Salgın zincirini şeffaflık kırar!

Halk Sağlığı Uzmanı Prof. Dr. Onur Hamzaoğlu, koronavirüsle mücadelede izlenecek en doğru yöntemin ‘şeffaflık’ olması gerektiğini söyledi. Hamzaoğlu dünya genelinde 19 bine yakın kişinin yaşamını yitirmesine sebep olan salgın ile ilgili halk sağlığı açısından yapılması gerekenleri BirGün'e anlattı:

►SİSTEM YETERSİZ

Belirli hastalıkların nasıl ortaya çıktığı ve dağıldığına ilişkin sistematik olarak yapılan gözlem anlamına gelen aktif sürveyans dediğimiz sistem kurulmalıdır. Var olan sistem yetersiz.

►ASM'LERDE NÜFUS TEMELLİ ÖRGÜTLENME

Aile sağlığı merkezlerinin (ASM) nüfus temelinde örgütlenmesi gerekir. Kaç kişi yurtdışından döndü, kaç kişi umreden geldi, kaç çocuk var, kaç kişi 65 yaş üzeri, kaç kişinin kronik rahatsızlığı var, bunlar bilinmeli. Maalesef mevcut ASM’lerle bunu saptamak mümkün değil.

►KOORDİNASYON MERKEZLERİ KURULMALI

Devlet hastanesi, üniversite hastaneleri, özel hastaneler ayırt etmeksizin İl Sağlığı Müdürlükleri koordinasyonunda içinde TTB’nin, sendikaların, ecza odalarının da olduğu kolektif bir koordinasyon kurulu oluşmalı. İlgili alanların temsilcileri ile olması gerekiyor ki bu dönemi koordine edebilelim ve nereye hasta göndereceğiz nerede hasta bakılacak bunun koordinasyonunu sağlayabilelim.

►GEREKLİ GÖRÜLEN HERKESE TEST YAPILMALI

Bu salgın uzun sürecek gibi görünüyor. O yüzden sağlık sistemi nüfus tabanlı örgütlenme modeline çevrildikten sonra hastaları evlerinde tespit etmemiz, şikâyeti olanları saptamamız gerekiyor. Şikâyeti olan bütün kişilere test yapılması gerekiyor. Evdeki hasta nasıl yaşayacak, evin sağlıklı üyeleri nasıl tutum alacak, o evde nasıl yaşayacaklar, dışarıdan alınan meyve sebze nasıl yıkanacak, bunların bilgilendirmesi yapılması gerekiyor. Üniversite hastanelerinde PSA cihazları kullanabilir hale gelmeli.

►ŞEFFAFLIK GEREKİYOR

Her gün yapılan koronavirüs testlerinin kaçı pozitif, hangi kentte kaç kişi yoğun bakımda, kaç şüpheli kişi evinde, kaç kişi tedavi edildiği, hangi şehirlerde vaka var, bu konuda kamuoyuna şeffaf bilgi verilmeli. Şeffaf bilgi verilsin ki insanlar ve sağlık çalışanları ona göre tutum alabilsin.

►AİLE HEKİMLERİNİN SÖZLEŞME MAĞDURİYETİ VAR

Aile hekimleri çok mağdur. Sözleşmeli olanlar kamu çalışanına dönüştürülmeli. Hasta olanlar ve koronavirüs şüphesi taşıyanlar evlerinde olduğu için maaş kesintisi yaşıyor.

►KRONİK HASTALIĞI OLANLARIN İLAÇLARI TEMİN EDİLMELİ

Sadece hasta olanlar temelinde yürütülen hizmet dışında hasta olmayanların da sağlığı korunmalıdır. Kış koşulları geri geldiğinden barınma sorunu olanların bu sorunu giderilmeli, evler ısınmalı, elektrik, su, doğalgaz kesilmemeli. Belediyeler su kesintisini kaldırıldı ama hükümetin müdahale edip özelleşen elektrik ve doğalgazın da kesilmesini engellemelidir. Belediyeler sosyal hizmetler boyutu ile geçim sorunu yaşayanları biliyor, bu evlere gıda, sıcak yemek ve temizlik malzemesi desteği yapılmasında çok büyük yarar var. Şu unutulmamalıdır ki bu virüs ve daha önce yaşanan SARS, MERS ve H1N1 virüsleri daha önce insanlarda hastalık yapmıyordu ve hayvanlarda bulunuyordu. İnsanlar insan, hayvanlar hayvan, bitkiler bitki gibi yaşayamadığı için bu virüsler salgına neden oluyor. Bu yaşananların son bulması için kapitalizmin son bulması gerekiyor. Kamusal faaliyetler bu salgın döneminde geçicidir. Temel etken ortadan kaldırılmalıdır. Yeni salgınlar istemiyorsak bu yapıyı değiştirmemiz odağa insanı, doğayı ve canlıları koyan bir toplum biçimini hayata geçirmeliyiz.