Sağlık hakkı herkese eşit değil

Dilara ŞİMŞEK

LGBTİ+’lar, translar cinsel sağlık ve üreme sağlığı haklarına eşit ulaşamıyor. Transların en önemli sorunlarının başında ise cinsiyet uyum sürecinde hormon ilaçlarına erişim geliyor. Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı Hakları (CİSÜ) Platformu temsilcileri cinsel sağlık hizmetlerinde yaşanılan sorunları ve ihlalleri muhalefet partilerine iletti. TBMM’de gerçekleştirilen görüşmelerde platform sözcüsü Filiz Kocaboğa, yurttaşların cinsel sağlık ve üreme sağlığı haklarına eşit ve ayrımcılığa maruz bırakılmaksızın erişimine dikkat çekmek istediklerini vurguladı. CİSÜ adına konuşan 17 Mayıs Derneği’nden Anjelik Kelavgil, sağlık politikalarının transfobik engellerle dolmaya başladığını kaydetti. Mevcut ekonomik krizle birlikte gelen ilaç krizinin transların karşılaştığı sorunları artırdığını kaydeden Kelavgil, şöyle konuştu:

“Sağlık politikaları transların sağlık hizmetlerinden tam anlamıyla yararlanmasının önüne geçecek transfobik engellerle dolmaya başladı. Transların büyük çoğunluğu uyum süreçlerine dair araştırma hastanelerinde randevu bulamıyor, randevu bulanların da aldıkları hizmetin kalitesi gittikçe düşmeye başladı. Hem mevcut ilaç krizinden kaynaklı hem de mevcut sistemin transfobisinden kaynaklı transların ciddi anlamda hormon ilacı bulamadığı dönemden geçiyoruz. Eczanelerde ilaçlara erişilemiyor. Fiyatlardaki güncellemelerden dolayı hormon ilaçlarının fiyatı geçen seneye göre yaklaşık 4 kat artmış durumda.”

'HEM YOKSULLUK HEM YOKSUNLUK'

Kelavgil, transların hem yoksulluk hem de yoksunlukla karşı karşıya kaldığının altını çizdi: “Hormon ararken yaşadıkları transfobik deneyimler hem de kendilerini gerçekleştirecek yolda ihtiyaçları olan bu ilaçlara erişememeleri transların gündelik hayatını zorlayan noktaya geldi. Uyum sürecindeki transların ciddi kısmı hormona erişemedikleri için uyum süreçlerini istedikleri kalitede götüremiyorlar. Hem fiziksel hem psikolojik yan etkilerle karşılaşıyorlar. Hormon ilacına erişememek çok katmanlı probleme dönüşüyor. Katmanlı problemin çözümüne dair kimse bir inisiyatif almıyor. LGBTİ+ savunucuları, hak savunucuları buna dair ses yükseltmeye çalışıyor. Aynı zamanda transların sağlık hizmetlerine erişemediği sağlık hizmetinden yok sayıldığı transfobinin güncel bir hal almasına neden oluyor.”

Kelavgil, taleplerini şöyle sıraladı:

•Acilen transların hastanelerden randevu alabilecekleri şekilde sistemin güncellenmesi gerekiyor.
•Hormon ilaçlarına erişimin önündeki engeller kaldırılmalı.
•Yoksulluk engelinin kalkması için transların istihdam sürecinde yaşadıkları sorunların ortadan kalkması için temel yasal düzenlemelerin olmalı.
•Sağlık hizmetlerinde translara yönelik ayrımcılığı ortadan kaldıracak yapısal dönüşümlerin sağlanmalı.

'İLAÇ BULABİLMEK İÇİN İL DEĞİŞTİRİYORLAR'

Eczacı Ezgi Sarıyıldız ise eczanelerde hormon ilaçlarının olmadığını dile getirdi. Sarıyıldız, ilaçta yaşanan sorunlarla ilgili şunları söyledi: “Mesela tansiyon ilaçlarında sıkıntı var. Bu kronik bir problem, o yüzden ilaç bulunamaması veya değişikliği büyük bir mesele. Şeker hastalarının veya böbrek hastalarının kullanamayacağı tansiyon ilaçları var örneğin. Ayrıca hormon ilaçları da yok. Tüp bebek tedavisi için kullanılan, kadın hastalıklarıyla ilgili (aşırı kanamayı kontrol altına alan ilaçlar) ilaçlar yok piyasada. Bana nöbetteyken İzmit’ten hasta geldi. Her yeri aramış ilaç bulamamış en son bana geldi. Meslek örgütleri de çok fazla bir şey yapamıyor. Hasta alt bezlerinin KDV’si yüzde 18’di, yüzde 8’e yeni düşürüldü. Bezlerin reçetelerinin çok fazla kâğıt işi var örneğin. SGK işleri zorlaştırmak için bütün bu kâğıt işlerini taratıp sisteme yüklememizi talep ediyor. O zaman fatura kesmemize izin veriyor. TEB bunu yapamazsınız dedi, bunu yapmamıza gerek de yok. Zaten veriyoruz bu belgeleri basılı olarak. TEB yapmayın dedi. Sonra sisteme girilmediği için alınamadı bir sürü şey.”