Sokağa çıkma yasağı yalan oldu: İşçilere virüs bulaşırsa bulaşsın!
Kocaeli, Sakarya, Bursa ve Antep’in de aralarında olduğu pek çok ilde on binlerce işçi, sokağa çıkma yasağına rağmen patronların devletten aldığı ‘özel izinlerle’ çalıştırıldı. Keyfi, hukuksuz uygulamalar görüldü, hak gaspları yaşandı
Sevgim DENİZALTI
AKP’nin geçen hafta sonu büyük bir skandala dönen sokağa çıkma yasağı kararı bu hafta sonu yeniden uygulamaya konulurken, on binlerce işçi yasaktan muaf tutuldu. 30 büyükşehri ve Zonguldak’ı kapsayan yasak genelgesinde, çalışanları şantiyede konaklayan büyük inşaatlar bile kapsam dışında bırakıldı. Genelgeye göre istisna kapsamında olan ya da olmayan yüzlerce fabrika valiliklerden özel izin alarak çalışmayı sürdürdü. İşçiler ve sendikalar tepkili.
Kocaeli Darıca’da faaliyet gösteren Kroman Çelik ve Sarkuysan adlı fabrikaların sahiplerine valilik ve kaymakamlık tarafından hafta sonu işçileri çalıştırabilmeleri için özel izin verildi. Karara itiraz eden Birleşik Metal-İş Sendikası, İçişleri Bakanlığı’nın genelgesinde yalnızca demir-çelik eritme bölümleri gibi çalıştırılması zorunlu bölümlerin istisna kapsamına alındığına dikkat çekti. Sokağa çıkma yasağı kapsamında fabrikaların tamamının açık tutulamayacağı belirtilen itirazda, işyerlerinde kapsam dışında kalan işçilerin çalıştırılamayacağı vurgulandı.
Öte yandan ‘özel izin’ alan fabrikalar yalnızca Sarkuysan ve Kroman ile sınırlı değil. BirGün’e konuşan Birleşik Metal-İş Genel Başkanı Adnan Serdaroğlu; Kocaeli, Gebze, Sakarya ve Bursa’da metal fabrikaları başta olmak üzere çoğu fabrikada çalışmanın sürdüğünü söyledi. Bu duruma itiraz etmek için fabrikalardan resmi belge istediklerini ancak alamadıklarını belirten Serdaroğlu, “Sarkuysan ve Kroman için bu belgeleri aldık, itirazımızı yaptık. Ama halen cevap gelmedi” dedi.
Sokağa çıkma yasağının tamamen göstermelik olduğunu ifade eden Serdaroğlu, “Bakın durak yerlerine, sabah vardiyasına gitmek için onlarca işçi servis bekliyor. Salgın fabrikalarda hızla yayılırken zorunlu olmayan yerlerde çalışmayı durdurmayarak işçilerin hayatıyla oynuyorlar” diye konuştu. Fabrika sahiplerinin sanayi ve ticaret odalarında valilerle toplantılar yaptığını ve bu toplantılarda istedikleri kararı aldırdıklarını kaydeden Serdaroğlu, şöyle devam etti: “Biliyorsunuz, birçok vali aynı zamanda organize sanayi bölgesi (OSB) başkanı, bu görevden maaş alıyorlar. Dolayısıyla sermayenin talepleri doğrultusunda hareket ediyor, isteyene özel izin veriyorlar. Bu durum sendikaları da zora sokuyor. Ne yapacağımızı bilemiyoruz. Hukuki yoldan itirazda bulunuyoruz, yanıt alamıyoruz. Hükümetin sıkı bir karantina kararı alması gerekiyor. Ama en tepedekiler ‘Çarklar dönecek’ derse işte sonuç bu oluyor.”
SALGIN YAYILIYOR TEST YAPILMIYOR
Birleşik Metal-İş Başkanı Serdaroğlu, fabrikalarda salgının hızla yayıldığını, vaka sayısının arttığını vurguladı. Serdaroğlu, “Sendikasız işyerlerinde durum daha da kötü. Bazı fabrikalarda 50 vaka var, üretim sürüyor. Birçok yerde vakalar gizleniyor. Biz hemen öğrendiğimiz vakaları deşifre ediyoruz. Ama tabii tespit edemediğimiz, taşıyıcı durumunda olan çok sayıda işçi var. Örneğin Dudullu’daki ABB fabrikasında 2 vaka çıktı, biz tüm işçilere test yapılmasını istedik. Test sonucunda 7 işçide virüs olduğu anlaşıldı. Diğer yandan pek çok fabrikada işçilere test yapılmasını sağlayamıyoruz, aslında patronlar da istiyor ama Sağlık Bakanlığı engelliyor. ‘Belirti yoksa test yok’ diyorlar. Fabrikalarda yaygın test yapılması gerekiyor” ifadelerini kullandı.
