Sayıştay tespit ediyor, kurumlar dinlemiyor
Kamu idarelerinin mali hesaplarını TBMM adına denetlemekle yükümlü Sayıştay'ın eli kolu her gün biraz daha bağlanıyor, hesap soramaz hale getiriliyor, tespitler dikkate alınmıyor. AKP idaresindeki yedi büyükşehir belediyesinde 2020 yılında tespit edilen ve izlemeye alınan 53 bulgudan 45’i 2021 yılında aynen devam etti. 8 bulguya ise ‘kısmen çözüldü’ notu düşüldü.
Mustafa BİLDİRCİN
Denetim raporlarına yönelik makaslama ve sansür iddiaları ile tartışılan Sayıştay, AKP iktidarında asıl işlevinden uzaklaştırılarak adeta etkisiz hale getirildi. Kurum, tüm baskılara karşın hemen her denetim döneminde yüzlerce usulsüzlüğü açığa çıkarsa da usulsüzlüğün adresi AKP’li belediyeler, bulguları görmezden geldi. AKP’li yedi büyükşehir belediyesine yönelik 2020 yılında tespit edilen ve 2021 yılında da izlemeye alınan 53 usulsüzlüğün 45’inin çözümüne yönelik adım dahi atılmadı. BirGün’e konuşan Sayıştay denetçisi, “Suya yazı yazıyoruz” ifadesini kullandı.
Kamu idarelerine yönelik denetim raporları hemen her yıl etkisini biraz daha kaybederken usulsüz işlemlerin sayısındaki artışa karşın yargı ayağı harekete geçirilmedi. Sayıştay’ın denetlediği kamu kurumları da tespit edilen usulsüzlük ve mevzuata aykırılıkların düzeltilmesi yönünde adım atmadı.
BULGULAR KÂĞIT ÜZERİNDE
Sayıştay’ın 2021 yılı mali denetimleri kapsamında mali hesaplarını mercek altına aldığı kamu idarelerinin, 2020 yılından devreden mevzuata aykırı işlemlerini büyük ölçüde düzeltmediği görüldü. En çarpıcı örnek ise AKP idaresindeki büyükşehir belediyelerinde yaşandı. Aralarında Kocaeli, Konya ve Antep’in de yer aldığı yedi AKP’li büyükşehir belediyesinin, Sayıştay’ın mevzuata aykırılık tespitlerinin düzeltilmesi yönünde adım atmaması dikkati çekti. Sayıştay’ın 2020 yılında tespit ederek, 2021 yılı denetim döneminde de izlemeye aldığı yedi AKP’li belediyeye yönelik 53 mevzuata aykırı bulgunun yalnızca sekizi, “Kısmen” çözülebildi. Kalan 45 bulguya yönelik ise tek bir adım bile atılmadı.
USULSÜZLÜKLER OLDUĞU GİBİ
Kayseri Büyükşehir Belediyesi’ne yönelik 2020 yılında tespit edilerek 2021 yılı denetim döneminde takibi sürdürülen 12 bulgudan 11’i de düzeltilmeden kaldı. İdare yalnızca, “İlan ve Reklam Vergilerinin İlçe Belediyelerine Devredilmesi ve Payın Alınma Sürecinin İşletilmemesi” başlıklı bulguda yer alan hatalı işlemleri düzeltti. Aralarında, “10 Yıllık Kira Süresi Dolan İşletmelerin Süresinin İhalesiz Uzatılması” ve “Şehir İçi Çalışan Halk Otobüslerinin İhalesiz Çalıştırılması” başlıklı bulgularının da olduğu 11 bulguda yer alan sorunların aynen devam ettiği bildirildi.
Benzer bir tablonun, AKP’li Kocaeli ve Konya büyükşehir belediyelerinde de yaşandığı öğrenildi. Konya’da 2020’den 2021’ye devredilen yedi bulguya, Kocaeli’nde ise 2020’den 2021’e devreden sekiz bulguya çözüm getirilmedi. AKP’li Bursa Büyükşehir Belediyesi devreden iki bulgudan birini kısmen giderirken AKP'li Gaziantep Büyükşehir Belediyesi de devreden sekiz bulgudan dördünü kısmen çözebildi. Samsun’da 10 bulgudan yalnızca ikisi çözüme kavuşturulurken Trabzon’da ise altı bulgudan hiçbirinin çözümüne yönelik adım atılmadı.
Kocaeli, Konya, Bursa, Gaziantep, Samsun ve Trabzon belediyelerinde 2020’de tespit edilen ve 2021’de çözüme kavuşturulamayan tespitlerden bazıları şunlar oldu:
•Taşınmaz Envanterine Yönelik Eksiklerin Bulunması (Konya)
•Kanun’da Belirlenen Parasal Limitlerin Altında Kalmak Amacıyla Bazı Mal ve Hizmet Alımlarının Kısımlara Bölünmesi (Bursa)
•Taşınmaz Kiralamalarında Mevzuata Aykırı Olarak Kira Süresinin Uzatılması (Antep)
•Otopark Gelirlerinin Vadeli Hesapta Takip Edilmemesi ve Amacı Dışında Kullanılması (Kocaeli)
•İlan ve Reklam Vergilerinin Takip ve Tahsil Edilmemesi (Samsun)
***
ÇÖZÜM İÇİN ÇABA GÖSTERİLMİYOR
Sayıştay’ın mali şeffaflık açısından kritik önemde olduğuna dikkati çeken Sayıştay denetçisi, “Denetçilerin titizlikle ortaya çıkardığı ve çözülmesi talebiyle idarelere bildirdiği tespitlerin çözümüne yönelik tek bir adım dahi atılmadığını görüyoruz” diye konuştu. Denetim raporlarının, “Diğer Bulgular” bölümündeki tespitlere yönelik yargı sürecinin işletilemediğini belirten denetçi, şunları kaydetti:
“2020 yılında denetime takılan mevzuata aykırı bir işlemin 2021 yılında da aynen sürdürülüyor olduğunu görüyoruz. Bu, en hafif tabirle umursamazlıktır. Bizler, kamu adına mali hesapları denetleriz. Kamu idarelerinden de hesap vermekle yükümlü oldukları halka karşı ahlaklı davranarak mevzuata aykırı işlemlerini düzeltmesini bekleriz. Ancak görüyoruz ki bu aykırılıklar çözülmek bir yana çözülmesi için çaba bile gösterilmiyor. Böyle olunca, işini layıkıyla yapan üstatlarımız suya yazı yazıldığını düşünüyor.”