Son çırpınışlar

POLİTİKA SERVİSİ

Yılın son günlerindeki dış politik hareketlilik dikkat çekici. Uzun bir süre her alanda yalnızlaşan Ankara’nın içeride yaşanan sıkışmaya paralel yeni açılımlara yönelme isteği gözlerden kaçmıyor. Libya'da savaş planları tartışılırken İsrail’e karşı uzun süreli gerilimin ardından el altından da olsa normalleşme hamleleri görülüyor. Rusya ile bıçak sırtındaki ilişkiler hassas terazide götürülmeye çalışılıyor. Doğu Akdeniz’de devam eden gerilim, AB’nin Türkiye’ye karşı tutumu ile ABD’nin S-400 yaptırımları Ankara’yı farklı manevralara yöneltiyor.

İSRAİL İLE ‘KAYITDIŞI’ NORMALLEŞME

‘One minute’ krizinden bu yana, on yılı aşkın bir süredir İsrail ile durma noktasına gelen ilişkiler yeniden tesis edilmek üzere. Türkiye'nin İsrail ile istihbari ilişkilerinin devam ettiğini belirten Erdoğan’ın geçen haftaki "En tepedeki kişilerle sıkıntı yaşıyoruz. En tepedeki ile sıkıntılar olmasa ilişkiler çok farklı olabilirdi" çıkışı ilk sinyal olarak yorumlandı. Azeri lider İlham Aliyev’in normalleşme için arabuluculuk yaptığı ifade edilirken Erdoğan'ın bu fikre olumlu yanıt verdiği belirtildi. Tel Aviv’e atanması beklenen büyükelçinin de SETA’dan Ufuk Ulutaş olduğu iddia edildi.

SOÇİ’DE RUSYA İLE DENGE ARAYIŞI

Rusya ile birçok alanda işbirliği içinde olunsa da Libya ve Suriye’deki farklı pozisyonlar nedeniyle ilişkiler oldukça kırılgan. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, dün Soçi’de Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ile bir araya geldi. Çavuşoğlu, "Bölgesel konularda sürdürdüğümüz istişareleri gelecek yıllarda da derinleştirerek sürdürmek istiyoruz. Birçok alanda çok yoğun bir işbirliğimiz var" dedi. Lavrov ise ABD’nin Türkiye’ye karşı yaptırım uygulama kararına istinaden, ‘hukuksuz yaptırımlara karşın Ankara ile askeri-teknik birliğini sürdüreceklerini’ söyledi.

AVRUPA BİRLİĞİ İLE KRİZ LONDRA'YLA ANLAŞMA

Doğu Akdeniz krizi nedeniyle Avrupa Birliği ile yaşanan gerilim nedeniyle Brüksel tarafından yaptırımlara maruz kalan Ankara ile Brexit ile AB’den ayrılan İngiltere arasında serbest ticaret anlaşması imzalandı. Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan "Serbest Ticaret Anlaşması, önümüzdeki dönemde Türkiye ve Birleşik Krallık arasındaki ticaretimizin gelişiminin en büyük teminatı olacak" iddiasında bulundu. Pekcan, Gümrük Birliği'nin 25 yılda getirdiği kazanımları korurken ilişkilerimizi daha da derinleştirme yönünde ilk adımı atıyoruz" ifadelerini kullandı.

ÇİN İLE ‘İADE ANLAŞMASI’

Türkiye ile Çin arasında 13 Mayıs 2017'de imzalanan suçluların iadesine ilişkin anlaşma hafta sonunda Çin Parlamentosu tarafından onaylandı. 12 Nisan 2019'da Erdoğan imzasıyla Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı'na gönderilen anlaşmadan tedirginlik duyan Uygurlar, kendilerinin iade edileceğini iddia ederek Meclis’ten geçmemesini talep ediyor. Son dönemlerde Pekin ile yakın ilişkiler geliştiren Ankara’nın Çin’in baskısıyla anlaşmaya onay vereceği belirtiliyor. Türkiye'de yaşayan Uygurlar bu anlaşmanın kanunlaşma ihtimali nedeniyle tedirgin.

LİBYA’DA SAVAŞ PLANLARI

Libya’da çatışan tarafların 23 Ekim’de imzaladığı kalıcı ateşkes anlaşmasına göre “tüm paralı askerlerin ve yabancı savaşçıların” en geç üç ay içinde Libya’yı terk etmesi gerekiyor. Ankara anlaşmanın kendisini bağlamadığını ifade etse de, “yabancı asker” sorunu Türkiye’yi de bağlıyor. Sürenin dolmasına az bir zaman kaldı. Ateşkes anlaşmasına mesafeli olan Ankara, asker çekme gibi bir yönelim içinde olmadığı gibi 22 Aralık’ta Libya tezkeresini 18 ay daha uzattı. Cumartesi günü Genelkurmay Başkanı Yaşar Güler ve kuvvet komutanlarıyla Trablus’a giden Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın Ulusal Mutabakat Hükümeti’ne Sirte ve Cufra’nın alınması için taktikler verdiği iddia edildi.

SURİYE’DE TAHTEREVALLİ

En önemli dış krizlerden olan Suriye’de ciddi bir çıkmaza girilmek üzere. Rusya ve ABD ile birlikte aynı anda iş tutulması sonrasında yaşanan sıkıntılar İdlib’deki TSK kontrol merkezlerinin birer birer boşaltılmasıyla yeni bir aşamaya girmek üzere. Her iki küresel aktörün Ankara’nın “kırmızı çizgi” olarak ilan ettiği Kürt gruplarıyla yaptığı işbirliği Moskova ve Washington’la ilişkileri hassas teraziye oturtuyor. Her iki büyük aktörü idare etme çabasındaki Ankara’nın manevra alanı giderek daralacak gibi.

DOĞU AKDENİZ KRİZİNDE SÖRF

Doğu Akdeniz’deki hidrokarbon paylaşım kavgası şiddetlenirken denkleme son anda dahil olmaya çalışan Ankara’yı zorlu bir süreç bekliyor. Akdeniz Havzası’na kıyıdaş ülkelerin tamamına yakınıyla sorunlar yaşayan Ankara, aynı zamanda ABD ve Avrupa Birliği’nin de radarında. Avrupa Birliği’nin ilk yaptırım paketinin daha da sertleşmesi bekleniyor.