Taraflar masaya oturdu: Yılda 4 kere belirlenmeli
Doğrudan 7 milyon işçiyi, dolaylı olarak tüm yurttaşları ilgilendiren asgari ücret görüşmelerine başlandı. Çerkezoğlu “Yılda 4 kez güncellenmeli” dedi.
Ekonomi Servisi
Milyonlarca emekçiyi ilgilendiren yeni asgari ücret rakamının belirlemesine yönelik süreç "tek zam", "hedef enflasyona göre zam" tartışmalarının gölgesinde resmen başladı. DİSK Genel Başkanı Arzi Çerkezoğlu, enflasyon tek haneli rakamlara düşürülünceye kadar asgari ücretin yılda 4 kez güncellenmesi gerektiğini söyledi. Asgari ücretin ortalama ücrete dönüştüğü Türkiye'de, 10 işçiden 6'sı açlık sınırının altında bir ücretle yaşamını sürdürmeye çalışıyor.
Asgari ücret için milyonlarca çalışanın merakla beklediği görüşmeler dün başladı. Hükümet tarafı, işçi ve işveren heyetiyle Ankara'da bir araya geldi. Taraflar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan'ın başkanlığında toplandı. Toplantıya işveren heyeti adına TİSK Başkanı Özgür Burak Akkol ve işçi heyeti adına ise Türk-İş Genel Başkan Yardımcısı Ramazan Ağar katıldı. Toplantı öncesi açıklama yapan Bakan Işıkhan, "Kimseyi mağdur etmeyecek en makul nokta belirlenecek" dedi. TİSK Başkanı Akkol ise "Yaşam maliyetlerindeki artışa karşı tüm çalışanlarımızın gelirlerinin korunması önemli. Vergi dilimi düzenlemesini önemsiyoruz" ifadelerini kullandı.
RAKAM KONUŞULMADI
Türk-İş adına toplantıya katılan Ramazan Ağar ise "Asgari ücret bir pazarlık ücreti değildir. Beklentimiz, işçiye karşı yükümlülüklerin yerine getirilmesidir. Refahı adil paylaşmanın gereği yapılmalıdır" dedi. Yaklaşık bir saat süren toplantının ardından gazetecilerin sorularını yanıtlayan Ağar, "Bugünkü toplantılarımızda herhangi bir ücret konusu görüşülmedi. TÜRK-İŞ olarak ücret söyleme şansımız yok ücret söylersek bağlanır kalırız. İşveren tarafından ücret gelecek ki değerlendirme yapacağız. Şu an ücret söylemenin anlamı yok" dedi. Ağar, ikinci toplantının 18 Aralık Pazartesi saat 13.30'da yapılacağı açıklandı.
Hükümet, yüksek enflasyonun faturasını çalışanlara kesmekte ve 2024'te asgari ücrete tek zam yapmakta kararlı görünüyor. Bakanı Işıkhan, önceki gün yaptığı açıklamada "Tek zam olacak, çünkü yönetmeliğimizde de öyle" dedi. Ancak mevzuatta yılda tek zam yapılmasına dair herhangi bir ibare bulunmuyor.
SENARYOLAR
Asgari ücret, bir işçi için aylık brüt 13 bin 414 lira 50 kuruş, vergiler ve kesintiler düştüğünde net 11 bin 402 lira 32 kuruş olarak uygulanıyor. Görüşmelerde enflasyon kaybı telafi edilirse asgari ücret en az 15 bin 700 liraya çıkarılabilir. Refah payı verilmezse asgari ücretin, yılın ilk aylarında, açlık sınırının altına düşmesi yine kaçınılmaz olacak. Farklı senaryolara göre asgari ücret yüzde 40 artırılırsa 15 bin 963 TL, yüzde 45 artırılırsa 16 bin 533, yüzde 50 artırılırsa 17 bin 103 TL, yüzde 60 artırılırsa 18 bin 243 TL olacak.
∗∗∗
DİSK: ENFLASYON NEDENİYLE OLUŞAN KAYIPLAR GİDERİLMELİ
DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, enflasyon tek haneli rakamlara düşürülünceye kadar asgari ücretin yılda 4 kez güncellenmesi gerektiğini söyledi.
Çerkezoğlu, Edirne Saraçlar Caddesi'nde düzenlediği basın toplantısında İstanbul'dan Ankara'ya gerçekleştirdikleri "Gelirde adalet, vergide adalet" yürüyüşünü hatırlatarak başlattıkları mücadele sürecinin alanlarda ve meydanlarda devam edeceğini belirtti. Asgari ücret görüşmelerinin başladığını hatırlatan Çerkezoğlu, asgari ücrette ve tüm ücretlerde enflasyon nedeniyle oluşan kaybın giderilmesini istedi. Çerkezoğlu, bu yıl ilk kez rakam telaffuz etmediklerini, enflasyon tek haneli rakamlara düşürülünceye kadar asgari ücretin yılda 4 kez güncellenmesini istediklerini söyledi.
∗∗∗
10 İŞÇİDEN 6'SI AÇLIK SINIRI ALTINDA ÜCRET ALIYOR
DİSK-AR hazırladığı “Asgari Ücret Araştırması 2024” raporu asgari ücretin nasıl giderek ortalama ücret haline geldiğini ortaya koyuyor.
Zaman içinde asgari ücretin kapsamının daralması gerekirken AKP iktidarları döneminde asgari ücretli sayısının tersine arttığı gözlendi. Asgari ücret civarında ücret alanlar dahil edildiğinde 8,3 milyon işçi, asgari ücret civarı ve altında bir ücretle yaşamını sürdürmeye çalışıyor. Tüm ücretli çalışanların yüzde 81,9’u olan 17,8 milyon, asgari ücretin altı ile asgari ücretin 2 katı arasında bir ücretle yaşam mücadelesi veriyor. 21,7 milyon işçi ve memurun yalnızca yüzd e 18’i ise asgari ücretin 2 katından daha fazla bir gelir elde ediyor. 2005 yılında asgari ücret ortalama ücretin yüzde 46’sı iken 2021’de ortalama ücretin yüzde 60’ına yükseldi. Ortalama ücretler asgari ücretten daha az arttı ve giderek daha fazla işçi asgari ücrete yakın düzeylerde ücretlerle çalışmak zorunda kaldı. TÜRK-İŞ Kasım ayı araştırmasında 4 kişilik ailenin açlık sınırını 14 bin 25 lira olarak açıklamıştı. Bu da 10 işçiden 6’sının açlık sınırının altında bir ücret kazandığını gösteriyor.
DİSK-AR'ın asgari ücret araştırmasına göre 2013-2023 döneminde Türkiye'de asgari ücretin euro bazında yıllık ortalama değişimi yüzde 1,6 oldu. Böylelikle Türkiye AB ülkeleri arasında yıllık ortalama değişim bakımından son sırada yer aldı.