***
ANTEP’TE ON BİNLERCE İŞÇİ ÇALIŞTIRILIYOR
Antep’te Organize Sanayi Bölgesi’nde (OSB) bulunan bin 500 fabrikanın da neredeyse yarısı ‘özel izin’le çalışmayı sürdürüyor. Bu fabrikalar arasında halı, iplik, pantolon kumaşı, branda, kontrplak üreten fabrikalar da var. DİSK Tekstil Antep Bölge Temsilcisi Mehmet Türkmen, üretime devam eden fabrikaların çoğunun aslında genelgede yer alan istisna kapsamında olmadığını, ama bir şekilde kılıfına uydurarak valilik ve OSB yönetiminden izin aldığını söyledi.
Geçen hafta sonu uygulanan yasakta da Antep’teki pek çok fabrikanın özel izin alarak çalıştığını hatırlatan Türkmen, “Geçen haftaki yasakta, genelgede olmamasına rağmen plastik, ambalaj, çuval, çikolata fabrikalarına Antep’te özel izin verdiler. ‘Biz gıda için de poşet üretiyoruz’ gibi bahanelerle izin aldılar; ancak bu fabrikalar arasında kömür çuvalı üreten bile vardı. Bu hafta genelgedeki istisnalar kapsamına ambalaj, poşet üreten fabrikalar da girdi. Ancak bu kez de son genelgede olmayan halı, iplik, kumaş fabrikaları özel izin aldı. Bade Halı, Koza Halı, pantolon kumaşı üreten Burteks, bunların hepsi çalışıyor” dedi.
BAHANELERİ İHRACAT İÇİN SİPARİŞ YETİŞTİRMEK
OSB yönetimini aradığını ve bu konuda bilgi istediğini belirten Türkmen, “İhracat için acil sipariş yetiştirmesi gerekenlere izin verdiklerini, bunun genelge kapsamında olduğunu söylüyorlar; ama bu doğru değil. Genelgede yalnızca ihracat için taşımacılık ve lojistik işi yapan firmalar istisna kapsamında yer alıyor. Yoksa Antep’te zaten tüm firmalar ihracat yapıyor. Valilik ve OSB yönetimi keyfi biçimde genelgedeki istisna kapsamını genişletiyor” diye konuştu.
YASAK VARKEN SABAHA KADAR MESAİ!
Türkmen’in verdiği bilgilere göre, Antep’teki keyfi uygulamalar bunlarla da sınırlı değil. OSB’de yer alan tüm fabrikaların sokağa çıkma yasağının başladığı gece boyunca, sabah 8’e kadar işçileri çalıştırmasına izin verildi. Hafta sonu çalışmayan fabrikalarda ise yasaya aykırı olmasına rağmen, işçilerin ya ücreti kesildi ya da çalışmadıkları süre senelik izinlerinden düşüldü. Bu hukuksuz uygulamaya imza atan firmalar arasında Sanko Holding ve Merinos gibi tanınmış firmalar da var. Türkmen, “Bu yasağın ne kadar işe yaradığı ayrı bir tartışma konusu; ancak yasağın uygulanma biçimi bile iktidarın, sermayenin sömürü çarkının dönmesine, işçilerin ve halkın sağlığından daha fazla değer verdiğini açıkça gösteriyor” ifadelerini kullandı.
***
Tersaneye bile izin verdiler
İstanbul Tuzla’daki Sedef Tersanesi de hafta sonu işçileri çalıştırabilmek için özel izin aldı. Tuzla İlçe Kaymakamlığı’na başvuran Sedef Gemi İnşaatı AŞ, “Tuzla ve Orhanlı tesislerinde yurt dışına ihraç edilmek üzere taahhütte bulunulmuş ticari gemilerin inşasına devam edilebilmesi ve sözleşmelerde yer alan sürelerde teslim edilebilmesi” için kendilerine hafta sonu çalışma izni verilmesini istedi. Tuzla Kaymakamlığı da firmanın bu talebini kabul etti. Tüm Çalışanlar için Sağlık Platformu, “Sedef Tersanesi’nde cinayet işleniyor!” diyerek duruma tepki gösterdi. Platform, birçok tersane patronunun aynı şekilde izin aldığı bilgisini de paylaştı.