Sonucu belli seçim

DIŞ HABERLER SERVİSİ

İran hangi adayın kazanacağının neredeyse kesin olduğu bir seçime gidiyor bugün. İki görev dönemi sonrasında yeniden seçim yarışında yer alamayan Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin yerine dört yıl görevi sürdürecek ismin İran Yargı Erki Başkanı İbrahim Reisi olması bekleniyor. İran'ın resmi yayını Press TV'nin açıkladığı seçim anketine göre, Reisi'ye destek yüzde 57,3. Seçimin tek reformist adayı kabul edilen Himmet Abdulnasır'a destek ise yüzde 2,8. Reisi'ye karşı en güçlü aday muhafazakar Muhsin Rızai'nin oy oranı ise ankete göre yüzde 5.8. İran'da yapılan son anketler de seçime katılımın rekor düzeyde düşük olacağına işaret etti. Hükümete yakın araştırma organı Ispa yaptığı ankete göre, seçime tahmini katılım oranının yüzde 36'ya düştüğünü ortaya koydu.

ABD'NİN KARA LİSTESİNDE

Muhafazakar güçlü aday Reisi, Tahran'ın Washington'la yeni nükleer anlaşmaya yakınlaştığı bir dönemde ABD yaptırımlarının listesinde olan bir isim. Reformistler tarafından İran'da basın kuruluşlarına baskı uygulamakla suçlanan Reisi, 2019 Kasım'da petrol fiyatlarındaki artışla başlayan ekonomik kriz karşıtı protestolara katılan yüzlerce protestocunun tutuklanmasıyla da ilişkili gösteriliyor. Reisi ise baskıcı tutumuna yönelik yapılan tüm bu eleştirilere karşı Covid-19 salgınından ötürü cezaevlerinden onbinlerce mahkumun serbest bırakıldığını savunuyor. Aynı zamanda İran-Irak savaşını müteakiben 1988 yılında yönetim karşıtlarına yönelik idam kararlarında imzası bulunan Reisi dört yıl önce yapılan seçimlerde oyların yüzde 38'ini almıştı. Bu ay başında İran'da canlı bir televizyon programında yaptığı konuşmada Reisi ülkedeki ekonomik krize dikkat çekmiş ve yolsuzlukla mücadele sözü vermişti. Reisi'nin kazanmasına kesin gözüyle bakılan seçim sonrası 290 koltuktan oluşan ve muhafazakarların kontrolündeki Meclis'te de değişiklikler bekleniyor.

DÜŞÜK PROFİLLİ ADAYLAR

Seçimlerde yer alan diğer adaylar eski Devrim Muhafızları Komutanı muhafazakar Muhsin Rızai, yarıştaki tek reformist aday olan ve Merkez Bankası Başkanlığı görevi yapan Abdulnasır Himmeti ile milletvekili Emir Hüseyin Kadızade Haşimi. Seçimlerde yarışacak adayları belirleyen Anayasayı Koruyucular Konseyi (AKK) adaylık başvurusu yapan onlarca önemli siyasi profilden yalnızca 7'sinin başvurusunu onaylarken, bu isimlerden sadece ikisi reform yanlısıydı ve ikisi de düşük profilde isimlerdi. Seçime günler kala üç aday da yarıştan çekilme kararı aldı. Reform yanlısı eski cumhurbaşkanı yardımcısı Muhsin Mihralizade, Himmeti lehine yarıştan çekildi. Ardından muhafazakâr aday Ali Rıza Zakani ile Nükleer Başmüzakereci Said Celili, Reisi lehine adaylıktan çekildi. Eski İran Meclis Başkanı ve nükleer anlaşmanın mimarlarından Ali Laricani adaylığı kabul edilmemesine rağmen seçimlerde oy vereceğini açıklarken adaylık başvurusu reddedilen eski Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad boykot çağrısı yaptı.

HAMANEY'DEN ÇAĞRI

İran dini lideri Ali Hamaney ise ABD, İngiltere ve onların kontrolünde hareket eden basının, İran'daki seçimlerin meşruiyetinin sorgulanması için yoğun propaganda yürüttüğünü öne sürdü. Hamaney, dün yaptığı açıklamada, "Halkın yapacağı büyük eylem seçimlere katılım ve kullanacakları oydur. Halk seçimlere katılacak ve rejime onur verecekler. Cumhur olmazsa İslam Cumhuriyeti olmaz. Halkın şikayet etmeye hakkı vardır fakat sandığa küsmek sorunları çözmez" diye konuştu.

***

Reformistler hileli seçim olduğunu düşünüyor

Ortadoğu basını İran seçimlerini değerlendirid. Middle East Eye’da “İran seçimleri: Muhafazakar bir başkan Tahran’ın bölgesel ve nükleer sorunlarını çözebilir mi?” başlıklı yazıda, “Muhafazakar bir yönetim, reformist veya ılımlı muadilinden birkaç yönden farklı olacaktır, bu da nükleer anlaşmanın geleceği ve İran’ın komşu ülkelerle ve hatta Batı ile ilişkileri hakkında makul tahminlerde bulunmamıza izin verecektir. Bir sonraki cumhurbaşkanı muhtemelen İran’daki güç merkezleriyle benzer inançları paylaşacağından, daha fazla karar alma özerkliğine sahip olacak ve kilit bakanları dini liderin ideallerine ‘tehdit’ olarak görülmeyen birleşik bir hükümet kuracak” yorumu yapıldı. Al Monitor’da “İran’daki reformistler, katılım veya seçimleri boykot etme arasında zor bir seçimle karşı karşıya” başlıklı yazıda ise “Reformistler muhafazakarların hileli bir seçime hazırlandıklarına inanıyorlar ve yaygın diskalifiyelerin, İbrahim Raisi’nin zaferine zemin hazırladığını düşünüyorlar” görüşü yer aldı.