Suyumuz bitiyor siyanür verelim!
Koza Altın şimdi de Murat Nehri’ne göz dikti. 657 futbol sahası büyüklüğündeki alanda maden açacak olan şirket nehri adeta kuşatacak. Zehir havuzlarında başta siyanür olmak üzere yüzlerce ton tehlikeli kimyasal kullanacak.
GÖKAY BAŞCAN
Ülkenin dört bir tarafında madenler ve siyanür havuzları olan Koza Altın, Ağrı Diyadin’de yeni bir proje için onay aldı. Koza Altın yaklaşık 657 futbol sahası büyüklüğündeki alanda altın-gümüş madeni, siyanür havuzu ve kırma eleme tesisi kuracak. Başta siyanür olmak üzere yüzlerce ton kimyasal madde kullanılacak projenin ortasından Murat Nehri geçiyor.
Yıllardır kuraklık tehlikesiyle boğuşan nehir şimdi de kirlilik tehdidi altında. Ayrıca şirket, 4 köyün ortasına kuracağı siyanür cehennemi için 2 milyar 620 milyon 800 bin TL harcayacak.
Koza Altın İşletmeleri, Ağrı’nın Diyadin ilçesi Mollakara köyünde 470 hektarlık alanda altın madeni çıkarmak ve işlemek için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na başvuruda bulundu. ÇED sürecinde, DSİ; proje sınırlarının Murat Nehri’ne denk geldiği için revize edilmesi gerektiğini belirtti. Şirket bunun üzerinde küçük bir değişikliğe giderek nehri, projenin ayrıldığı 3 ayrı ÇED alanının ortasından geçirdi. Nehrin etrafı adeta ÇED sınırları içerisinde kurulacak maden, kırma eleme tesisi ve siyanür havuzuyla kuşatılmış oldu. Nehrin uzaklığı ise madenin çıkarılacağı alana uzaklığı sadece 55 metre. Ayrıca patlatma yapılacak, yüzlerce ton kimyasal madde kullanılacak proje, Mutlu, Kotancı, Oğuluba ve Mollakara köylerinin ortasında yer alacak.
SİT ALANLARI BULUNUYOR
Büyük bir kısmı mera arazisi olan bölge ayrıca doğal sit ile sulak alanlara ve milli parklara da yakın. Kurulacak siyanür havuzlarının ve patlatma yapılacak proje alanın sadece 7,8 kilometre uzaklığında 1. derece doğal sit alanı olan Köprü Çermiği, ikinci derece doğal sit alanı olan Yılanlı Çermiği ve Davut Çermiği bulunuyor.
TOHUMLAR TOPLANACAK
Öte yandan proje alanında endemik bitki türleri yer alıyor. ÇED dosyasında yer alan bilgilere göre proje alanında bulunan 9 adet tehlike altında olan bitki türünün tohumları toplanarak Türkiye Tohum Gen Bankası’na teslim edilecek.
YÜZLERCE TON KİMYASAL
Sit alanlarının bulunduğu, Murat Nehri’nin geçtiği ve tehlike altında olan bitki türlerine ev sahipliği yapan bölgede 4 adet siyanür havuzu kurulacak. Yüklü, yüksüz, acil durum ve taşkın adı verilen havuzlarda yüzlerce ton tehlikeli kimyasal atık bulunacak. Madende, yılda 2 bin 455 ton sodyum siyanür, halk arasında kostik olarak bilinen sodyum hidroksit de 1043 ton kullanılacak. Yine tuz ruhu olarak adlandırılan, diğer kimyasallar gibi canlı yaşamını tehdit hidroklorik asit yılda 134,6 ton kullanılacak.
***
Altın Koza’nın tahribatına dur diyen kimse yok
AKP’nin 15 Temmuz’dan sonra satmadığı nadir şirketlerden olan Koza Altın’ın projeleri hız kesmiyor. Koza Altın İşletmeleri’nin sahibi, FETÖ’den hüküm giyen firari Akın İpek’in şirketine 2015 yılında kayyum atandı. İktidarın desteğiyle her geçen gün büyüyen Koza Altın, 2022 yılında 4,1 milyar TL net kâr sağladı. Şirketin, önceki sene kârı 3 milyar TL olarak açıklanmıştı.
Şirket 2022’den bu yana 55 maden projesi için başvuru yaptı. 11 projesi onaylanan şirketin, reddedilen projesi bulunmuyor. Bakanlık sadece 3 projesi için ise ÇED gereklidir kararı verdi.