’dan yana koymasıyla etkili oldu. Karamollaoğlu, ayrıca “AKP’de ‘Hayır’ diyecek yüzlerce insan sayarım” yorumunda bulundu.

Eski danışman parti bile kurdu
»AKP’den Edirne Milletvekili adayı olan ve Bakan Mehmet Müezzinoğlu ve Egemen Bağış’a daha önce danışmanlık yapan Tuna Bekleviç ise ‘Hayır Partisi’ni kurdu. Kuruluşunu sosyal medyadan ilan etmesine karşılık, partinin resmiyet kazanması İçişleri Bakanlı tarafından engellendi.

Tuna Bekleviç son olarak, referandumda ‘Evet’ oyu vermeyi düşünenlere bir hafta için ‘Hayır’ deme önerisinde bulundu. Bekleviç, “Bu bir hafta, yaşayacağınız eziyet Türkiye’yi ne hale getirdiğinizin kanıtı olacaktır. Bu eziyet, vicdanı olan herkesi sandıkta ‘Hayır’ demeye yeterli bir gerekçedir” dedi.

DP, Menderes’le vurdu
»Demokrat Parti Genel Başkanı Gültekin Uysal da referandumda ‘Hayır’ oyu vereceğini açıkladı. Adnan Menderes’i dilinden düşürmeyen Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı ‘Samimiyetsizlikle’ suçlayan Uysal, 13 Şubat’ta İzmir’de başlattığı ‘Hayır’ kampanyası çerçevesinde il il dolaşıyor.

AP, ANAP, DYP de ‘Hayır’ kervanında
Eski İçişleri Bakanı Sadettin Tantan’ın genel başkanı olduğu Yurt Partisi ile; 1980 öncesi Yeniden Milli Mücadele (YMM) hareketinin lideri, şu anda Millet Partisi Genel Başkanı Aykut Edibali de ‘Hayır’ dedi. Emekli Tümgeneral Osman Pamukoğlu’nun onursal genel başkanlığını yaptığı ve milliyetçi harekete seslenen Hak ve Eşitlik Partisi (HEPAR) da tavrını bu yönde koydu.

1980-90 yıllarına ‘damgasını vuran’, daha sonra siyaset sahnesinden çekilen ve birkaç yıl önce tekrar kurulan merkez sağın eski ağır topları da ‘Hayır’ saflarına katıldı.

Genel Başkanlığını Vecdet Öz’ün yaptığı Adalet Partisi (AP), “Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin devamı için Hayır” açıklaması yaparken; Anavatan Partisi (ANAP) de “Millet ve devlet çarkı parçalanma riski taşıyor” diyerek kampanya için sahaya indi.

Doğru Yol Partisi (DYP) İl Başkanı Musa Göksal da, AKP’nin 15 yıllık icraatlarını eleştirerek “Bu süre zarfında memlekete yansıyan hiçbir şey yok. Bu kadar ‘Hayır’ın içinde biz de ‘Hayır’ diyeceğiz” dedi. Göksal, köy köy dolaşıp kampanya yapacaklarını da duyurdu.

Kamuoyunda çok da bilinmeyen, Milliyetçi Türkiye Partisi, Merkez Parti, Milli Mücadele Partisi, Demokrat Genç Parti ve Büyük Turan Hareketi Partisi de ‘Hayır’ kararını açıklayanlar arasında yer aldı.

Öte yandan Haydar Baş’ın genel başkanı olduğu Bağımsız Türkiye Partisi (BTP) ise üyelerini kararda serbest bıraktı. Parti, ‘Evet’ ya da ‘Hayır’ kampanyası yürütmüyor.

Eski parlamenterler
»Son olarak, eski AKP’li Başbakan Yardımcısı Ertuğrul Yalçınbayır, eski TBMM Başkanı ve Cumhurbaşkanı Vekili Hüsamettin Cindoruk gibi ağır topların yanı sıra TBMM’de geçmiş dönemlerde görev yapmış ve aralarında ANAP, DYP ve MHP’li bakanların, vekillerin de yer aldığı pek çok eski parlamenter ‘Hayır’ çağrısı yaptı. ‘550 Milletvekili Girişimi’ adı altında toplanan grupta, CHP, DSP gibi partileri temsilen de pek çok isim bulunuyor.

***

Cemaat ve dernekler Bile ‘Hayır’cı

Partilerde durum ‘Hayır’a yakınken, pek çok cemaat ve dernek de benzer tavır aldı.

Saadet Partisi’ne yakın Anadolu Gençlik Derneği (AGD) ile Antikapitalist Müslümanlar ‘Hayır’ oyu vereceklerini açıkladı. Furkan Vakfı Genel Başkanı Alparslan Kuytul, “Mustafa Kemal’in böyle bir yetkisi yokmuş. İnönü’nün de Esad’ın da… Bu kadar yetki bir insana verilebilir mi?” diyerek ‘Hayır’ açıklamasında bulundu.

Nurcuların yayın organı olarak bilinen Yeni Asya gazetesinin Genel Yayın Yönetmeni Kazım Güleçyüz de, ‘Hayır’ diyeceklerini duyurdu.