Tasarruf kılıflı saat uygulaması
Tasarruf denilerek hayata geçirilen yaz saati uygulaması bu yıl da devam ediyor. Bilimsel bir dayanağın olmadığını belirten EMO İzmir Şube Başkanı Uğurlu, “Aydınlatmada harcanan enerjide artış var” diyor.
EKONOMİ SERVİSİ
Tüm dünya artan enerji fiyatları nedeniyle tedirgin. Enerjide dışa bağımlı olan Türkiye ise fiyat artışlarından en çok etkilenen ülkelerden birisi. Tasarruf denilerek kalıcı hale getirilen yaz saati uygulaması ise tasarrufu değil tüketimi artıyor.
Ülkede 2016 yılında alınan 8589 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla, 1972 yılından beri uygulanan yaz-kış saati ayrımından vazgeçildi. Dönemin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak uygulamaya geçerken “Ciddi tasarruf sağlayacağız” vaadinde bulunmuş, İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) tarafından hazırlanan bir raporun baz alındığını belirtmişti ancak rapor bugüne kadar kamuoyuyla paylaşılmadı.
Ülke nüfusunun büyük çoğunluğunun batıda yaşamasına rağmen saatler doğu meridyenine göre ayarlandı. Son 5 yıldır kış aylarında ülkenin doğusunda sabah 07.00’da gün aydınlanırken batısında 08.00’de anca güneş doğmuş oluyor.
Tasarruf gerekçesiyle kalıcı hale gelen uygulamada şimdiye kadar ciddi bir tasarruf söz konusu değil. Zira TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) uygulamanın yürürlüğe girdiği ilk yılla bir önceki yılın verilerini karşılaştırdığı rapor da tasarruf edilmediğini destekliyor. Buna göre Kasım 2015- Mart 2016 döneminde Türkiye’nin toplam elektrik tüketimi 111,9 milyar kilovat saatken, Kasım 2016- Mart 2017 döneminde 119 milyar kilovat saat oldu. Böylece kalıcı yaz saati uygulamasıyla birlikte elektrik tüketimi yüzde 6,3 arttı. Bunun fiyatlara yansıması da o dönemin fiyatlandırmasıyla beraber ilave 3 milyar lira olmuştu.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, son üç yılda mesken abonelerinin kullandığı elektrik yüzde 122 civarında zamlandı.
EMO İzmir Şube Başkanı Şebnem Seçkin Uğurlu da dünyada sürekli enerji fiyatlarının arttığını Türkiye’de ise sürekli zammın söz konusu olduğunu vurguladı.
Uğurlu BirGün’e yaptığı değerlendirmede “Kaldı ki zamlar gelmeden önce bile kalıcı yaz saati uygulamasının herhangi bir şekilde tasarrufla ilgisi olmadığını defalarca söylemiştik. Soğuk havalarda ısınma elektrik kaynaklı olduğu için, vatandaşlar daha yüksek fatura bedelleri ödüyor. Aynı zamanda aydınlatma konusunda da harcanan enerjide artış var” ifadelerini kullandı.
BİLİMSEL DAYANAK YOK
Yani bu uygulamada sürekli bir zarar olduğunu söyleyen Uğurlu, kalıcı yaz saati uygulamasındaki ısrarın hiçbir bilimsel dayanağı olmadığına dikkat çekti.
Uygulamanın güvenlik sorunu yarattığını da vurgulayan Uğurlu, “Tüm bunların dışında kalıcı yaz saati uygulaması birçok başka sorunu da beraberinde getiriyor. Çocuklar güvensiz saatlerde ve karanlık havalarda dışarı çıkmak zorunda kalıyor. Çalışan işçilerin birçoğu gün ışığını göremiyor bile” şeklinde konuştu.
Konu ile ilgili BBC Türkçe’ye konuşan Cambridge Üniversitesi’nden Dr. Sinan Küfeoğlu, “Bizim bulduğumuz kadarıyla böyle bir tasarruf söz konusu değil. Yaz saatinden kış saatine geçmemenin elektrik tüketimi üzerinden ölçülebilir bir etkisi olmamış” ifadelerini kullandı.
Küfeoğlu’nun Energy Reports dergisinde yayımlanan “Yaz Saati Uygulaması politikası ve enerji tüketimi” makalesinde de 2012-2020 yılları arasındaki 8 yıllık enerji tüketimi ve temel atmosferik veriler incelendi. Bilimsel veriler ışığında, Türkiye’de beş yıldır uygulanmakta olan kalıcı yaz saati ile enerji tasarrufu sağlanmadığı gibi, günlük yük eğrisinde sürekli bir ötelemeye de sebep olmadığı açıkça ortaya konuldu.
Türkiye’nin neden yaz saati uygulamasında ısrarcı olduğu ise bilinmiyor. Uygulama hem karanlıkta işe ve okula gidenler hem de siyasiler tarafından her yıl gündeme getiriliyor.
CHP Genel Sekreteri Selin Sayek Böke ve Tekirdağ Milletvekili Candan Yüceer konu ile ilgili Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez’in yanıtlaması istemiyle soru önergesi verdi.
Böke, “Uygulamanın kalıcı hale getirilmesinde, İstanbul Teknik Üniversitesi’nde 2016 yılında hazırlandığı söylenen fakat varlığı doğrulanamayan bir rapordan yararlandığı söylenilmişti” ifadelerini kullanırken Yüceer’in soru önergesinde Avrupa’nın geneliyle kışın yaklaşık 1 saat olan zaman farkımız 2 saate çıktığı hatırlatıldı.
Bakan Dönmez’e “Kalıcı yaz saati uygulamasından geri dönülmesi Bakanlığınızın gündeminde midir? Uygulama sayesinde enerji tasarrufu sağlanıp sağlanamadığı Bakanlığınız tarafından analiz edilmiş midir?” soruları yönetildi.