Doğayı koruma hareketleri Türkiye’de topyekûn bir manzara sergilemiyor. Doğa mücadelesinde birbirinden farklı yöntemler kullanan STK’ler birbirleriyle çelişen duruşlar içerebiliyor.

ŞULE YILDIRIM

Doğayı koruma hareketleri Türkiye’de topyekûn bir manzara sergilemiyor. Doğa mücadelesinde birbirinden farklı yöntemler kullanan STK’ler birbirleriyle çelişen duruşlar içerebiliyor.
Tartışmaların odağında ise mütevelli heyetlerinde HES şirketlerinin sahiplerinin de yer aldığı belgelenen TEMA ile destekçileri arasında, Microsoft, Koç, Motorola, CNN, AB Komisyonu gibi kurumlar olan Doğa Derneği de var.
STHP-Suyun Ticarileştirilmesine Hayır Platformunun kurucularından ‘Supolitik Çalışma Grubu’, her iki örgütün de halkın öfkesini pasifleştirmek için “kayıp halka” politikasını kullandıklarını iddiasında.
‘KAYIP HALKA’ POLİTİKASI
“Biz sadece HES’lere karşı değiliz, toplumları sözde eko-tarım, eko-turizm, içme suyu tesisi, endüstriyel tarım vb. kapitalist üretim biçimlerine alıştıran her şeye karşıyız” açıklamasını yapan grup,  kayıp halka (missing link) politikasının amacının, yereller üzerinden çalışarak metinlerinde muhalif dil kullanan bir dizi sivil toplum örgütü geliştirmek olduğunu belirtiyor.
Platform son açıklamasında, “Bizler bu “kayıp halka”nın, 1970’lerden beri “sosyal diyalog”, “sosyal ortaklık”, “aynı gemideyiz” gibi kavramlar kullanarak emek örgütlerini nasıl adım adım kuşattıklarını biliyoruz” açıklamasını yaptı.
DOĞA DERNEĞİ İÇİN NE DEDİLER?
Supolitik Çalışma Grubu üyeleri Doğa Derneği’nden “Microsoft’tan, Koç’a, Motorola’dan, CNN’e, AB Komisyonundan, Çevre ve Orman Bakanlığı’na kadar suyu, doğayı metalaştıran birçokları kurumun destekçisi” diye bahsetti. Doğa Derneği’nin ayrıca bir BM kuruluşu olan ‘Global Compact’ın da parçası olduğunu belirttiler:
“Bu, Doğa Derneği’nin dünyanın en büyük şirketlerinin sponsorluğunda olduğunu gösterir. Derneğin uzun yıllardır UNDP’nin (Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı) projelerini Gürcistan’da bile uyguladığını, tarım suyunun piyasaya endekslenmesine yerel halkı ikna etmeye çabaladığını, yerel mücadeleleri HES karşıtı görüntüsüyle kuşatıp, dereleri farklı sektörlerin sermaye grupları (eko-turizm, eko-tarım, su paketleme vd.) için hazırladığını biliyoruz.”
KREDİ KARTIYLA AĞAÇ DİKME KAMPANYASI
TEMA’nın, halkı, “İşbank Maksimum TEMA Card” kullanarak yaptıkları tüketim karşılığı ağaç dikecekleri vaadiyle tüketim kültürüne teşvik ettiğini belirten grup, “Vakfın bir başka işi Revan Su A.Ş ile birlikte şişe suyu sektöründeki kar amaçlı şişeleme faaliyetidir” dedi.
Türkiye Su Meclisi’ni, “Su kıtlığının ve suyun metalaştırılmasının gerçek nedeni kapitalist üretim biçiminin kendisi olduğu halde, manifestolarında geleneksel tarım ile evsel kullanımı günah keçisi ilan ettiler” şeklinde eleştiren Supolitik üyeleri, “Türkiye Su Meclisi’nin ilk yürütmesinde görev alanlardan biri AKP Maltepe Belediye Başkan Aday Adayı, Ekşioğlu Şirketler Grubu’nun kurucusu ve İkizdere Derneği Başkanı Kadem Ekşi’dir” diye ekledi.
DOĞA DERNEĞİ’NİN CEVABI
Güven Eken’e kendilerine yöneltilen eleştirileri sorduk. Eken, “Doğa Derneği’nin sermayeyle ilişkisi, bankada hesap cüzdanı olan bir kimsenin ilişkisinden ibarettir. Bağış aldığımız hiçbir kurum, bizi yönlendiremez. Tamamen bağımsız hareket ediyoruz ve denenmemiş bir yol denemeye çalışıyoruz” derken, Çevre ve Orman Bakanlığı’yla davalık olduğunu da belirtti.  “Koç Tic. A.Ş’den iki tane lap top bağışlandı diye bu bizim HES şirketlerinin uzantısı olduğumuz anlamına gelmez. Biz konuya böyle bakıyoruz” dedi. Eken, “Dünyanın pek çok yerinde yeşil hareket sistemin uzantısı haline dönüşmüştür. Biz dönüşmemek için kararlıyız” şeklinde konuştu.

Güven Eken: O sözlerim için özür diledim

Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi mezunu Eken, çiftçilikle geçimini sağlıyor. Tıp doktorluğunu doğayı korumak adına bıraktı. Garanti Bankası’nı, Akbank’ı ve devleti Hasankeyf için karşımıza aldık diyen Eken, Derelerin Kardeşliği’ne yönelik kendisinin sermaye yandaşı olmakla itham edilmesi yüzünden söylediği, “ÖDP, TKP, EMEP bu vadilerdeki HES mağduru insanları siyasette ele geçirebilmek için plan ve projeler yapıyor. Platform kuruyorlar” sözleri için özür dilediğini belirtti. Eken, “Geniş bir tabanı haksız yere zan altında bıraktığımı söyledim. Zaman içinde anlaşılacağımı düşünüyorum” dedi.

“Coca-Cola’dan hiç destek almadık”

Doğa Derneği Dünya Kuşları Koruma Kurumu’nun Türkiye’deki ortağı. Kurumdan yıllık 100 milyara yakın gelirleri var. Çengelköy’deki ofislerinin 1500 TL olan kirasını ise bahçelerinin mahsulünden ödüyorlar. Eken, “Coca Cola’dan kurulduğumuz günden bu yana destek almadık. Destekçilerimizi eleştiriler olduğu için özellikle sayfamızdan çıkarmadık. Çıkardığımız zamanda saklıyorlar diyebilirler” dedi.