Savcılar dosyalara 1 saat ayırabiliyor
Adalet Bakanlığı’nın, “hedef süre” uygulaması kapsamında hakim ve savcılara dayattığı performans uygulaması, “Şipşak yargılama” yorumlarına yol açtı. Türkiye’de bir savcı her bir dosyaya yalnızca 1 saat 12 dakika ayırabiliyor.
Mustafa BİLDİRCİN
AKP iktidarı döneminde adalet sistemi de büyük yaralar aldı. İktidara ilk geldiği andan itibaren yargıyı ele geçirmek için çaba harcayan iktidar cemaatle bu amacı doğrultusunda 15 Temmuz 2016 tarihinde yaşanan darbe girişimine kadar ortaklık yapmaktan da geri durmadı. Çok sayıda cemaat üyesi yargının kılcal damarlarına kadar sızarken 2007’de Ergenekon süreci ile başlayan, Balyoz, Askeri Casusluk gibi soruşturmalarla devam eden cadı avı, Türkiye'nin hukuk sistemini adeta altüst etti.
Türkiye’deki suç oranlarındaki artış ve ekonomik krizin etkisiyle savcılıklardaki dosya sayısında yaşanan yükseliş, yargıdaki nitelik kaybı ile birleşince çarpıcı bir tablo ortaya çıktı. Tablo, CHP Milletvekili Sevda Erdan Kılıç’ın Adalet Bakanlığı’nca hakim ve savcılara getirilen performans uygulamasına yönelik incelemesi ile gözler önüne serildi.
ADALET DAĞITMALARI MÜMKÜN DEĞİL
CHP’li Kılıç’ın çalışmasına göre, 2022’de savcı başına toplam bin 543 dosya düştü. 2023 yılında ise bu sayı bin 580’e yükseldi. Kılıç, bir savcının günlük mesaisine toplam yedi dosyanın tanımlandığını söyledi. Veriler, bir savcının her bir dosya için yalnızca 1 saat 12 dakika ayırabildiğini gösterdi.
2023 yılında hakim başına düşen dosya sayısı ise 835 oldu. Bir hakimin bir yılda bir dosyaya ancak 2 saat 12 dakika ayırabildiği hesaplandı. CHP Milletvekili Sevda Erdan Kılıç, “Yalnızca 2 saat 12 dakika ayrılabilen bir dosyadan adalet dağıtabilmesi mümkün mü?” diye sordu.
Hakim ve savcıların üzerindeki dosya yükünün Adalet Bakanlığı’nca, “Makul sürede yargılama hakkının güçlendirilmesi” olarak açıklandığını söyleyen Kılıç, BirGün’e şu değerlendirmeyi yaptı: “Ancak bu hedef de tutmuyor. Hedefin tutmadığını sadece biz söylemiyoruz, Anayasa Mahkemesi söylüyor. Anayasa Mahkemesi, makul sürede yargılama yapılmadığı iddiasıyla gerçekleştirilen tam 55 bin başvuruda ihlal kararı verdi. Makul süre adil yargılanma hakkının temelidir. Savcının bir dosyaya bir saat bakmasıyla belki süreyi tutturmayı düşünebilirsiniz ama bu sürede adil bir yargılamanın yapılabileceğine kimseyi inandıramazsınız.”
∗∗∗
BAKANLIK DA İTİRAF ETMİŞTİ
Bakanlığın 2022 Yılı Faaliyet Raporu da hâkim ve savcıların işyükünün arttığını ortaya koymuştu. Rapora göre önceki dönemde 672 olan hâkim başına düşen dosya sayısı geçen yıl 621 olarak belirlendi. Buna karşın yılsonunda hâkim başına dosya sayısı 785’e yükseldi. Benzer bir durum savcı başına dosya sayısında da oldu. Önceki dönem bin 409 olan savcı başına düşen dosya sayısının bin 313’e düşürülmesi hedeflenirken bin 543’e yükseldi. 100 bin kişi başına düşen hâkim ve savcı sayısında da azalma hedeflenmesine rağmen artış gerçekleşti. Bin 500 yeni hâkim ve savcı atamayı hedefleyen bakanlık sadece bin 35 yeni atama yaptı.
