Terzi Fikri’nin ölüm yıl dönümünde 'Şu Fatsa’nın Yolları' belgeseline özel gösterim

1970‘li yıllarda Ordu’nun Fatsa ilçesinde yürütülen mücadeleyi anlatan “Şu Fatsa’nın Yolları” belgesel filmi, Fikri Sönmez’in 37’nci ölüm yıl dönümünde özel bir gösterimi yapılacak. Nurşen Bakır’ın yönetimindeki belgesele, yarın saat 20.00’de SOL Kültür TV’nin YouTube kanalı üzerinden ulaşılabilecek.

Belgeselin tanıtım metninde, şu ifadeler yer alıyor: “O dönemde ülkenin her yanını saran faşist saldırılar, cinayetler ve katliamlarla adeta bir iç savaş ortamının yaşandığı bir ortamda; küçük bir ilçede yaşayan devrimcilerin, halkın yüz yüze kaldığı sorunlara kolektif bir anlayışla çözümler üreterek sosyalist bir gelecek idealine has bir doğrudan demokrasi anlayışını gerçekleştirmelerine yer veriliyor. Fikri Sönmez’in ismiyle imgeleşen bu mücadele sonuçta tank paletleri altında ezilerek sonlandırılmış olsa da, o dönemde mücadele içinde birer özne olarak yer alan kadın ve erkeklerin içtenlikli ve duygu dolu tanıklıklarıyla birlikte geleceğe yol gösteren büyük bir umut taşıyor. Fatsa’nın nasıl gerçekleştiğini ancak yaşayanlar, yapanlar anlatabilir. Biz sonra yorum yapabiliriz ama onu birinci ağızdan duymak gerekiyor. Devrimci tarihin anlatılması bugün mücadele edenlerin, gençlerin, kendini yalnız hissetmesinin önünü geçebilir. 77’den 80’e kadar üç yıl. Çok uzun gibi geliyor şimdi. Çünkü her günü bir gün değildi.”

FİKRİ SÖNMEZ KİMDİR?

1979’da Ordu'nun Fatsa ilçesinde bağımsız belediye başkanı seçilen ve ilçeyi halk komiteleriyle yöneten Devrimci Yol’cu Sönmez, dönemin Başbakanı Süleyman Demirel ve sağcı medyanın hedef göstermesi sonrası 12 Eylül Askeri Darbesi’nin lideri Kenan Evren’in yönettiği ‘Nokta Operasyonu’ ile 11 Temmuz 1980’de gözaltına alınmıştı. Bundan birkaç ay sonra gerçekleşen darbe koşulları altında cezaevinde tutulan ve işkence gören ‘Terzi Fikri’, 4 Mayıs 1985 günü, 47 yaşındayken kalp krizi geçirerek yaşamını yitirdi.

1938’de Ordu’nun Fatsa ilçesine bağlı Kabakdağı köyünde doğdu. Yoksul bir çocukluk geçirdi. İlkokul sonrası bir terzinin yanında çırak olarak çalışmaya başladı. 1960’larla birlikte Türkiye İşçi Partisi’ne üye oldu ve aktif siyasete başladı. TİP’in Fatsa’daki örgütlenmesi için çalıştı.

Dev-Genç’le birlikte 6. Filo’ya karşı eylemlerde yer aldı. 1972’de THKP-C davasından yargılandı. Mahir Çayan ve yoldaşlarının Maltepe Askeri Cezaevi’nden kaçışı sonrası Karadeniz’e geçmelerine yardımcı olmakla suçlandı. 2 yıl kadar tutuklu yargılandıktan sonra 1974’te afla serbest kaldı.

Karadeniz bölgesindeki emekçilerin ve köylülerin içerisinde mücadele yürüttü. 1978-79’da “Fındıkta sömürüye son” mitinglerini örgütleyen isimlerden biri oldu. 1979’da Fatsa’da, CHP, AP ve MSP’nin iki katı oy alarak bağımsız belediye başkanı seçildi. Fatsa’yı halk komiteleriyle yönetmeye başladı. Komitelerle birlikte “Çamura son” kampanyası, “Fatsa Halk Kültür Şenliği” gibi etkinlikler düzenledi. İlçede yol, su, kanalizasyon gibi sorunların halkın katılımıyla çözülmesi için adımlar attı. Geniş köylü kitlesinin katıldığı fındık mitingleri hayata geçirildi.

1980 Mayıs-Temmuz ayları arasında 50’nin üzerinde kişinin katledildiği Çorum Katliamı sırasında Başbakan Süleyman Demirel tarafından “Çorum’u bırakın Fatsa’ya bakın” ifadeleriyle hedef gösterildi. Operasyon öncesi CHP, MSP, AP ilçe başkanlarının ortak basın açıklaması yaparak “Fatsa’da operasyon yapılacak bir şey yok. Huzur içindeyiz” sözleri yeterli olmadı.

Vali Reşat Akkaya’nın Ordu’ya atanmasıyla birlikte 11 Temmuz 1980’de başlatılan “Nokta operasyonu” ile gözaltına alındı. Hürriyet, operasyondan 2 gün önce “Fatsa’ya nokta operasyonu” başlığıyla harekatı duyurdu. TSK, ilçeye hücumbotlarla denizden baskın gerçekleştirdi. Harekata bir mekanize piyade taburu, üç jandarma komando birliği, il alay komutanlığı takviye birlikler, polis katıldı.

Operasyon sırasında asker ve polislere, yüzleri maskeli faşistler tarafından yardım edildi. Birçok devrimcinin evleri, bu faşistler tarafından ihbar edildi. Hayatının geri kalanı cezaevi koşullarında, işkenceyle geçti. 4 Mayıs 1985’te kalp kriziyle yaşama veda etti.

Sönmez'in çalışmaları, bir sosyalist yerel yönetim deneyimi olarak görüldü ve yerli ve yabancı birçok araştırmaya da konu oldu.