Siyasal İslamcı partinin çöküşü
Fas’ta 10 yıldır iktidardaki siyasal İslamcılar parlamentoda yalnızca 12 sandalye elde ederek seçimlerin en ağır kaybedeni oldu. Ülkede kraldan sonra en büyük servete sahip Aziz Akhannouch'un partisi seçimleri kazandı.
Dış Haberler Servisi
Fas'ta siyasal İslamcı, Adalet ve Kalkınma Partisi (PJD) 8 Eylül'de yapılan seçimlerde ağır hezimete uğrayarak 10 yıllık iktidarını kaybetti. Parlamentoda önceki dönem 125 sandalyesi bulunan parti bu seçimlerde yalnızca 12 sandalye elde ederek sekizinci sıraya düştü.
Ülke basınında, PJD'nin seçimleri kaybetmesinin beklendiği ancak bu hızda bir çöküşün öngörülemediğine ilişkin yorumlar yer aldı. Siyasal İslamcı iktidarın hızlı düşüşünde en büyük nedenlerden birinin geçen yıl İsrail'le normalleşme kararını desteklemesi, yolsuzluklara karışması ve ekonomi krizin derinleşmesi olduğuna ilişkin yorumlar da ülke kamuoyunda tartışılıyor.
SERMAYE İKTİDARI
Kral 6'ncı Muhammed'e yakınlığıyla bilinen petrol milyarderi Aziz Akhannouch liderliğindeki liberal parti Ulusal Bağımsızlar Birliği (RNI) parlamentoda 97 sandalye kazanarak seçimden birinci çıktı. Yine liberal bir parti olan Ali Fuad el Himma liderliğindeki Asalet ve Çağdaşlık Partisi (PAM) 82 sandalyeyle ikinci olurken muhafazakar İstiklal Partisi ise parlamentoda 78 sandalye elde etti. Fas halkı yolsuzluklara boğulan siyasal İslamcı iktidardan kurtulurken yaşam koşullarını iyileştirecek bir iktidara da kavuşamadı.
"Az" muhafazakar olarak anılan Aziz Akhannouch'un da bir önceki dönem koalisyon ortağı olduğu Siyasal İslamcılar gibi krallık rejimiyle uyumlu olması ve bağlı bulunduğu sermaye gruplarının çıkarlarına uygun adımlar atması bekleniyor. Ülkede bir koalisyon hükümeti kurulması beklenirken kimin hükümete liderlik edeceğini ise Kral 6'ncı Muhammed belirliyor. Forbes dergisine göre, iki milyar dolar servetiyle Fas'ta kraldan sonra en büyük ikinci servete sahip olan ve 2007'den beri Tarım ve Balıkçılık Bakanı olarak görev yapan petrol zengini Akhannouch'un kral tarafından başbakan olarak görevlendirilmesi ve kabineyi kralın onayına sunması bekleniyor.
HİLE TARTIŞMALARI
Seçimlerde parlamentoda temsil edilen Sosyalist Halk Güçleri Birliği 35, Halk Hareketi 26, İlerleme ve Sosyalizm Partisi ise 20 sandalye elde ederken Anayasa Birlik 18 sandalyeye sahip oldu. Ülkede seçim yasasında yapılan son değişiklikler gereği herhangi bir siyasi partinin parlamentoda tek başına iktidarı kurması zorlaştırılırken seçimlerde "oy satın alındığı" yönündeki iddiaların farklı kesimlerce dile getirilmesi de seçimlerin güvenliği tartışmalarına neden oldu.
SEÇİMLERE BOYKOT
Birleşik Sosyalist Parti lideri Nabila Mounib ülkede Kral 6'ncı Muhammed'in desteğini alan ve serveti olan her zengenin seçimleri kazanabileceği yönünde eleştirilerde bulundu. İktidarı kaybeden PJD de solun söylemlerini takip ederek milyarder Akhannouch'un yüzbinlerce seçmenden para karşılığı oy aldığını savunarak seçimlerde şaibe vurgusunu öne çıkardı. Tüm bunlar yaşanırken ülkede seçimleri boykot eden sol partiler de oldu. Fas Komünist Partisi ve Marksist-Leninist Fas Hareketi'nden isimlerin yer aldığı Demokratik Yol VD, seçimlerin kraliyet rejimini meşrulaştırdığını belirterek boykot kararı aldığını duyurmuştu.
Ülkede seçimler öncesi koalisyon hükümetini, Adalet ve Kalkınma Partisi (PJD) öncülüğünde Milli Bağımsızlar Birliği, Sosyalist Halk Güçleri Birliği, Halk Hareketi ve Anayasal Birlik oluşturmuştu. Ana muhalefet partisi konumunda ise Asalet ve Çağdaşlık Partisi (PAM) yer alırken muhafazakar İstiklal Partisi ve İlerleme ve Sosyalizm Partisi de parlamentoda muhalefet partileri olarak yer almıştı.