Şekeri bekleyen büyük tehlike
Beş yıl hizmet şartıyla şirketlere devredilen şeker fabrikalarında üretim azaldı. İmzaladıkları protokolleri ihlal edip üretim azaltan şirketlerin, sözleşmelerinin bitmesiyle fabrikaları kapatmasının önünde engel yok.
Hüseyin Şimşek
Özel sektöre devredilen şeker fabrikalarının kapatılmasının önündeki engel 2023’te kalkacak. Bazı şirketlerin, fabrikaları için değer tespit çalışması yaptığı ve elden çıkarma hazırlığında olduğu öğrenildi.
2018 yılında büyük itirazlara rağmen özelleştirilen şeker fabrikalarına, beş yıl kesintisiz üretim şartı konuldu. Kendilerine tanınan kotalarda üretim yapma zorunluluğu bulunan şirketler, beşinci yılın dolacağı 2023 yılından sonra “özgür kalacak.” Tarım ve Orman Bakanlığı’nın söz sahibi olamayacağı fabrikalar, şirket yönetimlerinin kararı sonucu üretimi istediği kadar azaltabilecek, fabrikaların tamamen kapatılmasının önünde de bir engel kalmayacak. Edinilen bilgiye göre ise şirketlerin tamamı olmasa da bir bölümü, fabrikaların elden çıkarılması için nabız yoklamaya başladı. Bu şirketler arasında, önceki dönemde üretimlerini azaltan şirketlerin de bulunduğu ifade edildi. Bu şirketlerin, değer tespitleri yaptırarak işletmelerin taşınmazlarını elden çıkarmak istedikleri kaydedildi.
CEZADAN DA KURTULDULAR
Albayrak Ticaret A.Ş’ye ait Erzurum, Binbirgıda A.Ş’ye ait Alpullu, Mutlucan Şeker’e ait Elbistan ve MBD A.Ş’ye ait Muş şeker fabrikaları, önceki pazarlama yılında kendileri için zorunlu tutulan şeker kotasının yaklaşık 100 bin ton altında üretim yaptı. Sözleşme gereği, fabrikaların geri alınmasına varan yaptırımlar uygulanması gereken şirketleri, Tarım ve Orman Bakanlığı Şeker Dairesi kurtardı. “Mücbir sebep” ilan eden bakanlık, eksik üretime yaptırım uygulanmamasına da olanak sağladı. Mücbir sebep ilanını kullanan şirketler de bunu gerekçe göstererek üretimlerini azalttı. Bakanlığın mücbir sebep ilanına karşı Şeker İş Sendikası, Danıştay’a itiraz başvurusunda bulundu. Danıştay’daki dava henüz sonuçlanmadı.
***
2018 yılında özelleştirildi
Şeker Fabrikaları A.Ş. de 2008 yılında özelleştirme programına alındı. 2018 yılında Türkşeker’e ait 14 şeker fabrikasının özelleştirme ihaleleri gerçekleştirildi, dördünün ihaleleri iptal edilirken 10’unun satış sözleşmeleri imzalanarak alıcılara devirleri gerçekleştirildi.