Sandık kalkacak, zamlar yağacak

Havva Gümüşkaya 

TCMB Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan’ın enflasyon raporu sunumunda seçim sonrası elektrik ve doğalgaza zam beklediklerini ve bunu enflasyon tahmini yaparken göz önünde bulundurduklarını söyledi.

Seçim atmosferine girilmesiyle birlikte uzun süredir elektrik ve doğalgaz fiyatları baskılanıyor. 

21 yıllık AKP döneminde elektrik ve doğalgaz fiyatları düzenli olarak zamlandı. Ancak seçim yaklaştığında küçük indirimlere gidildi. Bu senaryo 2019’daki yerel seçimler öncesinde de hayata geçirilmeye başladı. Konutlarda kullanılan elektrik için yüzde 10`luk indirim yapıldı. Seçimin hemen sonrası başlayan zamlar, 2023’deki genel seçimin atmosferine girene kadar devam etti. 2019-2023 döneminde elektriğe yüzde 222,7 oranında zam geldi.  

Nisan 2023’te ise elektrik fiyatlarında geçen yıl seçimden önce yüzde 15 indirim yapıldı. AKP döneminde ikinci kez indirime gidilmiş oldu.  

Genel seçim sonrasında ise ağustos ayında yüzde 1,9'luk küçük bir artış oldu. Zam düzenlemeleri EPDK eliyle sessiz sedasız yürürlüğe sokulurken en küçük indirim ise siyasi bir gösteriye dönüştürülerek, ‘müjde’ olarak sunuldu.  

AKP, 2019 yılında seçim yatırımı olarak doğalgaz fiyatlarında da indirime gitmişti. Seçim öncesi BOTAŞ’ın doğalgaz satış tarifelerinde konutlar ve küçük işletmeler için yüzde 10, elektrik santralları için yüzde 8,8 indirim uygulamıştı. Ancak, seçimlerden sonra yapılan zamlarla, 2019 içinde doğalgaz satış fiyatları konut ve küçük işletmeler için yüzde 41,1, büyük sanayi için yüzde 14,1, elektrik santralları için yüzde 3,8 arttı. Covid-19 salgını dönemi olan 2020’de ise konut ve küçük işletmelere satış fiyatı aynı kalırken büyük sanayide kullanılan doğalgazda yüzde 8,8, elektrik santrallarında ise yüzde 11,6 indirim yapıldı. 

SEÇİMSİZ DÖNEMDE YÜZDE 358 ZAM YAPILDI 

MMO Enerji Çalışma Grubu’nun hesaplamasına göre 2019-2023 döneminde konutlarda kullanılan doğalgaz fiyatı yüzde 358,4 zamlandı. Seçim yılı olan 2023 başından bugüne konutlara satılan doğalgaz fiyatı artırılmadı. 2019-2024 arasında TÜFE’deki artış ise yüzde 398,4 oldu.  

Konutlarda fiyat artışları baskılansa da küçük işletmelerde yüzde 868,21, sanayide yüzde 741,52’i elektrik üreticilerinde yüzde 674,19 zamlandı. Konutlar dışındaki tüketici gruplarına uygulanan zam oranları TÜFE’deki artışın üzerinde gerçekleşti. BOTAŞ’ın doğalgaz dağıtım şirketlerine konutlar için sattığı gazın fiyatına, dağıtım şirketlerinin hizmet bedeli ve KDV eklendiğinde yurttaşların ödediği metreküp fiyatı bugün 7 TL’yi geçiyor. Seçim sonrası daha da artacak. 

*** 

Doğalgaza seçim ayarı 

Mayıs seçimleri öncesinde doğalgaza yaptığı indirimler oy devşirmeye çalışan AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan yerel seçimler öncesinde de indirimlerin devam edeceğini açıkladı. Partisinin Zonguldak aday tanıtım toplantısında ekonomiye ilişkin mesajlar veren Erdoğan, “Hedefimiz enerjide bağımsızlık. Konutlarda kullanılan 25 metreküplük doğalgaz indiriminin Nisan 2024'e kadar devam ettireceğiz" dedi. Erdoğan’ın müjde olarak verdiği doğalgaz indiriminin bitiş tarihinin seçimlerden bir gün sonra olması ise dikkat çekti. AKP iktidarının ekonomi politikaları krizin olanca faturasını halkın sırtına yüklerken Erdoğan seçim öncesi bir kez daha kesenin ağzını açtı. Seçim ayarlı doğalgaz desteği olarak yorumlanan ‘müjde’ ye ise tepki yağdı.