Salgında tomografi riski!

Koronavirüs salgınıyla ilgili ülkedeki test sayısının yetersiz olması ve farklı sonuçlar verebilmesi nedeniyle tomografi tercih ediliyor. Türk Medikal Radyoteknoloji Derneği Başkan Yardımcısı Nezaket Özgür, şüpheli kişilerin tamamına yakınına uygulanmaya başlanan tomografi tetkikine dair BirGün’ün sorularını yanıtladı. Özgür, çekim yapılanların yanısıra sağlık çalışanlarının hem koronavirüs hem de radyasyon riski ile savaştığını söyledi.

Koronavirüs salgınını bir sağlık çalışanı olarak nasıl değerlendiriyorsunuz?

Radyoloji teknikerleri sağlık alanının görülmeyen kahramanlarıdır. Kendini korumaya çalışan radyoloji teknikerleri, radyasyonun yanında şimdi daha sinsi, gözle görünmeyen ve çok çabuk bulaşabilen ölümcül iki düşmanla aynı anda savaşıyor.

Bu süreçte tanı koymada radyolojik incelemelerin rolü nedir?

Koronavirüs testlerinin güvenirliği ile ilgili kuşkular ve sonuçlanma süresinin uzun olması nedeniyle gelen hastaların neredeyse tamamına bilgisayarlı tomografi tetkiki yapılıyor. Ayrıca röntgen ve yatak başında röntgen çekimleri yapılıyor.

Tomografi çekimi ile kesin tanı konulabiliyor mu?

Uzmanlar ilk dört günde bilgisayarlı tomografi çekiminin çok anlamlı olmadığını söylüyorlar. Klinik bulgu daha önemli ama hem hekim hem de hasta zaman kazanmak için radyasyon riskini göze alıyor. Neredeyse tüm şüpheli hastalara bilgisayarlı tomografi çekimi yapılıyor.

Bu doğru bir yaklaşım mı?

Bu karar hekimin inisiyatifinde olmakla beraber; koronavirüs şüpheli hastalara test yerine bilgisayarlı tomografi ile tarama yapılması, bu cihazlarda kullanılan radyasyon nedeni ile ileriki yıllarda bir başka halk sağlığı sorunu yaşatabilir. Kullanılan radyasyon masum değil. Sadece etkisi korona kadar kısa sürede değil, uzun vadede gözükür. Gereksiz kullanılan radyasyon başlı başına bir tehlikedir. Radyasyonun oluşturduğu etkilerin dışında, şüpheli hasta negatif de olsa pozitif olanlarla aynı cihazda çekim yapıldığından yoğunluk nedeni ile yeterli dezenfekte edilip ortam havalandırılamadığı için ortamdan kontamine olması, bulaş alma olasılığı yüksektir. Enfeksiyon uzmanlarının ve Türk Radyoloji Derneği’nin önerisi, her hastadan sonra uygun dezenfektanla temizlik yapılması ve en az 30 dakika odanın havalanması için bekletilmesidir. Oysa aşırı yoğunluk nedeniyle hastalar birbiri ardına çekime girmektedir. 30 dakika havalandırma kuralı uygulanamamaktadır. Ayrıca, hastayı hazırlama, pozisyon verme ve cihazdan çıkarma gibi işlemler için hasta ile birebir temas eden radyoloji teknikeri yüksek risk altında çalışmaktadırlar. Radyoloji teknikerleri tüm servislere ve tüm polikliniklere hizmet verdiğinden hastaneye başvuran her hasta ile temas halinde olması bu pandemi döneminde onları en riskli grup yapmaktadır.

Bu süreçte mesleki anlamda en önemli sorun nedir?

Ülkemizde pek çok hastanenin tıbbi görüntüleme ünitelerinin taşeron firma işletmeleri tarafından işletildiğini ve burada çalışanlarının yeterli ekipmana sahip olmadıkları gibi haberlerin gelmesi bizi çok üzmekte. Güvencesiz çalışanların yanısıra üniversite hastanelerin de ve devlet hastanelerinde de durum aynı. Meslektaşlarımız koruyucu ekipman konusunda sayılı ve imza karşılığı malzeme verildiğini, az malzeme kullanımı konusunda ikna edilmeye çalışıldıklarını iletiyorlar. En çok talep edilen tıbbi malzeme N95 maske, enfeksiyon uzmanları bu maskenin sadece entübe hastada kullanılmasını önerse de tomografi ünitesinde çalışanlar çekim odalarının küçük olması nedeniyle basit maskelerin yetersizliğinden şikayetçi.

Covid-19 pozitif tanısı alan meslektaşlarınız var mı?

Evet, maalesef tanı almış meslektaşlarımız bulunuyor. Yetkililerden çalışanların kendilerini güvende hissetmesini sağlayacak tedbirlerin alınmasını talep etmekteyiz. Unutmayın ki bu alanda çalışanlar iki ayrı cephede savaşıyor. Aynı anda hem radyasyon hem de korona. Test sayılarının güvenilirliğinin ve sayılarının artırılması ve gerekmedikçe radyasyon içerikli görüntüleme yapılmaması beklentimiz.