SİT alanları HES’lere açılıyor
Resmi Gazete’de dün yayımlanan karar SİT alanlarına HES yapımının önünü tıkıyor gibi gözükse de ‘üstün ekolojik özellikler’ maddesiyle SİT’leri de HES projelerine açıyor. Avukat Okumuşoğlu “SİT’leri koruma dışına almanın sistematiği kuruluyor” dedi
SEÇİL TÜRKKAN - secilturkkan@birgun.net - @secilturkkan
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nda 3 Temmuz tarihinde gerçekleştirilen “Doğal SİT Alanları'nda HES Projesi (Hidroelektrik Santral) yapılması” toplantısının ilke kararı dün Resmi Gazete'de yayımlandı. Karar ilk bakışta 'SİT alanlarına HES yapımını engelliyor' gibi gözükse de aslında proje yapılabilmesinin yolunu açıyor. Avukat Yakup Okumuşoğlu karar ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın 10 yıldır sürdürdüğü SİT Alanlarına HES kurabilme sistematiğinin tamamlandığını belirtti. Okumuşoğlu: “Zaten ender özelliklere sahip SİT'lerde ekstra özellikler aranarak, Bakanlık eliyle hazırlanacak raporlarla SİT alanlarına HES'in önü açılacak” dedi.
‘ÖZGÜN EKOSİSTEM’ VURGUSU
Resmi Gazete’de yayımlanan kararda sonraki süreçler için Doğal SİT alanlarında 'Ekolojik Temelli Araştırma Raporunun' bekleneceği vurgusu yapılıyor. Raporun ilk maddesinde “Bölgesel, ulusal veya dünya ölçeğinde olağanüstü ekosistemleri/türleri bulunduran, Özgün ekosistem yapısına sahip ve besin zinciri içinde yer alan kritik türleri barındıran alanlarda HES yapımına izin verilmeyeceği” belirtiliyor. Okumuşoğlu ise kararı bir algı oyunu olarak niteleyerek “Doğal SİT alanlarında HES yapabilme koşulları 2000’li yıllarda da denendi. O dönemde de bir ilke kararı alınmış ve İlgili bakanlığın kararı, ve gerekli haritalara işlenmek sureti ile 1., 2., ve 3. Derece doğal sit alanlarında enerji santrali yapılabilir” denmiş, bu karar Danıştay 6. Dairesi tarafından iptal edilmişti.” dedi.
BAKANLIĞIN 10 YILLIK TUTKUSU
SİT alanlarının turizm nedeni ile yapılaşmaya, enerji üretme gerekçesi ile de HES'lere açma girişiminin 10 yıldır Tabiatı Koruma Kanunu’nun sürekli değişmesiyle gündemde tutulduğunu belirten Okumuşoğlu 2010 yılında Yenilenebilir Enerji Kanunu’na eklenen “SİT alanlarına Bakanlığın Olumlu görüşü alınarak yenilenebilir enerjiye dayalı elektrik üretim tesisi kurulmasına izin verilir” hükmü ile alanların HES yapımı için önünün açıldığını söylüyor.
‘SİT’LER ZATEN KORUMA ALTINDA’
Kararı Karadeniz’de yapılması planlanan projeler üzerinden değerlendiren Okumuşoğlu: “Ekstra ekosistem ve türler açısından özellik arayışına gidilirse Karadeniz’ de hiçbir doğal sit alanı korunamayacaktır. Zira Doğu Karadeniz’in bir vadisinde bulunan ekosistem ve tür çeşitliliği bu bölgenin tüm vadilerinde gözlenebilecektir. Zaten ender oldukları için sit alanı ilan edilmiş alanlarda bu sefer “üstün ekolojik özellikler” arayarak, koruma dışına almanın sistematiği kurulmuş oluyor.” dedi.
***
Sit kararları üzerine oynanıyor
Danıştay, Artvin Şavşat’taki Papart Vadisi’ne regülatör ve HES yapımını engelleyen ‘doğal SİT’ kararı geçtiğimiz haftalarda kaldırmıştı. Bölge Kırmızı Benekli Alabalıkların yaşam alanı olarak biliniyor. Alakır’da HES’lere karşı yürütülen mücadelede ise Danıştay’ın bölgenin ‘sit ilan edilmesi’ kararı Antalya Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’nca es geçildi. Kurul bir yıllık ekolojik raporu bekleyecek.
***
HES yapılmak istenen Fırtına Vadisi, dünyada korumada öncelikli 100 alandan biri. Bölge doğal sit alanı yani dokunulmaz. Kaçkar Dağları ile birlikte 537 odunsu bitki, 136 kuş, 30 memeli, 21 sürüngen ve 116 endemik bitki türüne ev sahipliği yapıyor.