Sigortalı sayısı ilk kez düştü

Dr. Ergün DEMİR / Dr.Güray KILIÇ

Sigortalı sayısı on yıldır ilk düştü İktidar yetkililerinin açıklamalarına bakılacak olursa işsizlik azalıyor, vatandaşlar mutlu mesut yaşamaya devam ediyorlar. Oysa SGK istatistik verileri aynı fikirde değil.

SGK verilerine göre 2008 yılından itibaren aktif sigortalı sayısı her yıl artarken, ilk kez 2018 yılında işverenlere her türlü teşvik verilmesine karşın aktif sigortalı sayısı bir önceki yıla göre azaldı. Aktif sigortalı gruplar arasında 4/c kapsamındaki memur sayısı bir önceki yıla göre artarken, en önemli azalma hizmet akdi ile bir işveren tarafından çalıştırılan 4/a kapsamındaki işçi sayısında yaşandı. 4/a kapsamındaki zorunlu sigortalı sayısı 2017 yılında 14.477.817 iken bu sayı 2018 yılında 14.229.170’e düştü. Denge bozuldu Aktif/pasif oranı, aktif olarak sosyal güvenlik sistemine katkı sağlayan sigortalıların (aktif sigortalı, isteğe bağlı sigortalı, tarımda sigortalı çalışanlar) sayısının, sistemden aylık alanların (emekliler, malullük veya ölüm aylığı alanlar) sayısına bölünmesi ile hesaplanır. Bu oran bir emekliyi kaç çalışanın finanse ettiğini ortaya koyar. Aktif/pasif sigortalı oranı, sosyal sigortaların en temel göstergesidir ve kapsamla ilgili bir gösterge olmaktan ziyade sistemin mali dengesi ile ilgilidir. Bir sosyal güvenlik sisteminin mali bakımdan ayakta durabilmesi için aktif/pasif sigortalı oranının asgari 4 olması gerekir. SGK istatistik verilerinde 2017 yılında 1.95 olan aktif/pasif oranı 2018 yılında 1.86’ya düşmüştür. Aktif-pasif oranının bu kadar düşük olmasının önemli nedenlerinden biri işsizlik oranlarıdır.

Bu durum, konunun ciddiyetini ortaya koymaktadır. Sosyal sigorta sisteminin “aktüeryal dengesi sağlanmış, mali açıdan sürdürülebilir bir sistem” haline gelmesi için aktif/pasif oranının artması gerekmektedir. Güvencesiz sayısı artıyor Hiç bir sosyal güvencesi olmayan ve GSS kapsamında tescil edilen kişilerin sayısı 2017 yılında 9.825.269 iken 2018 yılında 10.585.086’ya yükseldi. Aylık geliri brüt asgari ücretin üçte birinden az olan (yoksullar), GSS primi devlet tarafından karşılanan kişilerin sayısı 2017 yılında 7.936.009 iken 2018 yılında 8.262.402’ye yükseldi. İktidar ise her seçim döneminde Sosyal Güvenlik Kurumunu siyasi propagandaya malzeme yapmakta ve yaşanan sorunlar istatistik verileri makyajlayarak sanal bir iyilik hali oluşturmaya çalışıyor. Makyaj dökülüyor Gerçek durum rakamlarla sabit olan işsizlik artışı ve vatandaşların giderek daha fazla yoksullaşmasıdır. Rakamlarla durumu özetlemek mümkün:

• 2018 Aralık SGK İstatistik verilerinde; 10 yıldır aktif sigortalı sayısı her yıl artarken, işverenlere her türlü teşvik verilmesine rağmen ilk kez 2018 yılında aktif sigortalı sayısı bir önceki yıla göre azalmıştır.

• 2017 yılında 1.95 olan Aktif/Pasif oranı 2018 yılında 1.86’ya düşmüştür. Bu durum, konunun ciddiyetini ortaya koymaktadır.

• 2018 yılında hiç bir sosyal güvencesi olmayan kişi sayısı bir önceki yıla göre 759.817 kişi artmıştır. 2018 yılında GSS primi devlet tarafından karşılanan yoksul kişi sayısı bir önceki yıla göre 326.393 kişi artmıştır.

• İktidar seçim sürecinde sosyal güvenlikte sorun yok demek için; yaşanan sorunlar istatistik verileri makyajlayarak sanal bir iyilik hali oluşturmaya çalışılmaktadır.

• Asıl sıkıntı seçimden sonra uygulanacak olan Yeni Ekonomik Programda yapılacağı bildirilen sosyal güvenlikten 10,1 Milyar TL tasarruf yani kemer sıkma uygulamaları ile yaşanacaktır.

Kaynaklar; – SGK Aylık İstatistik Bültenleri Aralık 2018 Sigortalı İstatistikleri (Erişim 11.03.2019) http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kurumsal/istatistik/aylik_istatistik_bilgileri – Tablo 6- Sosyal Güvenlik Kapsamı,(4/a,4/b,4/c) – Tablo 5-Aylara Göre Sigortalılar – Tablo 22-Sosyal Güvenlik Kapsamında Kişi Sayısı ve Türkiye Nüfusuna Oranı (Aktif Çalışan, Aylık Alan, Bakmakla Yükümlü Olunan, Genel Sağlık Sigortası)