Sermaye yanlısı ekolojik hareketler ve Yeşiller!
Ezgi GÜNEYTEPE
Dünya genelinde artan iklim krizine dair ilgi ve mücadele şekilleri, günümüzde güncelliğini sürdürüyor. Uzmanların on yıllardır uyardığı hızlı iklim değişikliği, gözle görülür bir şekilde kendini hissettirmekte. Bunun ile birlikte özellikle Batı toplumunun dünyayı kirletenlere karşı tepkisi gün geçtikçe büyümekte. Bunun en belirgin örneği “çevreci” kimliği ile bilinen Alman Yeşiller Partisi´nin 2021’de oyunu arttırması ile karşımıza çıktı. Aynı zamanda Alma Hükümeti’nin de koalisyon ortağı olan Yeşiller Partisi, “çevreci” kimliği ve sermaye arasında bir sınır çekmedi. Çünkü sermayenin kullanışlı bir kolu olan Yeşiller Partisi'nin milletvekilleri lobicilik ile suçlandı.1
Bazı Alman yorumcularına göre Greenpeace'ten bir farkının olmadığı Yeşiller Partisi, sadece çevre hareketlerini sermayenin kontrolü altına almak için ve kitle hareketlenmelerini bir yere kanalize etmek için şirin gözükmekte. En son Ukrayna ve Rusya savaşına dair aldıkları savaş yanlısı tavırları ile de, seçmenleri tarafından tepki gördüler.
SERMAYE YANLISI EKOLOJİK HAREKETLER
Bu tarz sermaye yanlısı, hatta sermayenin ta kendisi olan ekolojik hareketler, sadece Batı’da değil, dünyanın farklı yerlerinde İklim Krizi’ne karşı misyonerlik yüklenmekte. İklim krizi mücadelesi haliyle, bir sınıf mücadelesinden bağımsız tutulduğunda yanlış tespitlere varılmakta. Michael Hardt ve Antonio Negri´nin İmparatorluk kitabında tespit ettiği gibi, Birleşmiş Milletler (BM) ya da Greenpaece gibi NGO´lar (Non-Govermental Organization, resmi olmayan organizasyonlar) sermayenin, gelişmekte olan ya da geri kalmış ülkelere uzantısıdır.
NGO´lar bu ülkelerde veri toplamak ve aynı zamanda, halk hareketlenmelerini pasifize etmek ve kanalize etmek üzere kurulmuştur. Sadece bunlar ile yetinmeyip, asıl mücadelenin içini boşaltan NGO´lar, bir bilgi kültürünü etkilemekte. NGO´lar girdikleri ülkelerin “entelektüellerine” aktardıkları proje kapsamlı ödeneklerle, her türlü sınıf mücadelesinin önüne geçmeye çalışmakta. O kadar ustaca yapılmakta ki bu, neoliberalizm karşıtı “entellektüelleri” bile kendi kapsamına almaktan çekinmemekte.
Sermaye yeni bir pazar arayışı içindeyken, özellikle ekolojik içerikli temalara yönelmekte. Yenilenebilir enerji, su kaynaklarının korumasına dair projeler vs. Dünyayı kirleten ve doğayı sömüren sermaye, ikiyüzlü politikaları ile çeşitli STK’lar ve üniversiteler aracılığı ile kendi çıkarı doğrultusunda, çevre mücadelesine yön vermeye çalışmakta. Özellikle Türkiye gibi çevre bilincin yeni geliştiği ülkelerde, projeler kapsamında kendi yer edinmekte. Bunu örnekleyecek olursak, Stiftung Mercator. 1996'da kurulan özel bir vakıf olan Mercator, Almanya’nın zengin işinsanı Schmidt-Ruthenbeck tarafından kurulmuş. Schmidt-Ruthenbeck ailesi ise Almanya’nın 31'inci zenginleri arasında ve Metro AG´nin sahibi.2
ŞAİBELİ İLİŞKİLER YUMAĞI
Bu vakıf Almanya dışında İstanbul ve Pekin´de faaliyetlerini yürütmekte. Özellikle akademik tabanda karşılığını bulmakta. Açık kaynaklara göre vakıf kendi misyonunu ulusal ve uluslararası “Tolerans, saygı, sosyal eşitlik ve çevreyi koruma” olarak nitelendiriyor. Ne ilginçtir ki, aynı vakıf Volkswagen Stiftung ile iş birliğinde. Göze batan diğer bir bilgi ise Mercator Vakfı’nın Agora Energiewende, yenilenebilir enerji politikası hakkında araştırma yapan bir kurumun kurucusu ve lobicilik faaliyetleri yürütüyor olması.3
Mercator Vakfı’na yakından baktığımız da, bir detay daha göze çarpıyor. Almanya´da faaliyette olan Avicenna Vakfı’nı da kuruluş aşamasında maddi olarak desteklediği ortaya çıkıyor.4
Avicenna Vakfı Almanya´da Müslümanlar'a ve İslam'a dair bölüm okuyan üniversite öğrencilerine burs vermekte. 2012'de kurulan bu vakıf Alman bürokrasinde çabuk bir şekilde kendine yer edindi. 2013'teki bir habere göre Avicenna´nin Fethullah Gülen bağlantısı olduğu iddialar arasında. Bu bağlamdan yola çıkarsak, bu NGO´lar gerçekten iklim krizi ile mi mücadele ediyor? Yoksa sermayeye yeni bir pazar mı arıyor? Gerçek çevre mücadelesi sınıf mücadelesinden ayrı düşerse, zararını hepimiz çekeriz. Bu neden dolayı resmin tamamını göremeden, hiçbir çevre mücadelesi amacına ulaşamaz.
1 https://taz.de/Debatte-ueber-gruenen-Lobbyismus/!5830899/
2 https://de.wikipedia.org/wiki/Stiftung_Mercator
3 https://de.wikipedia.org/wiki/Agora_Energiewende
4 https://www.deutschlandfunk.de/guelen-bewegung-modern-ist-nur-das-marketing-100.html