Suçlu bulunursa gerilim de biter
Irak’ta gerçekleştirilen bombalı saldırıya yönelik tepkiler artıyor. AB ve BM’den de dün saldırıya sert bir dille kınama geldi. Uzmanlar “Türkiye’ye yönelik protestoların sonlanması için sorumlular ortaya çıkarılmalı” diyor.
Umut SERDAROĞLU
Irak’ın kuzeyindeki Kürdistan Bölgesel Yönetimi’ndeki Dohuk bölgesinde yer alan Zaho’ya düzenlenen bombalı saldırıya ilişkin belirsizlik sürüyor. ABD’nin ardından şimdi de Birleşmiş Milletler (BM) ve Avrupa Birliği’nden (AB) kınama geldi. BM Genel Sekreter Sözcülüğü’nden yapılan açıklamada, "Genel Sekreter, dün Irak Kürdistan Bölgesi’nin Duhok Valiliğinin Zaho ilçesinde 8 sivilin öldüğü ve 23 kişinin de yaralandığı ölümcül topçu ateşini kınadı" denildi. Açıklamada, "hızlı ve kapsamlı bir soruşturma" çağrısı yapılırken Genel Sekreter Guterres’in saldırıda hayatını kaybedenlerin ailelerine taziyelerini ilettiği belirtildi. AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell’in ofisinden yapılan açıklamada ise saldırının uluslararası hukukun ihlali anlamına geldiği ifade edildi. Aynı zamanda AB’nin Irak halkıyla dayanışma içinde olduğu da açıklamada yer aldı.
Diğer taraftan hem Irak hem de bölge halkı tarafından tepkiler de artarak devam ediyor. Bölgeyi yakından takip eden gazeteci Azad Altun ve Iraklı gazeteci-akademisyen Yadgar İsmail, Irak yetkilileri ve bölge halkı tarafından gerçekleştirilen protestoları BirGün’e aktardı.
ÇOK BÜYÜK TEPKİLER VAR
Gazeteci Azad Altun, “Bölgede uzun bir zamandır Türkiye’ye dönük bir terör saldırısı yoktu. Buraya ortalama günde 180 otobüs turist geliyor. Turistler çoğunlukla Irak’ın diğer bölgelerinden gelen Arap vatandaşlar. Ancak bombalamadan sonra 160’a yakın otobüs firması bölgeye seferleri belirsiz bir tarihe kadar iptal etti. Saldırının, sadece turizmle geçinen güvenli ve istikrarlı bu bölgenin imajını zedelemeye yönelik bir hareket olduğu da konuşulanlar arasında” dedi.
Zaho’daki yaşanan son saldırının ardından Türkiye’ye yönelik tepkilerin hiç olmadığı kadar arttığını aktaran Altun, “Irak Başbakanı Kazımi saldırıdan Türkiye’nin sorumlu olduğunu ve Irak’ın toprak bütünlüğüne karşı uluslararası bir hak ihlali olduğunu söylüyor. Aynı zamanda Irak Dışişleri Bakanı tarafından gerçekleştirilen incelemeler sonucunda Türkiye’nin saldırıyı gerçekleştirdiğine dair kanaate vardıklarını söylüyor. Kürdistan Hükümeti Başbakanı Mesrur Barzani de Türkiye tarafından top atışlarının yapıldığına dair açıklamalarda bulundu” diye belirtti.
Gazeteci Azad Altun
Altun, “Bağdat başta olmak üzere birçok kentte ciddi tepkiler, protestolar var. Halk sokağa dökülmüş durumda. Türkiye ile olan ekonomik anlaşmaların askıya alınmasını talep ediyorlar. Aynı zamanda Parlamento Kazımi’nin öncülüğünde toplanıyor. Burada Türkiye ile olan ilişkilerin geleceği tartışılacak. BM Güvenlik Konseyi’ne saldırıya yönelik başvuru da alınacak kararlardan biri olacak” dedi.
BİR AN ÖNCE TESPİT EDİLMELİ
Türkiye ve Irak arasındaki ticaretin de tehlikeye girebileceğini aktaran Altun, “Zaho ile Silopi neredeyse sınır komşusu. Burası Türkiye ve Kürdistan arasında en önemli stratejik noktalardan bir tanesi. Dolayısıyla Irak ile yılda yaklaşık 20 milyar dolar bir ticaret hacmi var. Bunun neredeyse 13,5 milyar doları Kürdistan Bölgesine ait. Bu nedenler PKK gerekçe gösterilerek yapılan saldırıların devam etmesi sonucunda artan tepkiler nedeniyle bu ilişkilerin zarara uğrayabileceğini ifade etmek lazım. Çünkü bölgede Türkiye’ye karşı tepkiler giderek artmaya başladı” dedi.
Türkiye Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamalara değinen Altun, “Her türlü incelemenin yapılacağına değinildi. Türkiye tarafından saldırının nereden yapıldığı, top atışının kim tarafından yapıldığını tespit etmek zor değil. Tartışmaların daha da büyümemesi için bunun bir an önce açıklanması gerekiyor” ifadelerini kullandı.
DİPLOMATİK ÇÖZÜM GERÇEKLEŞTİRİLMELİ
Yadgar İsmail faillerin bir an önce bulunmasının önemine vurgu yaparak, “Çok fazla kafa karışıklığı var. Askeri uzmanlar ve gerekirse uluslararası organizasyonlar tarafından gelişmiş bir soruşturma yapılması gerekiyor. Böyle saldırılarda bir taraf, diğer tarafı suçlar. Kürdistan Bölgesel Yönetimi belirli bir araştırma sonucunda somut deliller bulduğunu belirtiyor. Özellikle Arap Iraklılar tedirgin durumda. Daha önceki çatışmalarda böyle bir tedirginlik durumu yaşanmamıştı. Bunun sebebi saldırıda bu sefer Irak’ın Arap bölgesinden kişilerin yaşamını yitirmiş olması” dedi. Irak’ta benzeri görülmemiş bir kızgınlık olduğunu aktaran İsmail, belirsizlik devam ettiği sürece bu kızgınlığın artarak devam edeceğini sözlerine ekledi.
Yadgar İsmail
Ekonomik ilişkilerin askıya alınmasına kadar tartışmaların büyümeyeceğini düşündüğünü aktaran İsmail, “Umarım iki taraf da oturup, modern ve medeni bir şekilde sorunları çözebilirler. Ancak Irak’ta hükümetin kurulmasının ertelenmesi gibi sıkıntılı bir süreç yaşanıyor. Ekonomik ilişkilerin bitirilmesini talep eden partiler var. Diğer taraftan baktığımızda ise Kürdistan Bölgesel Yönetimi ve burada bulunan halk ise ekonomik ilişkileri kesmek yerine diplomatik, politik çözümler yaratılmasını istiyor.
Irak Hükümeti’nin, Türkiye tarafından gerçekleştirilen harekâtın bitirilmesini istediğini söyleyen İsmail, “Baktığımızda Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nde yaşayan halk da PKK’nın buralardan çekilmesini istiyor. Bunları dile getiriyor. Çatışmaların bitmesini istiyorlar. Bu yüzden daha önce de dediğim gibi daha farklı bir iletişim, müzakerelere kapıların kapatılmaması gerekiyor” ifadelerini kullandı.