Tarımda hasar devasa
Buğday, mercimek, kayısı gibi stratejik öneme sahip ürünler maliyetler ve mevsimsel koşullardan ciddi şekilde etkilendi. Çiftçiler sigortadan yararlanamadı, borçlar kapıya dayandı. Gıda krizi ise kapıda.
Haber Merkezi
Tarımda hem maliyetler hem de mevsimsel sorunlar nedeniyle kriz derinleşiyor. Ürünü dalında telef olan çiftçi borç batağına saplandı. İktidar çözüm üretmiyor. Gıda krizi ise kapıda.
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, mevsimsel sorunlar nedeniyle tarım üretimi yapılan illerde hasarın devasa boyutlara ulaştığını çiftçilerin ise borç batağına sürüklendiğini açıkladı. Trabzon’dan Mersin’e Manisa’dan Urfa’ya kadar çiftçinin ürününün tarlalarda telef olduğunu aktaran Bayraktar üreticilerin borçlarının ertelenmesi gerektiğini aktardı. En büyük hasar ise kayısı üretiminin yapıldığı Malatya’da.
BUĞDAY VE MERCİMEKTE ÖNEMLİ KAYIP YAŞANACAK
TZOB Başkanı Bayraktar üreticilerin Ziraat Bankası, özel bankalar ve Tarım Kredi kooperatiflerine olan borçlarının ertelenmesi gerektiğini söyledi. Güneydoğu Bölgesi’ndeki kuraklığa işaret eden Bayraktar, böyle devam etmesi durumunda bölgede yetiştirilen buğday, arpa, kırmızı mercimek gibi ürünlerde önemli kayıp yaşanacağına dikkat çekti.
Malatya’yı vuran zirai dona dikkat çeken Bayraktar, şöyle konuştu: "Dünya Gıda Örgütü (FAO) verilerine göre, Türkiye 2020 yılında dünya kayısı üretiminin yüzde 24,4’ünü, ihracatının ise yüzde 57’sini gerçekleştirerek ilk sırada yer aldı. Türkiye, 2021 yılında kuru ve taze kayısı ihracat ederek 409 milyon 42 bin dolar gelir elde etti. Malatya il genelinde, 13-14 Nisan’da zirai don olayı yaşandı. Malatya Ovası’nda 1.400 rakıma kadar olan alandaki kayısıyı ciddi oranda etkiledi.”
KAYISIDA HASAR YÜZDE 80 CIVARINDA
Bayraktar sözlerine şöyle devam etti: “Malatya Ziraat odalarımızdan aldığımız bilgilere göre, hasar oranı yüzde 80 civarındadır. Kayısı havzası olarak bilinen bölgede Malatya ile birlikte Elazığ’ın Baskil ilçesinde yüzde 70, Sivas’ın Gürün ilçesinde yüzde 60 ve Kahramanmaraş’ın Elbistan ilçesinde yüzde 80 civarında hasar vardır. Eldeki verilere göre bu yıl kayısı üreticimizin kaybı büyüktür. Toplamda 409 milyon dolar ihracat geliri elde eden ülkemiz, önemli bir kayıpla karşı karşıyadır.”
ÇİFTÇİ SİGORTADAN YARARLANAMADI
Yaşanan zirai don nedeniyle mevsimlik işçilerin de etkileneceğini aktaran Bayraktar “Prim desteğine rağmen ödenen sigorta bedelleri üreticilerimiz için yüksektir. Özellikle Covid-19 dönemi ve süren kriz ortamında gelirleri oldukça düşen üreticilerimiz, poliçe yaptıramadılar. Sigorta yaptıran üreticilerimizin sadece yüzde 6’sı don sigorta paketinden yararlandı” dedi.
Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün verilerine göre Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yağışlarda yüzde 26 azalma meydana geldiğine dikkat çeken Bayraktar, Urfa, Diyarbakır, Şırnak ve Mardin’in önemli ölçüde kuraklığın etkisinde kaldığını söyledi. Bayraktar, bu illere ek olarak Kütahya, Uşak, Iğdır, Hakkari, Kilis ve Batman’da da kuraklık riskinin bulunduğunu kaydetti. Kuraklığın Nisan ayının sonuna kadar devam etmesi halinde Güneydoğu’da yetiştirilen buğday, arpa, kırmızı mercimek gibi ürünlerde önemli kayıp yaşanmasına sebep olacağının altını çizen Bayraktar, kuraklıktan etkilenen bölgelerde sondaj kuyularıyla sulama yapmak isteyen üreticilerin bu defa da yüksek elektrik maliyetleriyle karşı karşıya kaldığına dikkat çekti.
Bayraktar, Türkiye’de "zirai dondan" etkilenen diğer illeri şöyle sıraladı:
Ordu, Giresun, Trabzon: Bu illerde gerçekleşen don hadisesi sonrasında, fındıkta yüzde 5 ile 15 arasında hasar gerçekleşti. TARSİM tarafından yapılan hasar tespiti sonuçlarından poliçelerin 3’te 2’sinde don hasarı oluşmadığı tespit edildi.
Mersin: Mersin’in Akdeniz ilçesinde 19 Mart gecesi meydana gelen don afetinde sert çekirdekli meyveler ve tüm sebzeler zarar gördü. Yaşanan don afeti nedeniyle şeftali, nektarin, elma, erik gibiürünlerde çiçeklenme olmadı. Örtü altında yetişen domates, biber, patlıcan, salatalık gibi sebzeler yandı. Limon bahçelerindeki genç limon ağaçları kurudu. Öte yandan meyve vermeyen ağaçlar üreticiler tarafından kesildi. Seralarda ise neredeyse domates ve biber kalmadı.
Manisa: Manisa Saruhanlı’da 15-16 Nisan tarihlerinde üzüm bağlarında 1500 dönümlük bir alanda don zararı görüldü. TARSİM bölgede hasar tespit çalışmalarına başladı.
Giresun: Giresun ve Keşap’ta kuvvetli esen lodos, fındık ağaçlarında yaprak ve meyve dökülmelerine yol açtı. Fırtına, seralara önemli ölçüde zarar verdi.
Manavgat’ta çıkan hortum za-rara yol açtı ve ürünler zarar gördü. Hortumda 10 sera zarar gördü.
Amasya: Amasya’da etkili olan fırtına sonrası Kızılca Köyü’ndeki seralarda ürünler zarar gördü.
Nevşehir: Nevşehir Ürgüp’te 50, Gülşehir’de 35 ve Avanos’ta 20 sera meydana gelen fırtına sonucu zarar gördü. Seralar teknik donanım sebebiyle sigortadan yararlanmadı."