Srebrenitsa Katliamı’nda Hollanda askeri suçlu
Yugoslavya İç Savaşı sırasında en kitlesel ölümlerin gerçekleştiği Srebrenitsa’da 8 binden fazla Boşnak katledilmişti. Hollanda’nın bunların 300’ünün katlinden sorumlu olduğu ileri sürülüyordu
Hollanda Yüksek Mahkemesi, Yugoslavya İç Savaşı’nda en kitlesel ölümlerin yaşandığı Srebrenista’da 1995 yılında yaklaşık 300 Boşnak erkeğin öldürülmesinden Hollanda’nın kısmen sorumlu olduğuna hükmetti. Mahkeme yasadışı hareket ettiğini açıkladığı Hollanda askerlerini de suçlu buldu.
Mahkeme tarafından yapılan açıklamada, Srebrenitsa’daki katliamda hayatını kaybedenlerden yaklaşık 300 kişinin ölümünden doğrudan Hollanda hükümetinin sorumlu olduğu ifadeleri yer aldı. Kararda, Lahey Temyiz Mahkemesi tarafından 2014 yılında verilen karar atıfta bulunuldu. Kararda, Potocari köyündeki Hollandalı birliklerden sığınma isteyen Müslümanların, Hollandalı birlikler tarafından kamptan çıkarılmalarının, ölümlerine yol açtığı yönündeki kararı onayladı.
Mahkeme, Hollanda’nın 300 Boşnak için tazminatın yüzde 30’unu karşılaması gerektiğini ifade etti. Tazminat davası ise ileriki bir tarihte gerçekleştirilecek.
Karar, BM Barış Gücü görevlilerinin yargılanmasına karşı dokunulmazlıklarının olması göz önünde bulundurulduğunda da emsal teşkil ediyor.
Ne olmuştu?
Srebrenitsa’da yaşananlar, “2. Dünya Savaşı’ndan sonra Avrupa’daki en büyük katliam” olarak nitelendiriliyor. Birleşmiş Milletler, 1993 yılında Srebrenitsa’yı Boşnaklar için “güvenli bölge” ilan etti. Bosnalı Sırpların iki yıl süren kuşatması sonrası Temmuz 1995’te Srebrenitsa düştü.
Binlerce Boşnak erkek, kadın ve çocuk, Srebrenitsa’nın hemen dışındaki Potocari’de bulunan Hollandalı askerlerin denetimindeki BM Barışgücü karargâhına sığındı. Hollandalı askerler karargâha sığınanlara burada güvende olacaklarını söyledi. Ancak askerler Bosnalı Sırp güçlerin kampı kuşatması üzerine binlerce Boşnağı Sırplara teslim etti. Sırp güçler karargâha sığınanlar arasından ayırdıkları 300 erkeği kamyonlarla götürerek katletti. Kadın ve çocuklar da Bosna’nın diğer kesimlerine götürüldü. Srebrenitsa’da 8 binden fazla Müslüman katledildi.
Birleşmiş Milletler’in (BM) başlıca yargı organı olan Lahey’deki Uluslararası Adalet Divanı 2007 tarihli kararında Srebrenitsa’da yaşananların “soykırım” olduğuna ancak sorumlusunun Sırbistan olmadığına hükmetmişti.
Ancak Rusya 2015’te BM Güvenlik Konseyi’ne sunulan ve kasabada yaşananları “soykırım” olarak nitelendiren bir karar tasarısını veto etmişti. Hollanda’da bir mahkeme ise 3 yıl önce, kasabada 300 Boşnak’ın öldürülmesinden Hollandalı BM askerlerinin doğrudan sorumlu olduğuna hükmetti.
Lahey kentinde görülen davada kararı okuyan Yargıç Larissa Alwin, Hollandalı BM Barışgücü askerlerinin kontrolleri altındaki kamptan götürülen erkeklerin öldürüleceğini bilmesi gerektiğini, çünkü o dönemde de Sırpların savaş suçları işlediğine dair kanıtlar bulunduğunu vurgulamıştı.
Alwin, “Hollandalı BM Barışgücü askerleri bu erkeklerin karargâhtan götürülmesinde işbirliği yaparak yasalara aykırı davranmışlardır” demişti.