Sanayi üretimine karanlık çöktü
Toplam kapasitede yalnızca yüzde 8’lik kayba neden olacak olan İran kesintisi gerekçe gösterilerek yapılan gaz ve elektrik kısıtlamaları sanayide kaos yarattı. Bazı sektörler kesintiden muaf tutulurken üretim sekteye uğradı.
EKONOMİ SERVİSİ
Plansızlık ve dışa bağımlılık nedeniyle ülkede kışın ortasında enerji krizi patlak verdi. Hükümetin alelacele aldığı kararlar ise bir kez daha kaosa neden oldu. Kriz yönetimindeki beceriksizliğin sonucunda da sanayinin tüm sektörleri büyük zararla karşı karşıya.
İran’dan gelen doğalgazın kesilmesi gerekçesiyle BOTAŞ’ın ve TEİAŞ’ın sanayicilere uyguladığı gaz ve elektrik kesintileri, tepkiler üzerine ilaç, et ve süt sektörlerinde iptal edildi. BOTAŞ tarafından üreticilere gönderilen e-posta ile ilaç, et ve et ürünleri ile süt ve süt ürünleri üreten işletmeler için doğalgaz kesinti uygulamasının sonlandırıldığı bildirildi. BOTAŞ'tan iletilen mailde doğal gaz kısıntısına ekmek üreticilerinin dâhil olmadığı da belirtildi. Öte yandan sıcak üretim yapan yani fırınlı cam, seramik, alüminyum, demir çelik ve bakır alanında üretim yapan firmalara imtiyaz sağlanacağı belirtildi.
KARTONSAN VE EGE ENDÜSTRİ ARA VERDİ
Kartonsan doğalgaz tedariğinde gidilen kısıtlama, Ege Endüstri ise elektrik kesintisi nedeniyle üretime geçici olarak ara verdiğini duyurdu. Ege Endüstri ise KAP'a yaptığı açıklamada, Ege Serbest Bölge'de 25-27 Ocak arasında 48 saat elektrik kesintisi yaşanacağını yönünde bildirim aldıklarını belirterek, "Yaşanacak elektrik kesintisi nedeniyle serbest bölge fabrikamızda üretim yapılamayacaktır" dedi.
Pınarbaşı fabrikası için ise şu anda elektrik kesintisine yönelik şirkete tebliğ edilen bir elektrik kesintisi bildirimi bulunmadığını belirten Ege Endüstri, "Şirketimize tebliğ edilen bir elektrik kesintisi bildirimi olmamakla birlikte, sözlü olarak, geçen haftalardaki tüketim ortalamasına göre yaklaşık yüzde 15 oranında elektrik tüketimini azaltmamız beklenmektedir" açıklamasını yaptı.
SANAYİCİLER FEDAKÂRLIK YAPMAYA TEPKİLİ
Enerji kesintileri nedeniyle önceki akşam Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez ve Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, OSB başkanları, TOBB sektör meclis başkanları, oda başkanları, ASKON, MÜSİAD, TİM Genel Başkanları, BOTAŞ ve TEİAŞ’ın üst düzey yöneticilerinin katıldığı acil durum toplantısı düzenlenmişti. Toplantıda sanayiciler sektör ayrımı yapılmasını eleştirdi.
Üç saati aşan toplantıda Sanayi ve Teknoloji Bakanı Varank, sanayicilerden fedakârlık beklediklerini belirtirken Enerji Bakanı Dönmez, doğalgaz arzı sorununun 10 gün içinde bitip bitmeyeceği konusunda net bir yanıt vermedi.
İstanbul Sanayi Odası (İSO) Başkanı Erdal Bahçıvan, “Artık bu bizim babayiğitliğimiz bile aşıyor. Bu ciddi enerji krizini tamamen biz sanayicilerin üstlenmesi adalet terazisine uymuyor” derken Bakan Varank, ‘fazla fedakârlık yaptık’ eleştirilerine tepki gösterdi.
Türkiye İhracatçılar Meclisi İsmail Gülle ise, “Geçmiş yıllarda da böyle kesintiler yaşadık, ilk defa başımıza gelmiyor ama ilk defa bu kadar sipariş ve iş yoğunluğunda bizi bu enerji krizi yakaladı” dedi.
KESİNTİNİN GEREKÇESİ İRAN OLAMAZ
Makina Mühendisleri Odası (MMO)Başkanı Yunus Yener de yaptığı yazılı açıklamada sanayi kuruluşlarında gaz ve elektrik kesintilerinin nedeninin iktidarın hatalı enerji politika ve uygulamaları olduğunun altını çizdi. İran’dan gaz akışının aksaması, bütün ülkede gaz ve elektrik kesintilerinin gerekçesi olamayacağına dikkat çekti.
“Elektrik kesintilerinin üretimi durduracağı, maliyetleri artıracağı ve zaten çekilmez olan hayat pahalılığını artıracağı da açık” ifadelerini kullanan Yener, İran’dan gelen gazın akşının kesilmesinin kapasitede yalnız yüzde 8 azalmaya neden olacağını belirtti:
“BOTAŞ verilerine göre, ülkemizin günlük kuramsal gaz giriş kapasitesi; boru hatlarından 199 milyon, LNG tesislerinden 77 milyon, FSRU tesislerinden 56 milyon, depolama tesislerinden 48 milyon m3 olmak üzere toplam 360 milyon m3’dür. Bu durumda, İran’dan gelen 28,5 milyon m3 gazın kesilmesi, kapasitede yalnız yüzde 8 azalması sonucunu verecektir.”
Her ne nedenle olursa olsun, faaliyetleri süreklilik arz eden sanayi kuruluşlarına gaz ve elektrik arzının üç dört günlük sürelerle kesilmesinin sanayiye darbe olacağını belirten Yener, alternatif yöntemler geliştirilmesi gerektiğini savundu: “Doğalgaz temininde güçlük çeken kamu elektrik üretim tesislerinin, alternatif yakıtlarla üretimini sürdürmeleri sağlanmalıdır. Kapasite mekanizması yöntemi ile çalışmadıkları aylar-yıllar için kamudan adeta haraç olarak milyonlar tahsil eden santrallar da derhal devreye girmelidir."