Sosyal güvenlikte temel parametreler

•••

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun ilişkin hükümleri yürürlüğe girdi. Tebliğler de Resmi Gazete’de yayımlandı. Bir rehber olacağı düşüncesiyle bunları özet olarak sizinle paylaşıyorum.

KİMLER HİZMET BORÇLANMASI YAPABİLECEK?

1-) Ücretsiz doğum ya da analık izni süreleriyle sigortalı kadının, ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başladığı tarihten sonra iki defaya özgü olmak üzere doğum tarihinden itibaren geçen iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla hizmet akdine dayanarak işyerinde çalışmaması ve çocuğunun yaşaması koşuluyla talepte bulunulan süreler,

2-) Er veya erbaş olarak silah altında veya yedek subay okulunda geçen süreler,

3-) Kamuda çalışanların, personel mevzuatlarına göre aylıksız izinde geçen süreleri,

4-) Sigortalı olmaksızın doktora öğreniminde veya tıpta uzmanlık için, yurtiçinde veya yurtdışında geçirdikleri normal doktora veya uzmanlık öğreniminde geçen süreler,

5-) Sigortalı olmaksızın avukatlık stajını yapanların normal stajda geçen süreleri,

6-) Kamuda sigortalıyken herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınanlardan bu suçtan dolayı beraat edenlerin tutuklulukta veya gözaltında geçen süreleri,

7-) Grev ve lokavtta geçen süreler,

8-) Hekimlerin fahri asistanlıkta geçen süreleri,

9-) Seçim kanunları gereğince görevlerinden istifa edenlerin, istifa ettikleri tarihle seçimin yapıldığı tarihi izleyen ay başına kadar açıkta geçirdikleri süreler.

Hizmet borçlanmalarında, 5510 sayılı Kanun veya mülga kanunlara göre tescil edilmiş olmak yeterli sayılacak, sigortalının kendisi tarafından yapılan başvurularda borçlanma talep tarihinde, hak sahiplerince yapılan başvurularda ise sigortalının ölüm tarihinde fiilen sigortalı olma şartı aranmayacak.

KİMLER İSTEĞE BAĞLI SİGORTALI OLABİLECEK?

İsteğe bağlı sigortalı olabilmek için uluslararası sosyal güvenlik sözleşmelerinden doğan haklar saklı kalmak kaydıyla, Türkiye’de yasal olarak ikamet edenlerle Türkiye’de ikamet etmekteyken sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde bulunan Türk vatandaşları yararlanabilecek. Bu uygulamadan yararlanabilmek için 18 yaşını doldurmuş olma, yasaya tabi zorunlu sigortalı olmayı gerektirecek şekilde çalışmama veya bir hizmet akdiyle sigortalı olarak çalışmakla birlikte, ay içinde 30 günden az çalışmak ya da tam gün çalışmama, kendi sigortalılığı nedeniyle aylık bağlanmamış olma koşulları aranacak.

YEŞİL KART KİMLERE VERİLECEK?

Harcamaları, taşınır ve taşınmazları ile bunlardan doğan hakları da dikkate alınarak, Kurumca belirlenecek test yöntemleri ve veriler kullanılarak tespit edilecek aile içindeki geliri kişi başına düşen aylık tutarı asgari ücretin üçte birinden az olan yurttaşlar, genel sağlık sigortalısı sayılacakları öngörüldü. Ancak Yasa’nın geçici 12. maddesi uyarınca, 1/10/2008 tarihinden itibaren iki yıllık süre içinde söz konusu hüküm uygulanmayacak. Söz konusu madde gereğince, 3816 sayılı Kanun hükümlerine göre yeşil kart talebinde bulunan ve yeşil kart veren birimlerce anılan kanun hükümlerine göre yeşil kart verilmesi uygun görülmeyen kişilerden, tespit edilen aile içindeki kişi başına düşen gelir payının aylık tutarı; asgari ücretin üçte birinden asgari ücrete kadar olduğu tespit edilenler, yeni Kanunun 82. maddesine göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının 30 günlük tutarının üçte biri esas alınarak tescil edilecek. Söz konusu gelir payı tutarı, asgari ücretten asgari ücretin iki katına kadar olduğu tespit edilenler, prime esas günlük kazanç alt sınırının 30 günlük tutarı, asgari ücretin iki katından fazla olduğu tespit edilenler, prime esas günlük kazanç alt sınırının 30 günlük tutarının iki katı prime esas kazanç tutarı olarak esas alınıp tescilleri yapılacak.

NOT: Değerli Okurlarım! Sorularınızı mümkün olduğunca bu köşede cevaplamaya çalışıyorum. Sorularınızı cihangiral

pay@mynet.com e-mail adresine, gazetemizin 0212 249 8843 numaralı faksına veya “Kemeraltı Cad. No:1-3 Kat:4 Karaköy-İST.” adresine gönderebilirsiniz. Sorularınızın açık, anlaşılır ve ayrıntıları içermesi doğru cevabı almanız açısından önemlidir.